Lamine Yamal và sự khác biệt gợi nhớ những ngày bóng đá đẹp nhất

Cả thế giới đang ngất ngây với màn trình diễn của Lamine Yamal trên sân cỏ nước Đức. Bữa tiệc tuyệt diệu ấy khởi nguồn từ một yếu tố quyết đánh bay những triết lý rập khuôn và cứng nhắc của “bóng đá hiện đại”, gợi nhớ tha thiết những cảm xúc bỏng cháy mà tuổi thơ chúng ta từng trải nghiệm với những cái tên bất tử như Ronaldinho: sự tự do và linh hoạt khi tận hưởng trò chơi.

“Cậu ấy có thể đánh dấu một kỷ nguyên mới trong bóng đá” - Xavi Hernandez.

“Là sự khác biệt, cậu ấy như thể được đũa phép của Chúa chạm vào” - Luis de la Fuente.

“Chúng tôi đã nhận những lời hỏi mua từ 200 triệu Euro cho Lamine Yamal và nói không” - Joan Laporta.

Trên đường Pitch trân trọng gửi đến các bạn bài viết cận cảnh của ký giả Nick Wright trên Sky Sports về Lamine Yamal - cầu thủ hay bậc nhất EURO 2024 trước thềm chung kết.

“Maradona, Messi và giờ là Yamal”

Đó là lời Lothar Mattheus. Có một chút cường điệu trong sự so sánh này, khi ông quan sát màn xuất hiện bắt mắt của Lamine Yamal trong chiến thắng 1-0 của Tây Ban Nha trước Albania, nhưng cựu tiền vệ mang tính biểu tượng của tuyển Đức - người từng vô địch World Cup, vô địch EURO và giành Quả bóng Vàng thế giới - lại đủ uy tín để đặt sức nặng cho lời đánh giá. Sau một mùa giải đột phá tuyệt vời với Barcelona, Yamal quả thật đang ngày càng nâng cao danh tiếng ở giải đấu trên đất Đức.

Không thể tin nổi khi cậu ấy chỉ mới 16 tuổi! Nhưng Yamal, cầu thủ đội một và người ghi bàn trẻ nhất trong lịch sử Barcelona, quả thực đang oanh tạc hằng hà các kỷ lục.

Bàn thắng vào lưới Pháp giúp anh trở thành cầu thủ trẻ nhất từng ghi bàn tại giải vô địch châu Âu hoặc thế giới, đánh bại kỷ lục trước đó do huyền thoại Pele nắm giữ. Yamal đang đứng đầu giải về số đường kiến tạo (3). Không cầu thủ nào tạo ra nhiều cơ hội hoặc cơ hội ăn bàn lớn (big chance) hơn cậu; và Yamal cũng nằm trong Top 10 cầu thủ rê bóng và dứt điểm nhiều nhất.

Không chỉ đá chính mà còn đóng vai chính. Giờ đây, khi trận chung kết còn chưa diễn ra, Yamal đã nắm chắc trong tay danh hiệu Cầu thủ trẻ Xuất sắc nhất giải.

Quả thực, những gì Yamal đã đang làm chưa từng có trong lịch sử. Ở cùng độ tuổi, trong khi Yamal đã có tận 51 lần ra sân cho Barcelona và 13 lần khoác áo ĐTQG (6 trong số đó là ở giải đấu lớn), Lionel Messi thậm chí còn… chưa ra mắt đấu trường chuyên nghiệp.

Tất nhiên, còn phải cẩn trọng chờ xem cầu thủ chạy cánh sớm phát triển này có tiến gần đến mức tương đương những thành tích phi thường của huyền thoại Argentina hay không. Nhưng hiện tại, chúng ta cũng không thể nghi ngờ tài năng cũng như quy mô tiềm năng của cậu.

“Bước nhảy vọt” tại La Masia

Trước khi nhanh chóng được đôn lên đội một Barcelona và ĐTQG Tây Ban Nha, Yamal đã phải chinh phục bước nhảy lớn từ đội thiếu niên lên đội trẻ ở học viện La Masia. “Một bước tiến khổng lồ” là miêu tả của Oscar Lopez, cựu cầu thủ Barcelona và từng ba năm làm HLV U19 Blaugrana về trường hợp này.

