Làn sóng trẻ hóa HLV: Người Đức đã làm từ hôm qua

Ở tuổi 39, Eddie Howe là chiến lược gia trẻ tuổi nhất đang làm việc tại Premier League. Nhưng nếu đặt Eddie Howe sang Bundesliga thì sao? Ông chỉ đứng thứ 7 trong danh sách những chiến lược gia trẻ tuổi bậc nhất tại hạng đấu cao nhất nước Đức, sau những Sandro Schwarz (Mainz - 38 tuổi), Manuel Baum (Augsburg - 37), Alexander Nouri (Werder Bremen - 37), Hannes Wolf (Stuttgart  - 36), Domenico Tedesco (Schalke - 31) và đặc biệt là chiến lược gia mới 29 tuổi - Julian Nagelsmann của Hoffenheim.

Julian Nagelsmann đang nắm giữ kỷ lục chiến lược gia trẻ tuổi nhất được bổ nhiệm trong lịch sử Bundesliga. Tháng 2/2016 khi chính thức nắm quyền, Hoffenheim đang đứng ở vị trí thứ 17, kém đến 7 điểm so với vị trí tránh xuống hạng nhưng Nagelsmann nhanh chóng thể hiện tài năng giúp CLB ở lại Bundesliga.

Mùa trước, Hoffenheim gây ấn tượng khi kết thúc mùa giải ở vị trí thứ tư. Đội ngũ Nagelsmann đang sử dụng cũng là tập thể của những người trẻ khi đội hình Hoffenheim hiện tại chỉ có đội trưởng Eugen Polanski (31 tuổi) và thủ thành Alexander Stolz (33 tuổi) nhiều tuổi hơn ông thầy của họ.

Độ tuổi trung bình của các HLV đang làm việc tại Bundesliga mùa giải 2017-18 trẻ hơn ít nhất 5 tuổi so với các giải vô địch quốc gia đứng trong top 5 đầu châu Âu như Premier League, La Liga, Serie A hay Ligue 1. Sáu trong số 18 CLB tại Bundesliga sẽ bắt đầu mùa giải tới bằng những chiến lược gia ít hơn 40 tuổi trên băng ghế huấn luyện.

Giám đốc kỹ thuật Michael Reschke của Bayern Munich ban đầu cũng theo nghiệp huấn luyện từ năm 1979. Ông từng đảm trách nhiều vị trí khác nhau tại Bayer Leverkusen. Ở tuổi 21, ông từng dẫn dắt đội U17 của Leverkusen. Năm 1986 khi mới 28 tuổi, Reschke giúp đội U19 của Bayer Leverkusen vô địch nước Đức. Đó là một kỷ lục cho đến khi Julian Nagelsmann phá bỏ vào năm 2014 khi mới 26 tuổi cùng Hoffenheim.

Quá ấn tượng với Julian Nagelsmann, Michael Reschke cùng với chủ tịch Uli Hoeness của Bayern Munich từng đến thuyết phục vị chiến lược gia trẻ tuổi sang dẫn dắt đội U19 của "hùm xám". Tưởng như điều này sẽ rất đơn giản bởi bản thân chủ tịch Hoeness giữ mối quan hệ rất thân thiết với chủ tịch Dietmar Hopp của Hoffenheim.

Thế nhưng thay vì "Để tôi nghĩ đã" thì Dietmar Hopp hét thẳng vào mặt hai vị khách rằng "không! không! không!". Ít lâu sau, Julian Nagelsmann chính thức tiếp quản chiếc ghế huấn luyện của Hoffenheim. Michael Reschke đánh giá Nagelsmann có tiềm năng để trở thành Jurgen Klopp hay Thomas Tuchel mới của bóng đá Đức.

Công cuộc tái cấu trúc lại nền bóng đá vào năm 2000 khiến các câu lạc bộ tại Bundesliga buộc phải có một trung tâm đào tạo trẻ theo tiêu chuẩn của Liên đoàn Bóng đá Đức. Cho đến nay, các câu lạc bộ muốn được thi đấu ở ba hạng đấu hàng đầu của Đức đều phải có trung tâm đào tạo trẻ đạt tiêu chuẩn. Đó là luật!

