Khi Ousmane Dembele hoá "chaos" ở vị trí số 9

Ghi bàn là một nghệ thuật không thể truyền dạy một cách máy móc, nhưng như Ousmane Dembélé đang cho thấy, nó có thể được lĩnh hội và hoàn thiện qua thời gian.

Dembele đã ghi bàn thứ hai và thứ ba cho Paris Saint-Germain trong chiến thắng 3-0 trên sân khách trước Brest qua đó giúp đội bóng của anh có lợi thế lớn trước trận play-off Champions League lượt về vào thứ Tư tuần sau. Ousmane Dembele hiện đang là vua phá lưới của Ligue 1 (16 bàn thắng) và đang có một thành tích gần như gấp 4 lần của mùa giải trước (23 bàn trên mọi đấu trường so với 6 bàn ở mùa 23/24).

Dembele - một cầu thủ sinh ra ở Normandy đã mất khá nhiều thời gian để thích nghi tại PSG. Sau khi chuyển đến từ Barcelona với giá 50 triệu euro vào mùa hè 2023, anh cần đến 16 trận đấu để ghi bàn thắng đầu tiên cho PSG. Đây là một cầu thủ nổi tiếng với khả năng chơi hai chân như một và có những pha rê bóng hoa mỹ nhưng lại thường bị chỉ trích vì sự thiếu hiệu quả ở những khâu cuối cùng.

Giờ đây, có thể nói Ousmane Dembele đang ở trong trạng thái phong độ cao nhất, anh có chuỗi 8 trận liên tiếp ghi bàn và đã ghi nhiều bàn hơn cả năm 2024 (13 bàn) cộng lại khi năm 2025 (15 bàn) mới chỉ trôi qua chưa đầy 2 tháng. Tháng trước, anh trở thành cầu thủ đầu tiên của PSG lập hat-trick trong hai trận đấu liên tiếp – trên sân khách trước Stuttgart ở Champions League và Brest ở Ligue 1. Sự sắc bén của Dembele được minh họa rõ ràng qua bản đồ sút bóng ở Ligue 1 dưới đây.

Với phong độ này, Dembele trông giống như một phiên bản bản nâng cấp của Kylian Mbappe, chứ chưa nói đến việc chỉ đơn giản là thay thế tiền đạo đã gia nhập Real Madrid vào mùa hè và để lại khoảng trống 44 bàn thắng trên hàng công của PSG. Sự điều chỉnh của Luis Enrique khi chuyển Dembele từ cánh phải vào trung tâm (mùa trước Dembele từng vài lần được sử dụng như một tiền vệ tấn công thi đấu phía sau Mbappe vào cuối mùa giải trước) đã giúp cả anh và PSG thăng hoa hơn bao giờ hết.

Sự thay đổi này đã đơn giản hóa lối chơi của Dembele. Mùa trước (mùa đầu tiên của cả Dembele và Luis Enrique tại PSG), đội bóng đã gặp nhiều vấn đề về mặt chiến thuật, đặc biệt trong việc xây dựng lối chơi kiểm soát bóng và pressing tầm cao xoay quanh Mbappe.

Sự kết hợp giữa Dembele và hậu vệ phải Achraf Hakimi đóng vai trò quan trọng trong việc PSG trở nên thăng hoa. Hakimi luôn chủ động di chuyển dâng cao vào khu vực half-space để tạo thành sơ đồ 3-2-5 khi PSG kiểm soát bóng. Điều này buộc Dembele phải bám biên để làm nhiệm vụ kéo bóng và phân phối bóng. “Chúng ta đều đã biết phẩm chất của cậu ấy ở cánh và giờ đây chúng ta đang được khám phá phẩm chất của cậu ấy ở khu vực trung lộ,” Luis Enrique nói với báo giới trước trận gặp Brest ở Champions League.

Giờ đây, trách nhiệm rê bóng của Dembele đã giảm bớt phần nào. Anh bây giờ có thể tập trung hơn vào việc đón những quả tạt và căng ngang thay vì cố gắng tự thực hiện chúng ở hành lang cánh. Theo SkillCorner, tỷ lệ các pha di chuyển của Dembele ở phía sau hàng thủ đối phương hoặc vượt lên trước bóng vẫn không đổi (40%), nhưng số lần anh di chuyển để đón những quả tạt đã tăng gấp đôi so với mùa trước. Ở mùa trước cứ 10 lần di chuyển thì chỉ 1 lần Dembele nhận bóng từ các quả tạt, nhưng sang đến mùa 24/25, chỉ cần 5 lần di chuyển đã có 1 lần anh nhận bóng từ các quả tạt.

