Matthijs De Ligt: Trái ngon đã bắt đầu chín

 

Matthijs de Ligt rất bực bội. Trung vệ của Juventus – theo sự đồng ý của tất cả những ai theo dõi trận đấu – chính là một trong những cầu thủ xuất sắc nhất trong cuộc đối đầu với Villarreal trên sân khách ở vòng 16 đội của Champions League. Phong độ của anh gần đây quả thật rất tuyệt vời. Nhưng dù đã mở tỷ số từ sớm nhờ công của Dusan Vlahovic, đội khách chỉ có thể ra về với kết quả hòa 1-1. Khi rời sân đấu, De Ligt vẫn chưa hết day dứt về bàn thắng của Villarreal. Hồi tưởng lại quả tạt của Étienne Capoue, pha di chuyển trong thế hoàn toàn tự do của Dani Parejo, quyết định dâng lên thay vì giữ vị trí. Anh tức giận với chính bản thân mình.
 

Anh vẫn còn ân hận về nó trong hơn nửa tháng sau, điều này chắc hẳn đã tạo nên trong bạn một hình dung về tư duy của ngôi sao người Hà Lan. “Tôi luôn muốn chính mình trở thành người nghiêm khắc nhất đối với bản thân,” anh chia sẻ. “Tôi biết chính xác thời khắc mà mình đã hành động sai. Để trưởng thành, đôi khi bạn phải chấp nhận rằng mình đã đưa ra những quyết định sai lầm. Và, đúng vậy, trong tình huống đó, lẽ ra tôi đã có thể làm tốt hơn.”
 

Khát khao theo đuổi sự hoàn hảo chính là điều đã thúc đẩy de Ligt. Tại Juventus, anh vừa là đồng nghiệp, vừa là “học trò” của Giorgio Chiellini và Leonardo Bonucci. Virgil van Dijk là trung vệ đối tác của anh ở ĐTQG Hà Lan. Từ lâu về trước, không ít người đã cho rằng một ngày nào đó anh sẽ sánh ngang với họ. Nhưng các tiêu chuẩn vào giai đoạn hiện tại của sự nghiệp vẫn đang không ngừng tăng lên. 

Công việc hậu vệ ở thế giới bóng đá đỉnh cao có lẽ đã trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. “Trước đây, có nhiều kiểu hậu vệ khác nhau được thế giới chấp nhận,” De Ligt giải thích. “Có những người chỉ quanh quẩn trong vòng cấm, phá quả bóng ra khỏi đó khi nó đến, nhưng không thể ‘chơi bóng’. Và có những hậu vệ rất giỏi xử lý bóng nhưng khi phòng ngự thì lại không được như vậy. Khuynh hướng hiện nay là mọi hậu vệ đều khá toàn diện. Tất cả đều nhanh, khỏe và có thể xử lý bóng. Đẳng cấp khác hẳn hồi trước.”  
 

De Ligt sở hữu khả năng xử lý bóng tốt, điều này ai cũng biết. Anh vốn có xuất thân là một tiền vệ ở hệ thống đào tạo trẻ của Ajax, được nhận xét là một chân chuyền điêu luyện và có hình mẫu không phải là Chiellini, Sergio Ramos, mà là Andrea Pirlo, Sergio Busquets. Nhưng ngay cả khi Juventus đã trả 70 triệu bảng để có được anh vào năm 2019, trình độ phòng ngự của trung vệ người Hà Lan vẫn là một ẩn số tương đối. Liệu tân binh tuổi teen này sẽ thể hiện ra sao ở “lò lửa” Serie A, một nơi mà bạn sẽ chẳng nhận được những tràng pháo tay khích lệ từ một HLV trẻ tuổi cấp tiến và phóng khoáng sau khi mắc sai lầm, mà thay vào đó là những lời chế giễu, công kích và suốt cả tuần bị khịa bởi giới truyền thông? 
 

Khởi đầu chậm rãi, rồi sau đó là sự đanh thép, dứt khoát, De Ligt đã đưa ra câu trả lời của mình. Ba năm ở Turin đã khổ luyện và rèn giũa anh, bộc lộ bản chất thật sự của anh. Anh đang mang đến cảm giác “vững chãi hơn, điềm tĩnh hơn”. Anh đã có thể “đọc tình huống tốt hơn trước”. Hóa ra, bên dưới một vẻ ngoài phong nhã là một vệ binh dữ dằn, tàn khốc đã tiềm ẩn bao lâu nay. 

