Nếu tôi phải tóm tắt màn trình diễn của Mohamed Salah tại Liverpool ở mùa giải này một cách ngắn gọn, thì tôi sẽ dùng 2 chữ “vô đối”.
Tính đến tháng 2, tiền đạo cánh người Ai Cập đã ghi 25 bàn và kiến tạo cho đồng đội đưa bóng vào lưới 17 lần – tức là anh đã mang tới tổng cộng 42 bàn thắng cho The Reds (gọi tắt là G+A). Tại Premier League, cái tên đứng thứ 2 trong thống kê trên là Alexander Isak của Newcastle United, cầu thủ hiện đang có 19 bàn thắng và 6 pha kiến tạo – tức là Salah vẫn sẽ đứng trên Isak về thống kê G+A kể cả khi anh không có một pha kiến tạo nào cho tới thời điểm này của mùa giải.
Nếu chúng ta mở rộng phạm vi thống kê ra toàn cõi Top 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu, thì Harry Kane sẽ là cái tên đứng gần nhất với thành tích của Salah với 21 bàn thắng và 7 pha kiến tạo. Khoảng cách giữa ngôi sao người Ai Cập và Kane (14 G+A) cũng ngang bằng với khoảng cách giữa tiền đạo người Anh với Ante Budimir của Osasuna, người đang cùng 8 cầu thủ khác chen lấn nhau đứng ở vị trí thứ 38 về thành tích G+A tại thời điểm này của mùa giải 2024/25.
Phân tích, mổ xẻ thêm về bất kỳ cầu thủ nào khác ở mùa giải này cũng sẽ chỉ làm chúng ta tốn công sức, tốn thời gian vô ích. Dù cho có phải ngồi ngoài không ra sân vì một biến cố nào đó trong phần còn lại của mùa giải, Salah vẫn sẽ giành được danh hiệu Cầu thủ xuất sắc nhất mùa của Premier League. Với phong độ đã thể hiện, khoảng cách giữa anh và người đồng nghiệp đứng thứ hai thế giới hiện nay – bất kể đó là ai – sẽ lớn hơn nhiều so với cái thuở Lionel Messi và Cristiano Ronaldo thay phiên nhau giành Quả Bóng Vàng.
Liverpool vẫn còn phải thắng thêm vài trận nữa để chinh phục thành công ngai vàng Premier League 2024/25, và họ sẽ phải vượt qua một chặng đường đầy khó khăn ở phía trước nếu muốn mang về tủ thành tích thêm 1 danh hiệu Champions League khác, bắt đầu với Paris Saint-Germain (đối thủ mà họ vừa kiếm được lợi thế dẫn trước 1 bàn trong trận lượt đi). Nhưng xét về thành tích cá nhân, giờ đây không một ai đáng được xem là đối thủ của Salah cả. Hiện tại, ngôi sao người Ai Cập chỉ còn duy nhất một đối thủ phải cạnh tranh: Đó là lịch sử, hay nói cách khác là những màn trình diễn cá nhân thuộc tầm cỡ “vĩ đại” khác trong quá khứ – để khẳng định vị trí của bản thân trong hàng ngũ những cá nhân kiệt xuất nhất của lịch sử môn thể thao vua.
Vậy, khi so sánh với những màn trình diễn cá nhân vĩ đại nhất trong các mùa giải đã qua của lịch sử bóng đá hiện đại, phong độ của Salah hiện tại đứng ở vị trí nào? Chúng ta hãy cùng tìm kiếm lời giải đáp cho câu hỏi này.
Lưu ý: Tất cả các số liệu thống kê trong bài chỉ tính riêng ở đấu trường giải VĐQG.
HÃY BẮT ĐẦU VỚI THÀNH TÍCH GHI BÀN + KIẾN TẠO
Trang web FBref sở hữu trong kho dữ liệu của họ các thông số bàn thắng và kiến tạo của toàn bộ lịch sử Premier League (bắt đầu từ năm 1992), của Bundesliga, La Liga và Serie A từ năm 1998, cũng như của Ligue 1 từ năm 1995. Trong xuyên suốt những năm tháng đó, có 31 mùa giải xuất hiện những cầu thủ đạt thành tích G+A ít nhất là 40.
