Tiền đạo Richarlison của Everton và đội tuyển Brazil đã đi một hành trình đầy khó khăn để có được ngày hôm nay. Nỗi ám ảnh đổi đời là thứ anh đã mang theo suốt cuộc hành trình của bản thân.
***
LỜI SỈ VẢ MÀ BỐ PHẢI NHẬN
Tôi muốn kể một câu chuyện về một buổi câu cá.
Năm tôi 17 tuổi và vẫn đang sống ở Brazil, tôi đến thăm bố vào cuối tuần cùng hai em trai và em họ. Bố tôi khi đó không có khoảng thời gian dễ dàng. Bố đã chia tay mẹ tôi 10 năm và lúc đó sống trong trang trại của riêng mình. Tệ hơn, bố còn bị trầm cảm.
Tôi rất gần gũi với bố, một phần vì bố luôn tin vào giấc mơ trở thành cầu thủ bóng đá của tôi. Bố sẵn sàng đi mọi nơi để xem tôi thi đấu. Tất nhiên tôi muốn trở thành cầu thủ chuyên nghiệp. Nhưng điều duy nhất tôi đạt được là danh sách dài những lời từ chối.
Thực tế là tôi không có thời gian để nghỉ ngơi dài. Tôi đang tập luyện với đội trẻ América-MG, một trong những CLB lớn nhất ở bang Minas Gerais. Dù tôi đã nhiều tuổi theo tiêu chuẩn của học viện trẻ nhưng tôi vẫn cố gắng để được ký hợp đồng. Tôi biết đây chính là cơ hội cuối cùng.
Vào cuối tuần đó, đội bóng được nghỉ. Vì đang sống với mẹ nên việc dành thời gian cho bố là điều đương nhiên. Ở nhà của bố, anh em bọn tôi xách cần câu ra ba cái ao gần nhà. Chủ nhà nói bọn tôi chỉ được phép câu trong hai cái ao vì cái thứ ba bị cấm.
Vì vậy chúng tôi dành cả buổi để câu cá trong hai cái ao và cuối cùng ra về tay trắng. Thành thực thì tôi không thực sự bận tâm lắm vì chúng tôi đi câu cho vui thôi mà. Nhưng trên đường về nhà, cả lũ đi qua cái ao bị cấm. Chúng tôi nhìn nhau và nhìn cái ao. Đang không có ai thấy chúng tôi mà mồi thì vẫn còn một ít.
Thế là tôi gắn mồi và quăng xuống nước. 2 giây sau. SNAP! Cá đã cắn câu. Tôi vẫn không biết tại sao mình lại làm thế. Dù sao thì nó cũng thật ngu ngốc bởi sau đó chủ nhà đã phát hiện ra. Ông ta đến gặp và quát bố trước mặt mọi người, ông ta bảo có thể đuổi bố ra khỏi nhà bất cứ lúc nào nếu muốn.
Điều đó đã vượt qua giới hạn chịu đựng của bố bởi bố đã bị sỉ nhục. Và thời điểm đó, điều gì đó đã xuất hiện trong đầu tôi. Tôi nhớ mình đã bảo với chú Elton rằng: “Cháu sẽ làm mọi thứ để có hợp đồng ở América. Cháu sẽ đưa bố rời khỏi đây”.
Trước đó, giúp đỡ gia đình nhờ bóng đá đã là một suy nghĩ của tôi rồi. Nhưng đột nhiên, nó trở thành nỗi ám ảnh.
BÁN KEM, RỬA XE VÀ BỊ CHĨA SÚNG VÀO ĐẦU
Nhìn lại quá khứ, tôi nghĩ mình đã thân thiết với bố từ khi bố tặng tôi một túi bóng trong ngày sinh nhật. Chẳng có cách nào tốt hơn để giành được sự gắn bó với một đứa trẻ Brazil hết. Thời điểm đó, gia đình tôi sống trong một căn nhà gỗ ở Todos os Santos, ngôi làng nhỏ thuộc bang Espírito Santo gần bờ biển Brazil.