“Tại Ajax, hồi 15 tuổi, tôi là một tiền vệ,” anh kể. “Sau đó, tôi trở thành một trung vệ, đảm nhận nhiệm vụ phát triển bóng từ hàng thủ, không quá giỏi đọc tình huống và ra quyết định chính xác. Đôi khi bạn phải phá quả bóng ra xa, đôi khi bạn phải kiểm soát bóng và bình tĩnh xử lý nó, và với những kinh nghiệm đã trải qua, tôi đã học được những điều cần làm vào các tình huống mà mình sẽ gặp phải trong vai trò này.” 
 

“Thứ mang tên ‘Công việc dơ bẩn’ (dirty work) rất quan trọng. Người ta gọi chúng là ‘bẩn’, còn tôi thì thấy chúng rất tuyệt. Để phá quả bóng khỏi khu vực nguy hiểm, để giành chiến thắng trong các cuộc đấu tay đôi. Nhìn theo hướng đó, thì tôi khá thiên về hướng một trung vệ kiểu trường phái cũ. Thời nay bạn có rất nhiều hậu vệ chỉ giữ vị trí, kiểm soát các khoảng trống. Nhưng tôi cũng thích các tình huống phòng ngự 1 chọi 1, đấu tay đôi với đối thủ. Tại Ajax, tôi đã quá quen với việc chơi trong một hàng thủ dâng cao. Thậm chí có những lúc dâng quá cao. Lối đá đó khá mạo hiểm. Còn giờ đây ở Juventus, sự cân bằng là thứ được chú trọng.” 
 

Chắc chắn De Ligt sẽ rất khó tìm được một “ông thầy trên sân đấu” khác tốt hơn người đội trưởng hiện tại của anh, một chiến binh mà ngay cả sau một mùa giải bị chấn thương hành hạ vẫn phát huy được kinh nghiệm, sự khao khát và bản năng chiến đấu đã đưa anh trở thành một nhà vô địch châu Âu cùng ĐTQG Italy vào mùa hè năm ngoái. Đó là Chiellini, người được De Ligt đề cập đến khi trả lời câu hỏi về việc liệu bản năng phòng ngự - chọn vị trí, phán đoán, tiên đoán – là tài năng bẩm sinh hay một kỹ năng có thể học được. 
 

“Bạn chắc chắn có thể cải thiện nó trong quá trình luyện tập, chinh chiến,” anh trả lời. “Ví dụ, Giorgio hiện đã 37 tuổi. Và giờ đây anh ấy đang thi đấu như thể bản thân đang đọc một cuốn sách. Khả năng đọc tình huống, phán đoán của anh ấy đã đạt đến đẳng cấp thượng hạng. Và rõ ràng là anh ấy không được như vậy hồi 20 tuổi. Vì vậy, với kinh nghiệm đã tích lũy, anh ấy đã học được chúng. Nhưng phải nói rằng giác quan thứ 6 cũng đóng một chút vai trò trong khả năng phòng ngự. Cảm giác về chuyện những bất ổn có thể xảy ra ở đâu, hay đối thủ sẽ chuyền bóng tới chỗ nào. Đó là một yếu tố khá thiên về bẩm sinh. Và tôi nghĩ mọi hậu vệ giỏi trên thế giới đều có nó.” 
 

Từ Johan Cruyff đến Dennis Bergkamp, Marco Van Basten đến Christian Eriksen, lò đào tạo của Ajax sở hữu một lịch sử đáng ghen tỵ khi có thể liên tục sản xuất ra hàng loạt những cầu thủ tấn công, chuyên gia sáng tạo thượng hạng. Nhưng thành tích sản xuất ra những cầu thủ phòng ngự đẳng cấp thế giới của họ lại không được ổn định như vậy. Jan Vertonghen và Toby Alderweireld có lẽ là những người giỏi nhất trong 2 thập kỷ qua; những cái tên khác như  Thomas Vermaelen, Daley Blind và Davinson Sánchez tuy đã có một số thành công nhất định nhưng rốt cuộc vẫn là chẳng thể tỏa sáng đúng như kỳ vọng ở môi trường bóng đá đỉnh cao.

De Ligt có tiềm năng để trở thành người tuyệt vời nhất trong nhóm này. Nhưng khi nghe trung vệ người Hà Lan bàn về sự khác biệt giữa các CLB mà mình khoác áo và những sự ưu tiên khác nhau của họ, bạn sẽ được mở mang một góc nhìn thực sự thú vị. 
 