Những cầu thủ sau đây đã có 1 lần làm được điều đó trong sự nghiệp: Andy Cole, Alan Shearer, Thierry Henry, Zlatan Ibrahimovic, Ciro Immobile, Erling Haaland, Robert Lewandowski, và Kane. Ở mùa giải này, Salah đã chạm tới cột mốc đó trước khi tháng 2 kết thúc.
Ngôi sao người Ai Cập cũng đã có 2 lần đạt được chiến tích này: Mùa giải hiện tại, ở tuổi 32, và mùa giải đầu tiên của anh ở Liverpool, ở tuổi 25. (Nếu Salah rời The Reds sau mùa giải này, thì tức là cả sự khởi đầu lẫn sự kết thúc của anh ở CLB chủ sân Anfield đều trên cả tuyệt vời.)
Kylian Mbappé cũng đã có 2 lần chinh phục được cột mốc đó. Luis Suarez có 3 lần. Cristiano Ronaldo có 6 lần, còn Lionel Messi đã kết thúc cuộc hành trình chinh chiến ở châu Âu của mình với 10 mùa giải lập được chiến tích đó. Siêu sao người Argentina thậm chí từng 2 lần chinh phục cột mốc 60 G+A trong 1 mùa giải, và Ronaldo là cầu thủ duy nhất từng làm được điều đó 1 lần. Messi đã có tận 4 lần vượt qua mốc 50, còn Ronaldo là 2 lần, ngoài họ ra, không một ai khác chinh phục được cột mốc đó cả. Nói cách khác, 50% số mùa giải có người chinh phục được con số 50 G+A là những mùa giải của Messi.
Hiện tại Salah đang trên đà vươn tới cột mốc đó. Thành tích G+A của ngôi sao người Ai Cập lúc này đang ngang bằng với thành tích mà anh có được trong mùa giải đầu tiên khoác áo Liverpool, đồng hạng 26 trong kỷ nguyên mà chúng ta gọi là “lịch sử bóng đá hiện đại”. Nếu duy trì hiệu suất hiện tại (trung bình 1,53 G+A mỗi 90 phút) trong 10 trận đấu còn lại ở Premier League mùa giải này, anh sẽ đạt được khoảng 57 G+A khi mùa giải kết thúc.
Con số đó sẽ ngang bằng với thành tích của Luis Suarez trong màu áo Barcelona ở mùa giải 2015/16 và đứng thứ hạng 5 trong kỷ nguyên bóng đá hiện đại.
Dù cho phong độ săn bàn và kiến tạo thực tế của Salah có tụt xuống ngang mức dữ liệu kỳ vọng (1,13 bàn thắng kỳ vọng + kiến tạo kỳ vọng trung bình mỗi 90 phút) thì anh vẫn sẽ có được 53 G+A, đây sẽ là thành tích tốt thứ 7 lịch sử và là thành tích tốt nhất từ trước đến nay mà một cầu thủ không chơi cho Barcelona hoặc Real Madrid đạt được.
Con số trên cũng sẽ xô đổ kỷ lục của Premier League hiện nay: 48 G+A của Andy Cole cho Newcastle United vào mùa giải 1993/94. Cole đã tạo lập được thành tích đó mà không cần tới một quả penalty nào - đây có lẽ là thành tích cá nhân bị “underrate” nhất lịch sử bóng đá. Ở mùa giải này, Salah đã có 7 bàn được ghi trên chấm penalty.
Andy Cole |
Tuy nhiên, kỷ lục của Cole thuộc về kỷ nguyên 42 trận/mùa ngắn ngủi của Premier League. Còn kỷ lục của kỷ nguyên 38 trận/mùa hiện đang được nắm giữ bởi Erling Haaland với thành tích 36 bàn thắng và 8 pha kiến tạo trong mùa giải 2022/23 - mùa giải đầu tiên của tiền đạo người Na Uy ở Manchester City. Gần như chắc chắn Salah sẽ dễ dàng vượt qua thành tích đó của Haaland trên chặng đường còn lại của mùa giải 2024/25, và ngay cả khi hiệu suất của ngôi sao người Ai Cập sụt giảm đi một nửa (xuống còn 0,75 G+A trung bình mỗi trận) từ giờ trở đi, anh vẫn có thể vượt qua được kỷ lục của Cole.