Ở đó có một sân bóng gần nhà chúng tôi. Tôi thường đá bóng với bạn bè. Khi tôi không đá, tôi xem bố chơi bóng với đội bóng địa phương. Bất cứ khi nào bố đi đâu, dù là chơi bài hay gặp gỡ bạn bè ở quảng trường, bố đều đưa tôi đi cùng.
Năm tôi lên 7, bố mẹ tôi chia tay. Bố đến Minas Gerais làm việc, còn những người còn lại trong nhà - tôi, mẹ, 2 em trai và 2 em gái - đến Nova Venécia. Đó là nơi tôi thực sự bắt đầu giấc mơ vì tôi đã ghi danh vào học trường bóng đá ở đó. Ngày đầu tiên, tôi xuất hiện với tâm trạng bồn chồn. Tôi mơ về việc thi đấu cho Seleção. Tôi có một chiếc áo đội tuyển Brazil. Tôi đã xem mọi trận ở World Cup và các trận vòng loại. Với tôi, chẳng có ước mơ nào lớn hơn việc khoác lên mình chiếc áo vàng.
Sáng hôm đó, chúng tôi thi đấu trên sân đất. Trận đấu rất vui và HLV thích tôi. Trong suốt 2 tháng tiếp theo, tôi tập luyện rất chăm chỉ. Tôi cũng nhận ra bóng đá không còn chỉ là con đường sự nghiệp với tôi nữa mà nó cũng có thể giúp đỡ gia đình. 5 người chúng tôi sống trong một căn nhà chỉ có 2 phòng và mẹ phải làm việc cả ngày để chúng tôi đủ ăn. Mẹ là một chiến binh. Nhưng mẹ không thể tự mình làm hết và từ rất sớm, mẹ đã bảo chúng tôi phải làm việc để giúp đỡ.
Do đó, năm 11 tuổi, tôi đã kiếm việc làm. Tôi bắt đầu bằng việc bán kem que. Tôi thức dậy lúc 6 giờ sáng, đạp xe vào trung tâm vị thị trấn và dành cả ngày để khản cổ lên nói như những người bán hàng bên ngoài sân vận động trong những ngày có trận bóng đá nào đó: “Kem đây! Kem đây! Ai mua kem đi!”.
Tôi luôn chắc chắn phải đi ngang qua những ngôi nhà có nhiều trẻ con nhất. Có đứa trẻ nào mà không thích ăn kem cơ chứ? Nhưng dù bán được rất nhiều thì số tiền thu về cũng chẳng khá khẩm. Do đó tôi cũng phải làm nhiều nghề để giúp đỡ mẹ. Tôi bán cả kẹo sô cô la mà dì tôi làm. Và sau đó là rửa xe.
Ôi trời, rửa xe… Tôi đã từng nghĩ đó là một công việc dễ dàng, có gì đâu mà khó. Vâng, hóa ra nó vắt kiệt sức. Cả ngày tôi phải cọ rửa lốp xe dính bùn và kính chắn gió bị bẩn. Khi ca làm việc kết thúc thì người tôi đã ê ẩm đau nhức rồi. Nó thực sự giết tôi!
Đến một thời điểm, ông chủ thực sự muốn tôi làm việc toàn thời gian. Tôi đáp lại: “Cháu xin lỗi, công việc này không dành cho cháu!”. Tôi không bao giờ quay lại nữa.
Ngoài ra tôi cũng giúp đỡ ông công việc ở trang trại. Chúng tôi ở ngoài trời cả ngày dưới cái năng 50 độ C để thu hoạch cà phê. Tôi đổ mồ hôi đầm đìa và suýt khóc. Sau đó quay sang ông và thấy ông đang làm việc một cách bình thường. Làm sao mà có thể như vậy?! Nhưng nghiêm túc thì tôi ngưỡng sự cần cù của ông tôi. Ông cũng là một chiến binh.
Ông dạy tôi nhiều điều. Đôi khi tôi trốn ông đi chơi vì tôi biết kiểu gì ông cũng bảo tôi chơi với,… vâng, hãy cứ nói họ là những người không chuẩn mực. Khu tôi sống có rất nhiều tội phạm và ma túy, một vài người bạn tôi cũng dính vào những thứ đó. Khi mẹ tôi đi làm, tôi và một đứa em trai lại ra ngoài phố chơi. Chúng tôi thấy súng, những túi đầy tiền. Tạ ơn Chúa, tôi chưa bao giờ có ý định tìm kiếm điều gì trong thế giới đó. Nhưng đã có lần thế giới đó tìm đến tôi.