Yamal, gia nhập Barcelona từ năm 7 tuổi, đã sớm được coi là ngôi sao đang lên. Nhưng ở tuổi 15 và vốn đang chơi vượt cấp cho đội U16, việc cậu tiến thẳng lên đội U19 vào đầu mùa giải 2022-23 khiến tất cả kinh ngạc.

“Quả là một năm đáng nhớ và tôi vinh hạnh góp phần giúp cậu ấy vượt qua những khó khăn ban đầu trong việc làm quen với độ tuổi, trình độ và yêu cầu mới. Bởi dù sao đi nữa, giữa việc chơi cho đội thiếu niên và thi đấu cùng những chàng trai xấp xỉ 20 ở UEFA Youth League là rất khác nhau”, Lopez kể.

Dù đã chơi vượt cấp ở mọi lứa tuổi đào tạo trẻ trước đó, lần này là cả khác biệt lớn, Yamal không thể mất tập trung.

“Quá trình thích nghi này bao gồm nhiều khía cạnh từ tinh thần, cảm xúc đến thể chất. Hãy nhớ rằng lúc ấy, cậu ấy là một đứa bé 15 phải cạnh tranh cùng những đàn anh hơn mình đến 4-5 tuổi. Về mặt cảm xúc, thách thức ấy có thể khiến người ta suy sụp”, Lopez nhớ lại.

Tất nhiên là chuyện đó không xảy ra, và thực tế, thách thức khổng lồ còn giúp Yamal mạnh mẽ hơn. Nhưng cần biết ngay, cậu đã chắc chắn không nhận được sự ưu ái đặc biệt nào từ Lopez - người được quán triệt nhiệm vụ đối xử với Yamal theo cách phù hợp nhất với màn thể hiện.

“Cậu ấy dần dần có số phút thi đấu nhiều hơn, nhưng đó là kết quả của quá trình tập luyện chăm chỉ chứ không phải vì sự yêu mến của mọi người. Chính tay cậu ấy kiếm được những phút thi đấu đó”.

“Ngày ấy, Lamine nhận ra mình phải thức dậy, phải phấn chấn và nỗ lực thực sự để giành được suất đá chính. Bên cạnh năng khiếu, cậu ấy cũng rèn giũa sự can trường, sự trưởng thành để thể hiện được những phẩm chất của mình”, Lopez giải thích.

“Điềm tĩnh, chừng mực và khiêm tốn”

Yamal có đà phát triển nhờ tinh thần dẻo dai sánh ngang với thể chất và kỹ thuật. Nhưng vẫn còn những vùng mà cậu cần phát triển, những trở ngại phải đương đầu.

“Lamine sớm trưởng thành về mặt tinh thần”, vẫn lời Lopez. “Cậu ấy xác định tâm lý rõ ràng và không bị khớp như hầu hết các cầu thủ trẻ cùng độ tuổi”.

“Nhưng kể cả thế, dần dần cậu ấy cũng phải nhận ra mình cần tiến thêm một bước nữa về mặt cảm xúc, để hiểu cách xử lý những tình huống chưa từng trải qua trước đây, chẳng hạn như phải ngồi dự bị và không được ra sân trong một trận đấu”.

“Ngày ấy, cậu ấy dường như chưa từng trải qua việc đến sân, ngồi trong cabin và kết thúc trận mà không được chơi một phút nào vì hoàn cảnh - có thể là các đồng đội (đàn anh) khác xứng đáng hơn, hoặc vì chính cậu ấy chưa đạt yêu cầu. Để một cậu bé 15 tuổi xoay sở được trong hoàn cảnh đó, bạn cần ở bên và biết cách giúp cậu ấy từng chút một”.

Nhưng kể cả bối cảnh ấy cũng không biến Yamal thành người dễ bột phát - dù vẫn ở tuổi teen. Cậu đã và vẫn là một người lành tính, vui vẻ nhưng cũng nghiêm túc với nghề nghiệp và cả… việc học ở trường. Cả thế giới hào hứng với bức ảnh chụp Yamal học bài giữa những màn trình diễn ấn tượng cho ĐTQG trên đất Đức.