Xét về số liệu thống kê cá nhân, hiện Messi là người duy nhất ghi được 50 bàn trong một mùa giải VĐQG. Salah thậm chí không có lấy một cơ hội nào để tái hiện lại được chiến tích đó, bởi vì để được như vậy anh sẽ phải ghi thêm 25 bàn nữa trong 10 trận đấu còn lại của Liverpool ở Premier League mùa giải này.
Tuy nhiên, sánh ngang với thành tích kiến tạo tốt nhất trong 1 mùa giải VĐQG của siêu sao người Argentina sẽ là một mục tiêu khả thi hơn đáng kể đối với Salah. Vào mùa giải 2018/19, Thomas Muller của Bayern Munich và Messi đều thiết lập nên một kỷ lục kiến tạo mới ở Top 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu, với con số 21. Nếu hiệu suất kiến tạo trung bình mỗi 90 phút của Salah hiện tại (0,6) được giữ nguyên cho đến hết mùa giải, anh sẽ vượt qua con số đó, còn nếu nó tụt xuống khớp với dữ liệu “kiến tạo kỳ vọng” trung bình mỗi 90 phút của anh (0,4) thì ít nhất ngôi sao người Ai Cập sẽ đuổi kịp được cột mốc kia vào cuối mùa giải.
Tại Premier League, kỷ lục kiến tạo trong 1 mùa giải hiện đang là 20 (do Kevin De Bruyne và Thierry Henry nắm giữ), còn kỷ lục ghi bàn trong 1 mùa giải là 36 (do Haaland nắm giữ). Khả năng Salah chinh phục được cả 2 cột mốc này đều rất sáng sủa. Tuy nhiên, tới lúc này thì chúng ta đã quá sa đà vào chuyện ghi bàn và kiến tạo rồi, giờ thì hãy chuyển sự chú ý sang những khía cạnh khác cũng quan trọng không kém.
LƯU Ý QUAN TRỌNG: ĐỪNG QUÊN, MOHAMED SALAH KHÔNG PHẢI LÀ MỘT TIỀN ĐẠO TRUNG TÂM
Hầu như mọi cái tên mà chúng ta nhắc tới ở trên đều là những tiền đạo trung tâm – hoặc ít nhất là thi đấu trong một vai trò gần giống như thế.
Cole, Shearer, Henry, Ibrahimovic, Suarez, Immobile, Haaland, Lewandowski, Kane: Đây đều là những cầu thủ có nhiệm vụ chính yếu là nhận bóng ở gần hoặc bên trong vòng cấm rồi chuyển hoá những đường chuyền “dọn cỗ” của các đồng đội thành bàn thắng. Kể cả Mbappé và Ronaldo, hai tiền đạo cánh, cũng là những cầu thủ bùng nổ nhất khi được phép tự do tuỳ ý xâm nhập vòng cấm từ ngoài cánh.
Nhưng đó không phải là công việc của Salah. Mặc dù ngôi sao người Ai Cập đúng là một tay săn bàn chạy cánh cực kỳ hiệu quả, nhưng anh rất hiếm khi được trao cho những cơ hội được tạo nên bởi công thức “Liverpool tổ chức tấn công ở cánh trái, thu hút sự chú ý của đối thủ đổ dồn sang đó, nhờ vậy mở ra khoảng trống để Salah thực hiện các pha xâm nhập muộn vào vòng cấm từ bên cánh phải”. Mặt khác, cả Mbappé và Ronaldo đều được bao quanh bởi hàng loạt cầu thủ sáng tạo đẳng cấp thế giới – những người đồng đội có thể phối hợp cực tốt với khả năng di chuyển không bóng thượng thừa của họ.