“Điều quan trọng nhất đối với tôi là giành chiến thắng. Tại Juventus, nếu chúng tôi có thể giành chiến thắng 1-0 trong khi chơi tệ, thành thật mà nói, tôi nghĩ tất cả mọi người sẽ vẫn hạnh phúc. Và nếu bạn chơi tuyệt vời nhưng thua 2-1, sẽ chẳng một ai vui nổi cả đâu. Mọi đội bóng đều có một DNA nhất định, và DNA ở mỗi CLB không giống nhau. Nếu bạn triển khai hàng thủ dâng cao và thua 5-0, 4-0, vậy thì có lẽ sẽ tốt hơn nếu chơi thấp hơn một chút.”
 

De Ligt vẫn chia sẻ một cách đầy tình cảm về quãng thời gian thi đấu cho Ajax, một đội bóng trẻ trung và đầy nhiệt huyết đã tiến gần đến chức vô địch Europa League vào năm 2017 và Champions League vào năm 2019. Anh vẫn còn giữ liên lạc với nhiều đồng đội cũ của mình: Donny van de Beek, Hakim Ziyech, Frenkie de Jong. Trên tất cả, thứ anh nhớ nhất là những bài học dành cho cuộc sống. “Kỷ luật để làm việc chăm chỉ, đối xử tốt với mọi người và sự tôn trọng: Người ta rất quan tâm đến việc giáo dục văn hóa ở Ajax và đó là điều đã đi theo tôi tới mọi nơi mà mình đến.”

Có một cảm giác hơi kỳ cục khi nói về De Ligt của quá khứ, bởi thực tế thì anh vẫn chỉ mới 22 tuổi. “Tôi thực sự ‘già’ rồi, phải chứ?” anh cười khi trả lời một câu hỏi về “thời trẻ dại” của mình. Nhưng De Ligt ở tuổi thiếu niên thực sự là một làn gió mới mát mẻ, một hiện tượng vô cùng lý thú:  Được đắm mình trong những lời khen ngợi và so sánh với các danh thủ hàng đầu, là cầu thủ trẻ nhất góp mặt trong một trận chung kết của đấu trường châu Âu, cầu thủ trẻ nhất ra sân cho ĐTQG Hà Lan kể từ năm 1931. Nhìn lại sự cường điệu đó, liệu nó có hợp lý không? Có khó để thích ứng không? Có tạo nên quá nhiều áp lực không? 
 

“Đã có rất nhiều điều đến với tôi từ khi còn rất trẻ,” anh tâm sự. “Người ta nói rất nhiều về tôi. Mọi sai lầm đều trở thành một thứ thực sự lớn lao. Nhưng điều quan trọng nhất là hãy nhìn vào ‘bức tranh lớn’. Khi bạn giành được giải thưởng Golden Boy, điều đó sẽ tạo nên một số áp lực. Nhưng là một cầu thủ, bạn nên yêu thích những áp lực. Bởi vì đó là minh chứng cho thấy bạn là một gã thực sự cừ. Nhìn đời theo cách này, tôi thấy đầu óc mình nhẹ nhõm hẳn.”
 

Ba năm qua thật khó khăn, một hệ quả từ giai đoạn chuyển giao của Juventus. Các HLV đến và đi, người hâm mộ thì thay đổi thái độ xoành xoạch; Scudetto cũng vậy, và sau một khởi đầu tệ hại ở mùa giải này, Juventus đã bắt đầu khởi sắc. Một phong độ tuyệt vời từ đầu năm 2022 đã đưa họ trở lại cuộc đua vô địch, và thành tích tốt ở Champions League đã và sẽ giải tỏa một chút áp lực cho HLV trưởng Massimiliano Allegri trong lần thứ hai dẫn dắt CLB.

Allegri là một HLV trưởng như thế nào? “Ông ấy mang tư tưởng rằng không nhất thiết luôn phải thể hiện một hình ảnh đẹp, chiến thắng mới là trên hết – và đó chính là phẩm chất tuyệt vời nhất, quan trọng nhất của ông ấy,” De Ligt chia sẻ. “Đó cũng chính là tâm lý của Juve. Không quan trọng bạn có chơi tốt, chơi đẹp hay không, chỉ cần kiếm đủ 3 điểm là được. Từng bước một, chúng tôi ngày càng hiểu hơn về những điều ông ấy mong đợi ở mình.”
 

Juventus và De Ligt đã tạo nên một sự kết hợp đầy kỳ cục, một cậu bé vàng đến từ Ajax và một CLB chinh phục các danh hiệu với sự thực dụng và già rơ. Nhưng sau một khởi đầu không suôn sẻ, mọi thứ đã khởi sắc. Còn giờ là lúc để cả hai thực hiện bước tiến tiếp theo của mình. 

Nguồn: Lược dịch từ bài phỏng vấn “Matthijs de Ligt: ‘The dirty work is so important. I find it really nice’” của ký giả Jonathan Liew, đăng tải trên The Guardian.