Xavi Hernandez - người giám sát quá trình chuyển đổi của Yamal từ đội trẻ lên đội một Barca, và đã trọng dụng cậu trong gần như tất cả (chỉ thiếu 1 trận) ở 38 vòng La Liga mùa trước - cũng từng nói về sự “điềm tĩnh, thận trọng và khiêm tốn” của cậu hồi tháng Tư.

Những đặc điểm tính cách tương tự ấy hiện rõ mồn một trong những cuộc trò chuyện năm xưa với Lopez. “Ngay cả khi còn rất trẻ, mới 14, 15 tuổi và chơi cho U16, cậu ấy đã có vẻ sống nội tâm. Thế nhưng khi ra sân, Lamine lại lột xác như thể người hướng ngoại và quản lý tốt cảm xúc cũng như tài năng của mình”.

Xavi nhất trí: “Cậu ấy tiếp thu rất tốt mọi thứ đang xảy đến dù tuổi đời còn trẻ. Như thể một người trưởng thành, Lamine có trách nhiệm và nhận thức được hoàn cảnh mình đang trải qua”.

“Một trường hợp ngoại lệ, như Iniesta và Xavi”

Alber Capellas, cựu HLV học viện Barcelona và giám đốc đội trẻ, người từng dành cả thập kỷ làm việc ở La Masia trước khi rời đi vào năm 2012, cảm nhận việc Yamal ghi dấu ấn ở cấp độ cao chỉ là vấn đề thời gian.

“Cậu ấy thật đặc biệt”, ông nhận định với Sky Sports. “Là mẫu cầu thủ mà bạn có thể thấy ngay từ đầu là sẽ có cơ hội chơi cho đội một, nếu gặp may mắn với rủi ro chấn thương và môi trường xung quanh, đồng thời sở hữu những đồng đội tốt. Đôi khi, ta không thể có tất cả yếu tố ấy cùng một lúc (hãy nhìn trường hợp của Ansu Fati)”.

“Tôi không thích so sánh các cầu thủ, nên sẽ không nói cậu ấy chơi giống Iniesta, Xavi hay Messi. Họ rất khác nhau, nhưng có điểm chung đều là những tài năng ngoại lệ. Đó là những mẫu cầu thủ mà ngay từ khi còn trẻ, đã khiến bạn nhận ra sự đặc biệt, rằng chính người này sẽ tạo ra khác biệt trong bóng đá”, Capellas nói.

Lopez, cựu đồng đội của Messi ở Barcelona trước khi sự nghiệp thi đấu sớm kết thúc vì chấn thương, tất nhiên cũng biết Yamal đang hướng tới đâu. “Khi nhìn những chàng trai này, bạn biết bất kỳ lúc nào họ cũng có thể đạt được những bước nhảy vọt và tiến dài về phía trước”.

“Điều đó từng xảy ra khi tôi làm đồng đội với Messi. Ngày tôi lên đội một, cậu ấy vẫn còn là cầu thủ trẻ ở Barcelona C, chơi luân phiên giữa đội C và U19. Nhưng rất nhanh sau khi được CLB xác nhận tài năng, cậu ấy đã lần lượt kinh qua U19, Barca C, Barca B rồi có mặt ở đội một chỉ trong vòng… ba hoặc bốn tháng”, anh kể.

Những so sánh với Messi

Từng là đồng đội với Messi cũng như từng huấn luyện Yamal, Lopez rõ ràng đủ tư cách để chỉ ra những điểm tương đồng giữa hai người. Vậy có thực là, cậu thiếu niên này đủ sức đạt đến trình độ của đại tiền bối?

“Một trong những điểm mạnh lớn nhất của Messi - một trong nhiều điểm mạnh mà cậu ấy có, là tài điều hành tập thể”, Lopez nhận định. “Cậu ấy biết cách điều khiển lối chơi, từ vị trí tiền vệ, hoặc từ vị trí cánh phải tiến vào trong”.