Không, tại Liverpool, thay vì là một trung phong chờ được “dọn cỗ” thì Salah là một cầu thủ sáng tạo đẳng cấp thế giới ở khu vực 1/3 cuối sân đối thủ. Ngôi sao người Ai Cập còn là người đưa quả bóng vào những khu vực nguy hiểm nhất trên sân đấu. Anh cũng là người nhận bóng ở những khu vực nguy hiểm nhất trên sân đấu. Và anh cũng kiêm nhiệm luôn vai trò biến những pha bóng ấy thành các bàn thắng.
Salah đang dẫn đầu Premier League trong cả 2 thống kê bàn thắng và kiến tạo, chắc chắn rồi. Nhưng theo FBref, anh còn đứng đầu giải VĐQG Anh về số lần chạm bóng bên trong vòng cấm và số đường chuyền đưa bóng vào vòng cấm nữa. Vậy là, Salah vừa là tay săn bàn giỏi nhất, vừa là cầu thủ sáng tạo lợi hại nhất, đồng thời cũng là “nhạc trưởng” điều phối lối chơi xuất sắc nhất và “lối lên bóng” uy tín nhất ở Premier League – tất cả những phẩm chất đó đều hội tụ trong anh.
Tất nhiên, khả năng làm được tất cả những việc đó cùng một lúc cũng chính là điều khiến Messi trở thành cầu thủ bóng đá vĩ đại nhất mọi thời đại. Và màn trình diễn của Salah ở mùa giải này có lẽ là hình ảnh tiệm cận nhất với những gì chúng ta từng được chứng kiến trong kỷ nguyên siêu sao người Argentina làm mưa làm gió ở bóng đá châu Âu.
Theo thống kê của Stats Perform, tính từ năm 2010 tại Top 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu có 6 mùa giải xuất hiện những cầu thủ đạt mức thống kê G+A ít nhất là 40, có ít nhất 250 lần chạm bóng trong vòng cấm và được ghi nhận ít nhất 55 đường chuyền đưa bóng vào vòng cấm tìm tới đúng địa chỉ.
Messi chiếm tới 4 mùa trong số đó (các mùa giải 2010/11, 2011/12, 2014/15, và 2017/18 trong màu áo Barcelona). Một mùa thuộc về mùa giải cuối cùng của Luis Suarez trong màu áo Liverpool (2013/14), và nhân vật chính của mùa còn lại chính là Mohamed Salah của mùa giải này, trong khi mùa giải 2024/25 vẫn còn 3 tháng nữa mới kết thúc.
Messi vẫn là một gã quái vật “thiên thượng thiên hạ, duy ngã độc tôn”. Anh ta đã nhiều lần có hơn 40 G+A trong một mùa giải, đồng thời tạo ra hơn 100 đường chuyền đưa bóng vào vòng cấm tới đúng địa chỉ và đạt tỷ lệ chuyền bóng chính xác hơn 80%. Salah đã phát triển thành một cầu thủ sáng tạo đẳng cấp thế giới, nhưng dù cho đang dẫn đầu Premier League mùa giải này trong nhiều chỉ số thống kê, tỷ lệ chuyền bóng thành công của anh chỉ là 71%, và khả năng thực hiện những đường chuyền chính xác vào trong vòng cấm của anh dù rất tốt nhưng cũng chẳng thể sánh bằng Messi.
Tuy nhiên, khi mùa giải này kết thúc, Salah sẽ dễ dàng vượt qua thành tích 43 G+A của Luis Suarez trong mùa giải 2013/14. Và hầu hết những cầu thủ khác mà chúng ta đã đề cập tới trong bài phân tích này đều chơi cho các đội bóng được hậu thuẫn bởi cả một quỹ đầu tư quốc gia và/hoặc những đội có lợi thế tài chính quá vượt trội so với phần còn lại của giải VĐQG mà họ góp mặt.
Xét tới tính cạnh tranh ở Premier League, xét tới ngân sách của Liverpool so với những đội còn lại trong giải đấu, và xét tới những gì mà Salah đã làm được ở mùa giải này, đây quả thực là màn trình diễn cá nhân toàn diện nhất từ trước tới nay mà “một cầu thủ không mang tên Lionel Messi” tạo ra được.
Theo ESPN, Ryan O’Hanlon.