Điều đó trao cơ hội cho các chiến lược gia trẻ có nhiều cơ hội hơn. Trong số 6 chiến lược gia dưới 40 tuổi đang làm việc tại Bundesliga, 4 trong số đó được đôn lên trực tiếp sau khi gây ấn tượng ở đội trẻ câu lạc bộ, bao gồm cả Julian Nagelsmann. Michael Reschke từng phải 35 năm trong cuộc đời làm việc ở Bayer Leverkusen rồi phải bỏ ngang nghiệp huấn luyện để trở thành giám đốc kỹ thuật. Ông thừa nhận cơ hội để trở thành một chiến lược gia ở thời điểm đó cực kỳ khó khăn.

Nhìn vào Julian Nagelsmann, Reschke cũng ước thầm giá như trước kia, ông được trao cơ hội như thế: "Có quá ít cơ hội ở thời điểm đó. Trước kia, may ra đội U19 mới có huấn luyện viên toàn thời gian, còn đội U17 chỉ là bán thời gian còn đội U-15 có một số người đảm trách mà thôi. Giờ thì rất nhiều câu lạc bộ ở Bundesliga cũng sở hữu huấn luyện viên chuyên nghiệp ở đội U13, U12 hay cả U11". 

Người Đức giờ cũng phải cảm ơn chiến lược của Christian Heidel, nay đang làm giám đốc thể thao của Schalke. Khi còn ở Mainz, Heidel từng mạnh dạn bổ nhiệm Jurgen Klopp khi ấy mới 33 tuổi vào năm 2001, sau đó là Thomas Tuchel năm 2009 khi vị chiến lược gia này cũng chỉ ở tuổi 35. Giờ khi tới Schalke, ông lại tiếp tục trao cơ hội cho Domenico Tedesco, vị chiến lược gia mới 31 tuổi.

Việc các chương trình học để trở thành huấn luyện ở Đức dễ tiếp cận cũng là một nguyên nhân quan trọng. Cả Julian Nagesman và Domenico Tedesco đều nhận chứng chỉ huấn luyện viên chuyên nghiệp ở Hennes Weisweiler, một trung tâm đào tạo huấn luyện viên cách Cologne khoảng 25 dặm về phía Nam. 

Trong vòng 5 năm gần đây, các chiến lược gia trẻ tuổi như Sandro Schwarz, Manuel Baum, Alexander Nouri hay Hannes Wolf đều nhận chứng chỉ Fussball-Lehrer, tương đương hạng Pro của UEFA. Frank Wormuth, trưởng bộ phận đào tạo huấn luyện viên của LĐBĐ Đức khẳng định: "Tất cả chương trình đào tạo của chúng tôi đều theo tiêu chuẩn châu Âu, bởi các câu lạc bộ trong ba giải đấu hàng đầu nước Đức đều phải có trung tâm đào tạo trẻ nên các huấn luyện viên trẻ sẽ có nhiều cơ hội hơn. Ban lãnh đạo các câu lạc bộ có thể trao cơ hội cho các huấn luyện viên trẻ nhanh hơn so với quá khứ".

Michael Reschke khẳng định chính sự thay đổi về tư duy của những người làm bóng đá tại Đức là nguyên nhân khiến các HLV trẻ tuổi có cơ hội thể hiện mình: "Tôi nghĩ các cầu thủ ngày nay thông minh hơn, nghĩ khác đi hay nảy ra những ý tưởng đặc biệt nhờ được hưởng thụ hệ thống giáo dục đào tạo đặc biệt trong các học viện".

"Điều đó giúp các cầu thủ có thể mở lòng để đón nhận việc các huấn luyện viên mà không phụ thuộc vào độ tuổi, mà phụ thuộc vào ý tưởng hướng cả đội tiến về phía trước. Để trở thành một huấn luyện viên giỏi, không phụ thuộc vào việc bạn già hay trẻ. Bạn cần phải là mẫu người có cá tính đặc biệt, có kiến thức sâu rộng về bóng đá, chiến thuật, dinh dưỡng,... Những thứ đó quan trọng hơn là hỏi bạn bao nhiêu tuổi".

Những gì người ta làm vào hôm nay thì người Đức đã thực hiện nó từ hôm qua.