Đây là tình huống mà Dembele đứng giữa hai trung vệ của Brest trong pha bóng dẫn đến quả phạt đền mở tỷ số cho PSG. Joao Neves thực hiện một đường chuyền dài để đổi hướng tấn công cho Hakimi - người đang đứng sát đường biên.

Cầu thủ chạy cánh phải Désiré Doue di chuyển vào trong và vượt qua hậu vệ trái của Brest - Massadio Haidara. Anh chính là người đón đường chuyền chọc khe của Hakimi sau đó.

Ở tình huống này, Dembele đứng ngoài vòng cấm khi Doue thực hiện quả tạt, nhưng khả năng chống phản công (gegenpressing) của PSG mới là điểm sáng. Chỉ trong hai giây sau pha tạt bóng không thành công của Duoe, Hakimi đã giành lại được bóng sau khi Pierre Lees-Melou cố gắng chuyền bóng ra để cố gắng giải toả áp lực cho vòng cấm của Brest.

Một loạt pha phối hợp gọn gàng đã được diễn ra và có tới hai lần bóng tìm đến vị trí của Dembele trong vòng cấm. Lần đầu, anh không thể dứt điểm sau nỗ lực rê bóng qua người. Nhưng sau đó, khi cú sút của Neves bị Marco Bizot đẩy ra, bóng lại một lần nữa tìm đến chân Dembele. Tuy nhiên, Dembel cũng bị vây quanh bởi 5 hậu vệ khi nhận bóng lần 2 trong vòng cấm. Sau đó, Dembele vẫn cố gắng dứt điểm và nỗ lực của anh đã đưa bóng đi chạm tay của Lees-Melou. Và ở tình huống đá phạt đền sau đó, Vitinha đã không mắc sai lầm nào để mở điểm cho PSG.

Bàn thắng thứ hai của PSG và bàn đầu tiên của Dembele ở trận này được coi là một pha phản công đầy phong cách: bắt nguồn từ một tình huống giành lại bóng ở vị trí khá sâu bên cánh trái đến pha dứt điểm của Dembele bên phải vòng cấm - mọi thứ chỉ gói gọn trong 7 đường chuyền và 20 giây triển khai.

Joao Neves, Bradley Barcola và Nuno Mendes phối hợp sát đường biên để vượt qua tình huống gây áp lực của Brest. Đường chuyền quyết định là một pha đảo cánh tấn công của Joao Neves sang vị trí đang dân lên của Hakimi. Dembele lúc này tiếp tục di chuyển gần các trung vệ đối phương, rồi lập tức di chuyển dạt sang cánh để hỗ trợ.

Hakimi lúc này đã chuyền ngay cho Dembele để tạo thành tình huống 2vs1 với Haidara.

Dembele dùng đà băng lên của Hakimi để thực hiện động tác giả, sau đó thực hiện cut-inside nhưng sút ngay vào góc gần khung thành Bizot. Đây là kiểu dứt điểm mà Mbappé từng bổ sung vào lối chơi của mình ở PSG. Trước đây, khi còn chơi cho PSG, Mbappe thường xuyên đi bóng rồi cứa lòng vào góc xa. Tuy nhiên, khi lối chơi này dần bị đối thủ bắt bài, anh buộc phải thay đổi cách dứt điểm – tương tự như cách Dembele đang áp dụng hiện tại.

Bàn thắng thứ ba là minh chứng cho sự kết nối giữa Barcola và Dembele kết hợp cùng khả năng luân chuyển vị trí linh hoạt trong cách tấn công của PSG. Trước trận đấu, HLV Brest - Eric Roy, đã nhận xét: “Họ rất khó bắt bài vì Luis Enrique thường xuyên thay đổi vị trí cầu thủ. Ông ấy muốn đội bóng của mình không thể đoán trước.”

Ở tình huống này, Fabian Ruiz từ hàng tiền vệ đã lùi xuống để tạo thành bộ ba hậu vệ, trong khi hậu vệ cánh Nuno Mendes dâng cao để kéo giãn chiều ngang đội hình đối phương. Doue cũng thực hiện lùi sâu bên cánh trái, Barcola đảm nhận vai trò số 9, còn Dembele lúc này lại chơi dạt biên. Vitinha ở pha bóng này đã đổi cánh sang cho Hakimi - người sau đó nhả bóng lại cho Dembele ở pha bóng quyết định.

Mối liên kết giữa Barcola và Dembele phần lớn xoay quanh những pha chạy chỗ của Barcola và các đường căng ngang tầm thấp để Dembele đệm bóng ở cột xa. Nhưng ở pha bóng này, Dembele lại rê bóng vào trong rồi chuyền cho Barcola khi hàng phòng ngự của Brest vẫn chưa kịp hóa giải pha tổ chức tấn công.