Chúng tôi cố gắng giải thích. Về cơ bản họ nghĩ chúng tôi đang cố gắng bán đồ ở địa bàn của họ. Chúng tôi đưa họ xem quả bóng mà hai đứa mang theo và giải thích là đang trên đường về nhà. Có lẽ họ đã nhầm bọn tôi với người khác. Cuối cùng, sau khoảng thời gian rất căng thẳng, họ đã để bọn tôi đi.
NHỮNG SỰ TỪ CHỐI
Sau tất cả những trải nghiệm ở Nova Venécia, tôi nhận ra mình không có lựa chọn nào khác nữa. Tôi không muốn dính dáng đến ma túy. Tôi không muốn làm nông dân. Bán kem cũng không phải việc của tôi. Và chắc chắn tôi sẽ không thể quay lại việc rửa xe. Về cơ bản, tôi thấy bản thân mình không thể làm việc gì khác ngoài chơi bóng.
Tôi không cần phải nói với bạn bè điều đó. Họ hiểu sau khi nhìn bộ sưu tập áo bóng đá của tôi. Tôi mặc những chiếc áo đủ các loại màu sắc như Chelsea hay Milan, tôi có những chiếc áo của Drogba và Ibrahimović.
Và tất nhiên cả Neymar nữa. Neymar là thần tượng của tôi. Tôi có chiếc áo ở Santos của anh ấy. Trên sân cỏ, tôi cố gắng thực hiện những động tác anh ấy làm. Tôi thi đấu ở vị trí của anh ấy. Thậm chí tôi còn bắt chước kiểu tóc anh ấy để nữa. Các bạn biết kiểu đầu mohawk màu vàng chứ? Tôi từng để kiểu tóc đó!
Nhưng muốn thành Neymar là một chuyện nhưng vấn đề là bạn phải thực sự trở thành cầu thủ chuyên nghiệp. Vì thế năm 2013, khi mới 15 tuổi, tôi bắt đầu tìm kiếm một bản hợp đồng.
Ban đầu, tôi thử việc 1 tháng ở Avaí, đội bóng tại Florianópolis, cách bờ biển Nova Venécia 1800 cây số. Bạn phải ở lại học viện toàn thời gian, tập luyện thật chăm chỉ và hy vọng họ sẽ ký hợp đồng. Quá trình cạnh tranh diễn ra rất căng thẳng. Hầu như ngày nào tôi cũng lên giường đi ngủ với hai chân tím bầm. Thế rồi, sau bốn tuần, một người của CLB bảo với chúng tôi là họ sẽ không chiêu mộ thêm bất cứ cầu thủ mới nào. Vâng, cảm ơn. Mọi nỗ lực là vô ích. Thật bất công.
Sau đó tôi thử việc ở Figueirense, đội bóng cùng thành phố. Lúc này tôi còn rất ít tiền nên phải mượn giày của một người ở CLB. Tôi lại dồn hết sức vào luyện tập. Và sau đó Figueirense cũng từ chối. Tôi nhận được tin tức này vào lúc nào? Vào ngày sinh nhật 16 tuổi đấy.
Tôi rất rất thất vọng và cảm thấy như những nỗ lực không được đền đáp. Tôi nhớ là đã nhận được những lời chúc từ gia đình và bạn bè qua tin nhắn nhưng tất cả những gì có thể nghĩ là tôi phải trở về với mẹ ở Nova Venécia. Các đợt thử việc đã kết thúc.
Tôi phải tìm công việc khác thôi.
Thực sự là có thể tôi đã bỏ cuộc nếu không có những người xung quanh động viên. Bố và ông là 2 người trong số đó. Ngoài ra còn có Fidel - một cảnh sát và HLV bóng đá, người mà tôi thường chơi futsal cùng. “Đừng bao giờ từ bỏ”, ông ấy bảo tôi như vậy. Một người khác là Regis, người điều hành trường bóng đá. Ông ấy có những mối quan hệ tốt và một ngày, ông ấy tìm thấy một đội bóng mới cho tôi: Real Noroeste, CLB gần Nova Venécia đang chơi ở giải vô địch bang Espírito Santo.
