Những thay đổi của bóng đá hiện đại dưới góc nhìn thống kê

Vai trò của tiền đạo được thay đổi

Tại EURO 2016, có tới 18 trong tổng số 24 đội bóng sử dụng hàng công chỉ gồm một tiền đạo cắm, đó là chưa tính đến ĐT Đức vốn thường xuyên thi đấu mà không có một trung phong đúng nghĩa nào. Thành công của Bồ Đào Nha với hai tiền đạo cắm là không thể phủ nhận, song việc thiếu hụt những bàn thắng ở vòng bảng đã cho thấy vai trò của các “số 9” đã không còn chủ yếu là ghi bàn trong bóng đá hiện đại.

Với việc hàng thủ của các đội bóng thường được đẩy xuống rất thấp và ở cự ly gần, những đường tạt bóng hay sút xa đã được sử dụng rất nhiều và đó là nguồn cung cấp chính dẫn đến những bàn thắng bóng sống. Trong khi đó, chỉ có 7 bàn thắng được ghi từ những tình huống chọc khe trong 36 trận đấu vòng bảng. Điều này chỉ ra rằng những sát thủ tại EURO 2016 thường chỉ tham gia vào nhiệm vụ duy trì kiểm soát bóng ở tuyến trên hoặc tham gia phối hợp cùng các đồng đội.


Những tình huống phản công không còn hiệu quả như trước

Sau thành công vang đội của Leicester City tại Premier League 2015/16 với lối chơi phòng ngự phản công, người hâm mộ chờ đợi sẽ tiếp tục được thấy những màn trình diễn như thế tại EURO 2016. Thế nhưng số bàn thắng đến từ những tình huống phản công tại giải đấu ở Pháp chỉ chiếm 23%, tỷ lệ bằng đúng một nửa so với EURO 2008 với 46%. Trong số này, phần lớn những bàn thắng từ phản công đến ở những phút cuối trận, khi các đội bóng phải đẩy cao đội hình tìm kiếm một kết quả có lợi. Duy nhất ba bàn thắng phản công được ghi đầu tiên, cho thấy rằng các đội bóng chủ động tấn công đã chuẩn bị tốt như nào để chống phản công.

HLV Adam Nawalka của Ba Lan từng nhận xét rằng ngay cả khi đối đầu với một đội bóng mạnh như ĐT Đức, họ vẫn đặt ưu tiên giảm rủi ro lên hàng đầu, khiến cho trận đấu giữa hai đội kết thúc với tỷ số 0-0 nhàm chán.

Lối chơi bóng dài trở lại

Tại EURO 2012, gần 1/3 đội bóng gần như chẳng bao giờ sử dụng những tình huống bóng dài. Thực tế, có 31% các đội tuyển sử dụng ít hơn 10% số đường chuyền là bóng dài. Trong khi đó tại EURO 2016, không có đội bóng nào làm được điều đó. Ngay cả với những “gã khổng lồ” với lối chơi bóng ngắn quen thuộc như Tây Ban Nha (10%), Pháp (11%) và Đức, Anh (12%). Sự tương phản được bộc lộ rõ rệt nhất ở trận đấu vòng 1/8 giữa Ý và Tây Ban Nha. Khi La Roja bị đội quân của Conte pressing, thủ thành De Gea đã phải tung ra tới 19 đường chuyền dài, cho dù ở 3 trận đấu trước đó ở vòng bảng, anh chỉ chuyền dài tổng cộng 19 lần.


Nhiều biến thể sơ đồ chiến thuật

Tại Ba Lan và Ukraine 4 năm trước, có 7 trong tổng số 16 đội bóng sử dụng sơ đồ chiến thuật 4-2-3-1, năm đội áp dụng 4-3-3, bốn đội dùng 4-4-2 và chỉ có Italia “chơi trội” với 3-5-2. Trong khi đó tại EURO 2016, sơ đồ chiến thuật xuất hiện đa dạng hơn. Albania và Bắc Ireland sử dụng 4-5-1 và thậm chí đội quân của Michael O’Neill còn chuyển về 3-5-2 ở một số trận đấu. Xứ Wales của Chris Coleman gặt hái thành công vang dội với sơ đồ 3-4-3, giúp Ramsey và Bale hỗ trợ cho một tiền đạo cắm. CH Ireland cũng tạo dấu ấn với 4-1-4-1 và Iceland cùng Thuỵ Điển đều sử dụng 4-4-2 truyền thống.

Những đường căng ngang trở nên phổ biến hơn

Một trong những giải pháp chống lại những hàng thủ dày đặc và gắn kết chính là sử dụng những đường căng ngang hay tạt bóng. Tại EURO 2012, trung bình có có tổng cộng 26 đường căng ngang được thực hiện mỗi trận đấu. Bốn năm sau, con số đó tăng vọt 56% để đạt mức 41 cú tạt mỗi trận. Thực trạng này phần nào xuất phát từ Champions League, với sự gia tăng lên đến 24% về số bàn thắng đến từ những cú tạt. Kevin de Bruyne là cầu thủ thực hiện nhiều lần tạt bóng nhất khi anh tạo ra trung bình hơn 10 cú mỗi trận, với tỷ lệ chính xác 37%, một trong số những tỷ lệ tạt tốt nhất giải đấu.

Hàn Phi (lược dịch từ Sky Sports)