Và như một tiền đạo đang đạt phong độ đỉnh cao cộng thêm một chút may mắn, Dembele đã xộc thẳng vào vòng cấm của Brest để ghi bàn thắng thứ 3. Ở tình huống này, khi Haidara cố gắng thực hiện pha tắc bóng sau pha chạm bóng hơi quá lực của Barcola, bóng trở nên lập bập rồi văng lên đúng tầm băng vào của Dembele. Cú chạm đầu tiên giúp Dembele giúp anh vượt qua hai trung vệ của Brest, và cú chạm thứ hai là pha dứt điểm lạnh lùng hạ gục Bizot lần thứ 2 trong trận đấu.

Dembele là cầu thủ chạm bóng ít thứ hai trong số các cầu thủ PSG đá chính ở trận này (50 lần - thông số chỉ nhiều hơn Barcola với 29 lần), nhưng lại có nhiều cú sút nhất (7 lần) và nhiều pha chạm bóng trong vòng cấm đối phương nhất (9 lần). Tỷ lệ sút bóng của Dembele hiện đã vượt hơn 5 lần mỗi 90 phút – thông số cao nhất trong sự nghiệp của cầu thủ người Pháp (xem ở bảng bên dưới). Dembele giờ đây sẽ hạn chế việc chuyền bóng để hướng tới một lối chơi trực diện và gây ra nhiều nguy hiểm hơn trong vòng cấm của đối phương.

Phong độ của Dembele bay cao cũng nhờ vào sự cải thiện chung của PSG. Sự xuất hiện của Barcola và Neves giúp lối chơi của họ trở nên trực diện hơn. Hai nhân sự này bổ sung được khá nhiều những đường chọc khe và đảo cánh cho hàng công - những thứ được vận hành khá chậm ở mùa trước. Đội hình trẻ hơn của PSG phù hợp với lối pressing cường độ cao. Ở mùa này, Nuno Mendes đang trưởng thành khá nhiều ở vị trí hậu vệ trái và điều đó giúp PSG có mối đe dọa tấn công từ cả hai biên.

"Tôi cũng muốn nhấn mạnh công lao của các cầu thủ xung quanh Ousmane," Luis Enrique phát biểu trong tuần này. 9 đồng đội khác nhau đã kiến tạo cho Dembele ghi bàn ở mùa này, trong đó Barcola (4 lần) là người đóng góp nhiều nhất. Việc PSG chiêu mộ những cầu thủ trẻ, có kỹ thuật và dễ dàng thích nghi chiến thuật giúp họ chơi tốt hơn với triết lý của Luis Enrique.

Hàng công PSG chơi hoán đổi vị trí rất linh hoạt. Họ đã có một bàn thắng bị từ chối vào đầu hiệp hai sau khi luân chuyển bóng vượt qua lớp pressing của Brest. Dembele lúc đó đang ở vị trí dạt trái và thực hiện một đường chọc khe cho Barcola - người đang di chuyển ở vị trí tiền đạo cắm. Dù tình huống rơi vào tư thế việt vị, nhưng nỗ lực bứt tốc và căng ngang cho Doue đệm bóng vào lưới là rất đáng ghi nhận.

HLV PSG từng tự nhận mình là “người luôn bảo vệ những cầu thủ giàu kỹ thuật như Dembele”. Ông từng loại Dembele khỏi danh sách đăng ký Champions League hồi tháng 9 vì lý do kỷ luật, nhưng lại bác bỏ áp lực buộc anh phải thay thế Mbappé. “Chúng tôi không tìm kiếm một tay săn bàn. Nếu đặt áp lực lên Dembele rồi cậu ấy không ghi đủ số bàn như mong đợi, chúng tôi sẽ lại gặp vấn đề.”

Dù vậy, Dembele đã dũng cảm bước lên để nhận trọng trách ghi bàn cho PSG - điều giống như Wayne Rooney ở Manchester United hay Karim Benzema tại Real Madrid sau khi Cristiano Ronaldo rời đi.

Julian Stephan, cựu HLV Rennes - người từng làm việc với Dembele thời cầu thủ này còn thi đấu ở học viện nhận xét: "Nếu Dembele dứt điểm tốt hơn, có lẽ giờ Quả bóng vàng đã trong tay cậu ấy."

Đó chỉ là một chút cường điệu về câu chuyện phong độ của Dembele, nhưng sẽ không loại trừ khả năng cầu thủ sinh năm 1997 sẽ kết thúc mùa giải với chức vô địch quốc gia thứ năm và danh hiệu Vua phá lưới đầu tiên trong sự nghiệp.

Theo Liam Tharme (NY Times)