Tôi đã thi đấu cho họ trong một năm và tiến bộ nhiều. Nhưng họ đối xử với tôi rất tệ.
Năm đó, tôi đã phát triển nhiều nên América-MG muốn chiêu mộ tôi. Họ là CLB lớn hơn và tôi muốn tới đó. Những người ở Real Noroeste bảo bố tôi là chẳng có vấn đề gì với việc chuyển nhượng, nhưng sau đó họ lại yêu cầu nhận một nửa khoản phí. Họ nói một đằng rồi làm một nẻo. Với bố đó là vấn đề lớn.
Cả hai bố con đều biết América là cơ hội cuối cùng của tôi và đội bóng trẻ của họ chỉ còn 4 trận trong mùa giải. Bố phải giải quyết việc đó khi đang phải chịu rất nhiều áp lực đồng thời cũng đang vật lộn với bệnh trầm cảm… Tất cả khiến tôi rất đau lòng. Tôi có một vài bạn tốt ở Real Noroeste nhưng cho đến bây giờ, tôi không thích nói quá nhiều về CLB đó.
Dù thế nào đi chăng nữa thì tôi đã tới América để nỗ lực cho một bản hợp đồng. Tôi cũng đã đoán là cuộc thử việc sẽ khép lại với một lời từ chối nữa. Tôi không biết. Dù sao, điều tôi chắc chắn là sau buổi câu cá và những lời sỉ vả bố phải nhận, tôi đã có thêm một nguồn động lực.
Tôi bắt đầu tập luyện chăm chỉ hơn bao giờ hết. Những bàn thắng tới liên tục và các HLV đã chú ý.
Tháng 12 năm 2014, tôi được América đề nghị một bản hợp đồng. Thật khó mà miêu tả cảm xúc khi đạt được thứ gì đó mà mình theo đuổi đã lâu và phải chịu đựng rất nhiều cơn đau. Cuối cùng tôi đã có thể giúp đỡ gia đình. Mẹ tôi không còn phải lo nghĩ nữa. Bố tôi cũng có thể nghỉ việc. Và tôi thì có thể tập luyện, thi đấu mà không cần lo lắng quá nhiều.
Tôi lên đội một América. Năm 2016, tôi gia nhập Fluminense, một trong những CLB lớn nhất Brazil. Điều đó giúp tôi có thể mua căn nhà đầu tiên ở Nova Venécia.
NHỮNG NGUỒN ĐỘNG LỰC
Lúc này, động lực của tôi đã thay đổi. Động lực từ câu chuyện ở buổi câu cá thôi thúc tôi một thời gian dài. Bây giờ, tôi tập trung hơn vào những khát khao từ khi còn nhỏ: khoác áo đội tuyển Brazil.
Việc chuyển tới châu Âu là một bước tiến quan trọng. Năm 2017, khi mới 20 tuổi, tôi gia nhập Watford. Nhiều người nghi ngờ tôi không thể chơi tốt ở Premier League vì rất nhiều người Brazil gặp vấn đề khi mới tới đây. Nhưng tôi chưa bao giờ áp lực chuyện đó. Tôi hạnh phúc khi ở đây.
Thay vào đó, vấn đề nằm ở bên ngoài sân cỏ. Trước hết là ngôn ngữ, tôi không nói được tiếng Anh. Tiếp theo là thời tiết. Khi tôi mới tới thì trời rất nắng giống ở Brazil nhưng vào tháng 11 thì tôi không còn cảm giác chân khi thi đấu nữa và đến Giáng sinh thì tôi mất luôn cảm giác tay. Điều đó rất khăn, nhất là với một người trước đó chưa từng nhìn thấy tuyết bao giờ.
Thay vào đó, vấn đề nằm ở bên ngoài sân cỏ. Trước hết là ngôn ngữ, tôi không nói được tiếng Anh. Tiếp theo là thời tiết. Khi tôi mới tới thì trời rất nắng giống ở Brazil nhưng vào tháng 11 thì tôi không còn cảm giác chân khi thi đấu nữa và đến Giáng sinh thì tôi mất luôn cảm giác tay. Điều đó rất khăn, nhất là với một người trước đó chưa từng nhìn thấy tuyết bao giờ.