“Cậu ấy biết khi nào cần dẫn đắt đội, khi nào cần tăng tốc lối chơi và khi nào cần lên tiếng (bằng hành động) kiểu: Này, hôm nay toàn đội chơi không tốt, nhưng tôi thì có và tôi sẽ đứng lên định đoạt trận đấu này; tôi sẽ mở khóa nó cho mọi người”.

“Đó là điều tôi nghĩ Lamine còn thiếu một chút. Tuy nhiên tin rằng theo thời gian, cậu ấy sẽ sở hữu nó. Chúng ta vẫn phải nhớ hiện tại cậu ấy vẫn chỉ mới là đứa trẻ 16 tuổi. Một thập niên nữa thì cậu ấy vẫn chỉ mới 26 và còn tiếp cả sự nghiệp dài phía sau”.

Lopez cười khúc khích khi nhận ra thực tế kỳ khôi đó, rồi kể tiếp, những trải nghiệm của Yamal với đội U19 ngày xưa còn rất giá trị khi cho cậu ấy tầm quan trọng của việc chịu trách nhiệm và gắn kết tập thể.

“Chỉ một cầu thủ không đủ sức giành chiến thắng các trận đấu. Cậu ấy cần sự hỗ trợ của các đồng đội để phát triển và ngược lại, cũng cần giúp đỡ cả đội. Đó là những gì Lamine đã học được và đang thể hiện tại EURO. Cậu ấy không chỉ thể hiện tài năng cá nhân về rê bóng, sút bóng mà còn chuyền bóng, phối hợp để đóng góp cho toàn đội. Điều này rất quan trọng”.

“Được đũa phép của Chúa chạm vào”

Tính cách góp phần quan trọng giúp Yamal nhanh chóng thành ngôi sao, nhưng yếu tố lớn nhất tất nhiên vẫn là khả năng phi thường của cậu.

De la Fuente miêu tả cậu là người “được đũa phép của Chúa chạm vào”. Xavi gọi cậu là “tài năng định hình thời đại”. Cả hai HLV đều nhanh chóng từ bỏ cố gắng hạ thấp những kỳ vọng.

Trong khi đó, người thầy cũ Lopez cũng buộc phải gọi Yamal là cầu thủ giỏi bất chấp logic, là kiểu học trò mà HLV rốt cuộc chỉ có thể hướng dẫn và khuyến khích (thay vì chỉ dạy).

“Lamine có tài năng bẩm sinh mà bạn không thể rèn luyện được”, anh giải thích. “Ý tôi là một cậu bé có khả năng thành công với những cách phi logic. Ví dụ khi bị hậu vệ kèm sát rạt vẫn có thể đi bóng vào trong, hay khi thực hiện những đường chạy chéo về phía khung thành”.

“Cậu ấy có cái chân trái rất ngoan và ưa thích việc đẩy bóng từ vị trí gần trung vệ trái sang phía trung vệ phải để sút. Lamine làm điều đó rất nhanh và khéo để mang lại hiệu quả”.

“Logic bảo rằng cứ 10 lần thử cắt vào trong và sút từ vị trí giữa hai trung vệ, bạn có thể hỏng đến 8 lần. Nhưng với cậu ấy thì ngược lại. Tài năng của Lamine lớn đến mức 8 hoặc 9/10 lần đều thành công”.

Những pha chạy lao vào bên trong đã trở thành một nét đặc trưng trong lối chơi của Lamine Yamal. “Có thể nói cậu ấy là một chân chạy cánh ảo (false winger), chơi ở hành lang phải nhưng thường xuyên hoạt động ở trung lộ để tận dụng chân thuận. Đó là điều chúng tôi đã khuyến khích ngay từ khi Lamine mới lên đội U19”, Lopez cắt nghĩa.

“Điểm độc đáo của Lamine mà chính cậu ấy cũng nhận ra là sự tự do và linh hoạt (Yamal vốn xuất thân từ bóng đá đường phố), thay vì chỉ đóng đinh ở một vị trí”, anh khẳng định.

Hoài Thuận (lược dịch từ Sky Sports)