Joao Cancelo: Một phát kiến tuyệt vời mới của Pep Guardiola (P2)

Có hai ví dụ tuyệt vời, và giống y hệt nhau, từ tháng 12, khi Cancelo cầm bóng ở một khu vực bên trong trung lộ và tung ra một đường chuyền đưa bóng ra phía sau hàng thủ đối phương cho Sterling, người đã tiếp nối các tình huống này bằng việc kiến tạo cho Ilkay Gundogan ghi bàn.

Anh cũng thường xuyên tung ra những cú sút, mặc dù chúng đều được thực hiện từ các vị trí cách xa khung thành, và không đặc biệt chính xác. Tuy nhiên, gần đây cầu thủ người Bồ Đào Nha cũng đã ghi một bàn thắng rất đẹp vào lưới West Brom, và nếu Cancelo bắt đầu tiến bộ hơn nữa về khả năng dứt điểm, danh hiệu “cầu thủ xuất sắc nhất mùa” sẽ ở cực kỳ gần với anh. 

Graphic dưới đây thể hiện những vị trí dứt điểm của Cancelo …

Còn dưới đây là đích đến của những cú sút đó …

Chú thích: Cancelo là một sự hiện diện cực kỳ đáng gờm trong khâu tấn công của Man City, nhưng khả năng dứt điểm hơi thất thường. Non-penalty shots (số cú sút – không phải penalty – tung ra trung bình mỗi 90 phút). Non-Penalty xG (xG – không tính penalty – mỗi 90 phút). Average xG per shot (Giá trị trung bình của mỗi cú sút dựa trên xG). Touches in the box (số pha chạm bóng bên trong vòng cấm mỗi 90 phút). Lưu ý: Chỉ tính những cầu thủ đã chơi tại vị trí hậu vệ cánh hơn 900 phút ở Premier League 2020/2021. 

Chính vì vậy, Cancelo đã tham gia vào rất nhiều đợt tấn công được kết thúc bằng một cú dứt điểm, và anh chắc chắn cũng là một nhân tố đóng vai trò rất quan trọng trong khâu triển khai bóng của Man City. Như đã được nhấn mạnh sau chiến thắng trước West Brom vào tháng Một, Man City đã trở nên linh hoạt hơn trong khâu tấn công kể từ sau trận Derby thành Manchester không bàn thắng trước Giáng Sinh, với Gundogan, Phil Foden và Bernardo Silva góp dấu ấn nhiều hơn trong những đợt kiểm soát bóng được kết thúc bằng một cú dứt điểm, ngoài ra, Rodri và Oleksandr Zinchenko cũng tham gia cực kỳ nhiều vào khâu triển khai bóng. 

Còn Cancelo, ở mùa giải này, anh đã tạo ấn tượng mạnh trong cả hai khía cạnh trên. Trước phong độ bùng nổ của Man City sau trận Derby thành Manchester, Cancelo, Mahrez và De Bruyne là những cầu thủ sáng tạo hàng đầu của đội chủ sân Etihad, những đóng góp của Cancelo đến từ vị trí hậu vệ cánh trái (nơi mà anh đã chơi rất tốt, nhưng chắc chắn Cancelo ở thời điểm hiện tại thậm chí còn đang thể hiện ấn tượng hơn nữa trong vai trò mà anh đảm nhận ở cánh phải/trung lộ). Những người khác đã giúp san sẻ trọng trách sáng tạo trong sáu tuần qua, nhưng Cancelo vẫn đang đóng vai trò cực kỳ quan trọng dù cho đã thay đổi vị trí thi đấu. 

Graphic bên dưới được thiết kế bởi nhà phân tích dữ liệu người Catalan, Pol Balletbo, sử dụng thông tin từ các trận đấu của Man City trên mọi đấu trường ở mùa giải này và bao gồm các cầu thủ outfield (những cầu thủ không chơi ở vị trí thủ môn) đã chơi hơn 800 phút. Nó thể hiện những cầu thủ đã tham gia vào nhiều đợt kiểm soát bóng nhất (càng tham gia nhiều, vị trí của họ càng hướng về phía bên phải của biểu đồ), những cầu thủ đã tham gia vào nhiều đợt kiểm soát bóng được kết thúc bằng một cú dứt điểm nhất (càng tham gia nhiều, vị trí sẽ càng hướng lên trên), và xA của một cầu thủ (càng có nhiều, thì màu xanh của anh ta sẽ càng nhạt).

