Sự xuất hiện ồ ạt của những số 10 ở Premier League đang khiến giới chuyên môn xứ sương mù cảm thấy bối rối trong việc tìm ra thuật ngữ phù hợp. Nước Anh, nơi vốn vỗ ngực tự hào là quê hương của bóng đá, lại không có một cái tên chính danh nào cho một cầu thủ số 10.
Nói một cách chính xác, trong thuật ngữ của bóng đá Anh chưa chừa ra khoảng đất nào để mô tả một cầu thủ chiếm lĩnh khoảng trống giữa hậu vệ và tiền vệ đối phương mà anh ta lại không hẳn là một tiền vệ hay một tiền đạo. Cụm từ “người chiếm lĩnh khoảng trống” chưa lột tả hết bản chất của một vị trí vốn cần rất nhiều sức sáng tạo. Đôi khi vị trí này được mô phỏng với hình ảnh của Teddy Sheringham – một cầu thủ thường tận dụng khoảng trống nhiều hơn là tham gia vào những tình huống tranh chấp cá nhân với đối phương.
| Cazorla (trái) và Kagawa là những số 10 sáng tạo |
Nước Anh không phải là nơi sản sinh những cầu thủ số 10 có trình độ và đẳng cấp thế giới. Điển hình là trường hợp của Wayne Rooney, một cầu thủ đeo áo số 10 nhưng vị trí nào phù hợp cho anh vẫn là một dấu hỏi. Khi M.U đoạt Champions League mùa giải 2007-08, Rooney đá như một cầu thủ chạy cánh. Mùa giải 2009-10, anh bùng nổ với vị thế của một trung phong cắm. Trong khi đó, một người đeo áo số 10 khác là Joe Cole lại sinh ra để đá cánh. Những cái tên khác như Lampard, Gerrard hay Wilshere thì chơi như những tiền vệ tấn công, giống với mẫu cầu thủ số 8 hơn là số 10.
Về mặt chiến thuật cũng không ngoại lệ. Bóng đá Anh từ bấy lâu nay chưa bao giờ có đất dụng võ cho một cầu thủ số 10. Các đội bóng ở xứ sương mù chủ yếu áp dụng chiến thuật 4-4-2. Mãi đến khi Chelsea thành công dưới bàn tay của Mourinho, thì sơ đồ 4-3-3 mới trở nên thịnh hành. Hiếm khi nào một chiến thuật kiểu 4-3-1-2 xuất hiện ở Premier League như ở Serie A hay bóng đá Nam Mỹ.
Sự thay đổi chiến thuật khi có “số 10”
Nhưng mọi chuyện đã thay đổi khi rất nhiều số 10 xuất hiện ở các ông lớn như Chelsea, M.U, Arsenal hay Tottenham. Những cái tên như Kagawa, Oscar, Cazorla hay Sigurdsson đang tạo ra một thứ triết lý bóng đá khác ở xứ sương mù. Trước đó, trong suy nghĩ của các đội bóng Anh chưa bao giờ có bất kỳ ý niệm nào về một cầu thủ số 10. Hệ quả tất yếu của quá trình xâm nhập này là sự thịnh hành của chiến thuật 4-2-3-1. Thực ra sơ đồ này đã được thâm nhập vào bóng đá Anh từ những mùa trước. Tuy vậy, nó không thực sự tạo dấu ấn mạnh mẽ như ở La Liga hay Bundesliga.
Sơ đồ 4-2-3-1 là một thứ vũ khí quan trọng của bóng đá hiện đại khi nó cung cấp tới ba cầu thủ hoạt động ở khu vực giữa sân. Điều đó giúp cho một đội bóng vừa có thể hạn chế tối đa những khoảng trống trên sân đồng thời tạo lập mối liên kết giữa các tuyến, một trong số ít những thế mạnh có được từ sơ đồ 4-4-2. Nó cho phép một trong hai tiền vệ phòng ngự có thể toàn tâm toàn ý làm nhiệm vụ theo sát đối phương, trong khi người còn lại sẽ cai quản khoảng không gian phía trước hàng hậu vệ. Quan trọng hơn, cầu thủ số 10 trong sơ đồ này sẽ được chơi một cách tự do hơn ở giữa sân.
Xét về mặt lý thuyết là như vậy, nhưng mỗi cầu thủ số 10 lại có cách tiếp cận khác nhau. Ở Chelsea, Oscar chơi không giống với những mẫu cầu thủ số 10 điển hình của bóng đá Brazil. Anh chơi tốc độ hơn, và thường xuyên di chuyển liên tục khắp mặt sân. Trường hợp của Sigurdsson ở Tottenham lại có phần thiên về vai trò của một chân sút hơn là một mẫu cầu thủ kiến thiết. Kagawa và Cazorla có lẽ là những số 10 sáng tạo hơn cả. Tuy vậy, màn trình diễn của Cazorla được đánh giá cao hơn nhiều so với đồng nghiệp người Nhật Bản. Những đường chuyền ngắn, đơn giản mà hiệu quả cùng tầm ảnh hưởng không có gì nghi ngờ trên sân là nét đặc sắc mà Cazorla đem lại cho Arsenal. Trong khi đó, phong cách chơi của M.U dường như chưa tạo nhiều đất diễn cho Kagawa. Chính vì thế, trong trận gần nhất của Qủy đỏ, Kagawa đã chơi dạt ra biên và vị trí của anh được Sir Alex thay thế bằng Rooney.
Việc sử dụng một cầu thủ số 10 ở Premier League không hẳn chỉ đem đến toàn những mặt tích cực, nhưng về lâu dài đây vẫn sẽ là xu hướng chủ yếu của bóng đá Anh. Chỉ cần có thêm thời gian, nước Anh hoàn toàn có thể là đích đến lý tưởng cho những bộ óc sáng tạo nhất của bóng đá lục địa già.
(Theo Thể Thao Văn Hoá)