Guus Hiddink, Fabio Capello và Joachim Low: Một thời oa

Nhìn lại thời gian thi đấu quốc tế trong 1 tuần vừa qua, người ta sẽ thấy nhiều màn trình diễn ấn tượng, nhưng bên cạnh đó cũng có những kết quả tồi hơn nhiều so với dự kiến, những quyết định kém cỏi đến từ các cái tên gạo cội của bóng đá châu Âu…

Những cái đầu bạc đi dần theo năm tháng trên băng ghế huấn luyện, những lời chỉ dẫn không còn đanh thép, giọng nói cứng rắn ngày nào thay bằng sự bất lực tột cùng. Trong số 3 cái tên kể trên, có lẽ Joachim Low là người có hi vọng níu giữ thời đỉnh cao nhất bởi trong tay ông vẫn còn một lực lượng Die Mannschaft mạnh mẽ với những cầu thủ ưu tú… Còn tình cảnh của Guus Hiddink và Fabio Capello chẳng còn gì để miêu tả ngoài hai từ bĩ cực.

Người ta nhớ đến Guus Hiddink với tư cách là một trong những HLV xuất chúng nhất mọi thời đại ở cả cấp CLB và ĐTQG. Nếu xét về mặt đa năng và toàn diện, HLV 67 tuổi là người xuất chúng nhất thế giới bóng đá hiện tại dưới cương vị HLV trong 20 năm trở lại đây. Ông có đủ bộ sưu tập những thành tích và danh hiệu mà trông có vẻ… chẳng liên quan gì đến nhau, nhưng nó lại là biểu trưng rõ ràng nhất cho khả năng thích nghi với mọi hoàn cảnh của HLV người Hà Lan. Ông giành Eredivisie, Dutch Cup và Cúp C3 châu Âu với PSV Eindhoven; đưa Hàn Quốc đến với đỉnh cao mà họ sẽ không bao giờ thêm một lần sở hữu: vị trí thứ 4 World Cup 2002, ngay sau khi làm điều tương tự với Hà Lan trong kì World Cup trước. Ngoài ra, Hiddink còn đưa Australia tới vị trí cao nhất trong lịch sử tồn tại của bóng đá nước này tại kì World Cup 2006, dẫn Nga vào bán kết Euro 2008, rồi sau đó thắng Everton để đưa Chelsea tới FA Cup trong năm 2009 chỉ sau vỏn vẹn 3 tháng cầm quân.

HLV Hiddink bị chê là hết thời sau thất bại tại Iceland

Thế nhưng nét sắc lạnh ngày nào của Hiddink giờ đã không còn tren gương mặt đầy vết chân chim và sự khắc khổ của cả một đời làm bóng đá. Người ta chỉ trích ông thậm tệ sau chuỗi trận vừa qua tại vòng loại Euro 2016 với đội tuyển Hà Lan. Liệu rằng Hiddink đã hết thời thật chưa khi khiến Hà Lan đang từ vị thế xếp thứ 3 World Cup, giờ còn không bắt nạt nổi một Iceland vốn chẳng lấy gì làm mạnh mẽ trong suốt lịch sử tồn tại? Trong 3 trận gần nhất, Hiddink chỉ thắng nổi 1, trước… 10 người của Kazakhstan. Mà chiến thắng này cũng đến từ màn toả sáng của Ibrahim Afellay, chứ chẳng phải nhờ dấu ấn chiến thuật gì quá đậm nét. Hà Lan giờ đang đứng thứ 3 ở bảng A vòng loại Euro 2016, và đã kém đội đầu bảng tới 6 điểm…

Fabio Capello bắt đầu sự nghiệp cầm quân vào thời điểm giống như Guus Hiddink (năm 1987). Nhìn Capello với mái tóc xanh, không ai nghĩ người đàn ông cao 1m78 này đã chạm tuổi 68, tức là có hơi quá già để làm một HLV bóng đá. Trong suốt sự nghiệp HLV của mình, ông kinh qua 3 đội bóng xuất sắc nhất nước Ý là Juventus, AS Roma và AC Milan, CLB hoàng gia Tây Ban Nha Real Madrid và cả đội tuyển Anh trong giai đoạn 2008-2012. Ông đã từng là một chiến lược gia vĩ đại với những thành tích mà Mourinho có mơ cũng không sánh bằng: giành 4 Scudetto với Milan trong 5 mùa đầu tiên dẫn dắt đội chủ sân San Siro, giã nhuyễn Barcelona 4-0 để mang về chức vô địch UEFA Champions League cho Milan mùa 1993/94; lên ngôi La Liga ngay mùa đầu tiên với Real Madrid; dẫn dắt Roma đến với Scudetto sau 18 năm chờ đợi; giành 4 danh hiệu trong những năm sau đó với cả Real và Juve… Nhìn chung, trong 16 năm sự nghiệp của mình, Capello chỉ cần được miêu tả bằng một từ “vĩ đại”.

Capello đang phải hứng chịu búa rìu dư luận tại Nga

Thế nhưng, khi lên cầm quân ở ĐT Nga, có lẽ ông đã bước qua thời xế chiều của sự nghiệp cầm quân rồi. Sau một mùa World Cup khó có thể tệ hại hơn, thì các kế hoạch phát triển bóng đá Nga của HLV người Italia hoàn toàn không mang lại một chút điểm tích cực nào. Trong vòng loại Euro 2016 vừa qua, họ hoà Thuỵ Điển - có vẻ không tệ - nhưng hãy nhớ rằng đó là một Thuỵ Điển không có Ibrahimovic, tức là đã thui chột đi quá nửa sức mạnh rồi. Sau đó, Nga hoà tiếp một đối thủ yếu hơn hẳn là Moldova, để rồi Capello cũng có thành tích ngang với Hiddink là chỉ thắng nổi 1 trong 3 trận vòng loại Euro 2016.

Joachim Low không đến mức cận kề nghỉ hưu như hai đồng nghiệp tiền bối, nhất là khi ông vừa trải qua đỉnh cao sự nghiệp với chức vô địch World Cup Nhưng để nói thật thì ĐT Đức đang khá vô hướng sau sự ra đi của một loạt trụ cột và các ca chấn thương nghiêm trọng của những người còn lại (với những Schweinsteiger, Khedira, Reus, Ozil, Gundogan… bị đau, người ta có thể tạo nên một đội hình… bất khả chiến bại). Vấn đề của tuyển Đức nằm ở chỗ thật khó để tìm một nguyên nhân cho trận hoà kém cỏi trước CH Ireland và trận thua Ba Lan trước đó. Vẫn là những con người đó, nhưng có vẻ họ đang ngủ quên trên chiến thắng. Nếu các học trò ảo tưởng sức mạnh, người chịu trách nhiệm trực tiếp phải là HLV Joachim Low.

Hiddink, Capello và Low, 2 trong số 3 người này không sớm thì muộn cũng sẽ phải nhường chỗ cho thế hệ kế cận. Italia đang hồi sinh khi Conte lên thay Prandelli, Brazil huỷ diệt trở lại với Dunga trên ghế chỉ đạo chứ không phải là Scolari nữa. Argentina dù thua Brazil nhưng cũng có những chuyển biến đáng kể dưới thời Martino. Hậu World Cup, nhiều cường quốc đã phải thay đổi vì bóng đá là sự dịch chuyển không ngừng. Vậy, bao giờ thì người ta thấy những cái tên trên thoái vị và đi vào ngôi đền của các huyền thoại, thay vì tiếp tục lao vào những trận túc cầu đầy ăn thua?…

Thành Nguyễn