Biểu đồ trên đã làm nổi bật lên các nhóm cầu thủ khác nhau ở Manchester City vào thời điểm này. Sterling, Gabriel Jesus và Ferran Torres là những tiền đạo tập trung vào các pha di chuyển không bóng và dứt điểm ở khu vực 1/3 cuối sân đối phương; Kyle Walker, Benjamin Mendy, Fernandinho, Aymeric Laporte và Ruben Dias hoạt động thiên về phòng ngự hơn một chút; Mahrez, Foden và Bernardo Silva là những cầu thủ tấn công chủ yếu tham gia vào các hành động ở khu trung tuyến; Cancelo, Gundogan, Rodri, Zinchenko và John Stones là các nhân tố đóng vai trò chủ chốt của tất cả những gì mà Man City làm khi họ kiểm soát bóng. Còn vai trò của De Bruyne thì không cần nói nhiều.  

Trên thực tế, theo Pol chia sẻ, De Bruyne đã phần nào đó khiến cho biểu đồ trên bị “bóp méo” đi, giống như Lionel Messi thường làm. Những màn trình diễn của ngôi sao người Bỉ đã “dìm hàng” các đồng đội của anh, vì vậy, nếu chúng ta loại bỏ De Bruyne ra khỏi biểu đồ, thì đây sẽ là vị trí của họ:

Bảng dưới đây cũng thể hiện những kết quả tương tự: Cancelo là cầu thủ Man City tham gia vào nhiều “sequences” bóng sống mỗi 90 phút nhất, có nghĩa là không một ai góp dấu giày vào lối chơi chung của đội nhiều hơn anh. Anh cũng đứng thứ tư về giá trị xG của những “sequences” mà bản thân tham gia, có nghĩa là chỉ De Bruyne, Mahrez và Sterling tham gia vào nhiều đợt tấn công nguy hiểm hơn cầu thủ người Bồ Đào Nha. 

(*Chú thích: Sequences hiểu nôm na là chuỗi cầm bóng liên tiếp không đứt đoạn của một đội, bắt đầu tính từ lần đoạt bóng đầu tiên cho tới khi bị cướp đi, bóng ra biên, hoặc khả quan nhất, là  kết thúc bằng một pha dứt điểm về phía khung thành đối phương)

Trên hết, những đóng góp của Cancelo trong khâu phòng ngự cũng cực kỳ chất lượng, như đã được thể hiện bởi thống kê “thực hiện nhiều hơn 2 pha tắc bóng mỗi 90 phút” đã được đề cập ngay đầu bài viết. 

Có một phẩm chất đặc biệt đáng chú ý nhưng không thể nhìn thấy qua các con số, đó chính là việc Cancelo có thể trở về vị trí hậu vệ phải của mình nhanh đến thế nào sau khi bóng rơi vào chân đối phương. Tốc độ của cầu thủ người Bồ Đào Nha đã giúp ích cho việc này, cũng như một nhận thức rất rõ ràng về những trách nhiệm bản thân phải gánh vác trong vai trò cực kỳ phức tạp mà mình đảm nhận. 

Nhưng hãy quay trở lại với những con số. Chỉ có 2 cầu thủ Man City được ghi nhận số lần thu hồi bóng trung bình mỗi 90 phút nhiều hơn Cancelo ở Premier League mùa giải này – Rodri và Fernandinho – và anh cũng đứng thứ tư về số lần giành được bóng ở khu vực 1/3 cuối sân đối phương, cho thấy cầu thủ người Bồ Đào Nha là một trong những chuyên gia “counter-pressing” hàng đầu của đội ở các khu vực trên cao. (Mahrez, De Bruyne và Gundogan là những người đứng trên anh).

Chú thích: Joao Cancelo cũng thể hiện cực kỳ ấn tượng trong khâu phòng ngự. Aerial duel win rate (Tỷ lệ chiến thắng trong những tình huống không chiến). Aerial duel (số pha không chiến mỗi 90 phút). True tackles và True Interceptions per 1.000 opp. touches (Tackles là “tắc bóng”, interceptions là “cắt đường chuyền” và per 1.000 opp. touches là “số lần thực hiện thành công trung bình trên 1000 pha chạm bóng của đối phương”, còn “true” sẽ được giải thích sau). Lưu ý: Chỉ tính những cầu thủ đã đảm nhận vai trò hậu vệ cánh hơn 900 phút tại Premier League 2020/2021. 

Khoan đã, “true” là gì cơ? Giải thích nhanh: Thật khó để “highlight” những đóng góp chất lượng cao cho khâu phòng ngự của các cầu thủ thuộc những đội bóng thường kiểm soát bóng rất nhiều. Vì vậy, bằng cách xử lý các dữ liệu qua một vài thuật toán, các chuyên gia thống kê có thể giúp mọi người hiểu rõ hơn về việc một cầu thủ đã phòng ngự tốt đến thế nào, ngay cả khi họ không thực hiện các pha tắc bóng và phá bóng. Bằng cách sử dụng dữ liệu này, một lần nữa, chúng ta có thể nhận thấy rõ rằng Cancelo đã chơi cực kỳ hay trong khâu phòng ngự. 