Sau đó là thức ăn. Tôi đã sụt 5kg trong 2 tuần. Rất may là cuối cùng tôi đã thích nghi được. Và tôi muốn gửi lời cảm ơn tới Heurelho Gomes, người bạn tốt nhất ở Watford và đã giúp đỡ tôi rất nhiều.
Tôi vẫn nhớ lần đầu tiên đối đầu Manchester City, không phải chỉ bởi chúng tôi thua 0-6 trên sân nhà! Với tôi trận đấu đó đặc biệt vì tôi được đứng cạnh những cầu thủ trong đường hầm trước trận, những ngôi sao như Sergio Agüero và Kevin De Bruyne. Họ là những cầu thủ mà tôi chỉ thấy trong các trò chơi điện tử và bây giờ tôi đang đối đầu họ. Thực sự, tôi cảm thấy như mình lại trở thành trẻ con.
Tôi đã hy vọng nhận được một cuộc gọi vì tôi khởi đầu khá tốt ở Everton. Tôi còn nhớ lúc đó mình đang xem đội hình được công bố qua TV. Tôi tôi không xuất hiện, nhưng tôi sẽ tiếp tục cố gắng rồi cơ hội sẽ tới thôi. Sau đó cầu thủ chạy cánh Pedro không may bị chấn thương. Đột nhiên, Giáo sư Tite gọi cho tôi. Cơ thể trào dâng cảm giác kỳ lạ, tôi không biết giải thích ra sao nữa. Tim tôi đập thình thịch. Ông ấy hỏi liệu tôi đã sẵn sàng hay chưa. Tôi trả lời: “Thưa giáo sư, em đã sẵn sàng! Khi nào thầy cần em??”.
Trong 2 trận đầu tiên, 2 trận giao hữu với Mỹ và El Salvador, tôi mặc áo số 9. Áp lực nặng gấp đôi vì các bạn biết đấy, số áo này từng thuộc về Ronaldo. Cả 2 trận đấu đều đặc biệt. Trận đầu vì đó là lần đầu ra sân cho đội tuyển và tôi thi đấu 15 phút cuối. Trận thứ 2 tôi đá chính trên hàng công cạnh Neymar và tôi ghi 2 bàn.
Thi đấu bên cạnh Neymar là điều hết sức tuyệt vời. Trước đó tôi từng gặp anh ấy 1 lần trong ngôi nhà của anh ở Paris nhưng chỉ có thời gian chụp ảnh với anh ấy. Lần này, chúng tôi đã đứng chung sân. Tôi bảo anh ấy là tôi từng bắt chước kiểu đầu mohawk màu vàng và anh ấy bật cười.
Thi đấu bên cạnh Neymar là điều hết sức tuyệt vời. Trước đó tôi từng gặp anh ấy 1 lần trong ngôi nhà của anh ở Paris nhưng chỉ có thời gian chụp ảnh với anh ấy. Lần này, chúng tôi đã đứng chung sân. Tôi bảo anh ấy là tôi từng bắt chước kiểu đầu mohawk màu vàng và anh ấy bật cười.
Cho đến khi điều đó xảy ra, tôi chỉ muốn cống hiến hết mình cho Everton. Đôi khi bạn bè hỏi tôi có nhớ Brazil và gia đình không. Dù gia đình tôi đang sống hạnh phúc ở Merseyside, nhưng tất nhiên là tôi có nhớ rồi.
Nhưng tôi đã đi một chặng đường dài để đến được ngày hôm nay và tôi không muốn dừng lại lúc này. Có hàng triệu đứa trẻ Brazil cũng đang cố gắng như thế. Với những đứa trẻ đó, tôi chỉ muốn nhắc lại lời khuyên tôi nhận được 5 năm trước: Đừng bao giờ từ bỏ.
Hãy là những chiến binh để biến ước mơ thành sự thật.
Lược dịch từ bài viết “It’s the Fighters Who Make It” trên The Players’ Tribune.