Tuy nhiên, chúng ta vẫn có thể nắm được khá nhiều thông tin từ những con số cụ thể đơn giản. Dưới đây là bản đồ các hành động phòng ngự mà Cancelo đã thực hiện ở mùa giải này, thể hiện thông tin theo một cách khá dễ hiểu.

Chú thích: Tackle (tắc bóng). Clearance (phá bóng). Interception (cắt đường chuyền). Foul Committed (phạm lỗi).

Các chấm màu xanh lá cây cho thấy phần lớn những pha phạm lỗi của Cancelo đã được thực hiện ở phần sân đối phương, và nhìn vào số lần phạm lỗi so với những pha tắc bóng ở các khu vực trên cao, chúng ta có thể thấy anh đang rất tích cực trong việc truy cản các tình huống phản công của đối phương, sẵn sàng “phạm luật” để làm được điều đó (hay còn được gọi là “phạm lỗi chiến thuật”).

Rất nhiều pha cắt bóng của Cancelo được thực hiện ở trung lộ, giúp giảm bớt áp lực cho hàng thủ ở những khu vực dưới sâu. Graphic bên dưới thể hiện những pha cắt bóng mà ngôi sao người Bồ Đào Nha đã thực hiện kể từ trận Derby thành Manchester, khi Man City áp dụng một cách tiếp cận thiên về tấn công nhiều hơn, nhưng vẫn duy trì sự chắc chắn trong khâu phòng ngự.

Nói chung, Cancelo đang có một mùa giải đáng kinh ngạc. Đây là một sự tiến bộ thực sự đáng nể bởi vì mùa giải debut của anh đã diễn ra một cách khá mờ nhạt. 

“Vào khoảng thời gian khởi đầu, cậu ấy đã tỏ ra khá bối rối,” Guardiola nhận định gần đây. “Cậu ấy đã kỳ vọng về một điều gì đó mà chúng tôi không thể trao cho cậu ấy.”

Nói ngắn gọn, Cancelo đã kỳ vọng được chơi như một “hậu vệ phải mang tư duy tấn công” theo kiểu truyền thống và đã cực kỳ khổ sở khi được yêu cầu phải thường xuyên hiện diện ở hàng tiền vệ.

Sự thay đổi đóng vai trò then chốt của Cancelo chính là “thái độ” và đây cũng là lý do anh có thể “bay cao” ở mùa giải này trong tư cách một cầu thủ “toàn năng”.

“Điều đáng kinh ngạc ở Joao là giờ đây cậu ấy đã trở thành một chàng trai khác – một chàng trai hoàn toàn khác so với khi mới gia nhập đội bóng,” Guardiola chia sẻ vào cuối mùa giải trước, thời điểm mà các nhà phân tích của Man City chẳng hề vui vẻ gì với những màn trình diễn của anh và dường như đã nhận định anh là một trong những yếu điểm đáng lo ngại nhất của đội.  

“Chúng tôi cần thời gian để thấu hiểu nhau. Những gì mà tôi mong muốn chính là thái độ, tác phong mà cậu ấy đã thể hiện kể từ sau thời điểm ‘tái khởi động’ mùa giải.” 

Cancelo là một chàng trai cá tính, nhưng cũng là một trong những thành viên trầm tính nhất của đội (anh không thể nói tiếng Anh trôi chảy, nhưng được cho là đang tiến bộ) và ban đầu, theo nhiều nguồn tin cho biết, cầu thủ người Bồ Đào Nha đã không thể hòa nhập quá tốt với phần còn lại của đội, thường trông có vẻ hơi lạc lõng. Như Guardiola đã nói, điều này bắt đầu thay đổi trong khoảng thời gian “lockdown” hồi mùa xuân năm ngoái, và giờ đây chúng ta đang được chứng kiến một cầu thủ cảm thấy thoải mái, và vui vẻ, khi được yêu cầu đảm nhận bất kỳ vai trò nào trên sân. 

BHL của Manchester City đã vô cùng vui mừng với màn trình diễn cực kỳ thông minh của Cancelo trước Arsenal vào tháng 10, khi anh liên tục hoán đổi giữa các vai trò hậu vệ phải và tiền vệ để ngăn chặn các nỗ lực tạo ra tình trạng “overload” (lợi thế quân số) ở cánh trái của họ.  

Kể từ đó, sự “nở rộ” của Cancelo đã trở thành một phần quan trọng trong sự hồi sinh của Man City, và có thể được nhận định là một trong những “cuộc thử nghiệm” thành công nhất của Pep Guardiola.