Trong một cuộc phỏng vấn độc quyền hiếm hoi, Marcelo Bielsa đã giúp mọi người có được một cái nhìn sâu sắc về phong cách và triết lý bóng đá của ông.
Chúng tôi (Phóng viên Sky Sports) đã quay trở lại với chủ đề Leeds United. Vào Chủ Nhật, đội bóng vùng Yorkshire chạm trán với đối thủ truyền kiếp Manchester United tại Premier League lần đầu tiên sau 16 năm. Sau khi kết thúc những năm tháng dài đằng đẵng “lưu vong” bên ngoài giải đấu hạng cao nhất bóng đá Anh, Bielsa giờ đây đang đảm nhận nhiệm vụ “tái khẳng định” sự hiện diện của họ tại sân chơi này.
Đó không phải là một nhiệm vụ dễ dàng và các sự kiện diễn ra trong vài tháng qua đã chứng minh điều này. Leeds vẫn còn cơ hội đạt được một kết thúc ở nửa trên bảng xếp hạng vào cuối mùa giải như nhiều người đã kỳ vọng, nhưng hiện tại, họ đang đứng ở vị trí thứ 13 sau khi vừa trải qua một chuỗi phong độ kém cỏi, có nguy cơ đẩy đội bóng này xuống khu vực nguy hiểm.
Những kết quả mà họ nhận được rất không ổn định, nhưng Bielsa vẫn hoàn toàn trung thành và tận tâm với phong cách bóng đá “điên cuồng” của mình.
Đó là thứ đã được thể hiện rất rõ khi ông khởi đầu mùa giải 2020/2021 bằng cách chỉ đạo thực hiện “man-marking” (phòng ngự kèm người) với các cầu thủ Liverpool trên toàn mặt sân, đồng thời tấn công với một sự táo bạo hiếm thấy ở các đội bóng làm khách tại Anfield. “Tôi nghĩ rằng họ sẽ làm cho một số đội bóng phải sợ hãi,” Gary Neville, bình luận viên của Sky Sports, nhận định.
Phải nhờ đến một quả 11m xuất hiện vào cuối trận đấu và được thực hiện thành công bởi Mohamed Salah thì Liverpool mới có thể giành trọn 3 điểm trước Leeds vào ngày hôm ấy, và dự đoán của Neville đã trở thành sự thật kể từ đó.
Nhưng ngoài ra, họ cũng đã phải trải qua những trận thua nặng nề không thể biện hộ. Leeds đã bị Leicester đánh bại với tỷ số 4-1 và hứng chịu thêm một thất bại tương tự trước Crystal Palace một tuần sau đó. Wolves, Chelsea và West Ham cũng đã giành trọn 3 điểm trước họ.
“Không phải lúc nào chúng tôi cũng có thể áp đặt được phong cách của mình lên đối phương,” Bielsa chia sẻ với Sky Sports, trong một cuộc trò chuyện qua Zoom từ trung tâm tập luyện Thorp Arch của câu lạc bộ. “Trên thực tế, những trường hợp chúng tôi không thể làm được điều đó đã xuất hiện nhiều hơn những trường hợp mà chúng tôi có thể”.
“Ở Championship, tất cả các trận đấu của chúng tôi đều rất giống nhau. Nhưng ở Premier League, mọi trận đấu mà chúng tôi chơi đều là một thử thách khác với trận đấu trước đó. Đã có những khoảnh khắc tuyệt vời, những khoảnh khắc đáng quên, những trận đấu tốt và những trận đấu tệ. Chúng tôi đang nỗ lực hết sức mình, nhưng chúng tôi vẫn chưa phải là một đội bóng ổn định”.
SỰ BỀN CHÍ, NHỮNG TIẾN TRIỂN VÀ PRESSING
Bielsa hy vọng có thể tìm thấy sự ổn định đó bằng cách tuân thủ những nguyên tắc đã dẫn dắt ông trong xuyên suốt sự nghiệp cầm quân kéo dài 3 thập kỷ của mình. Leeds United của vị chiến lược gia người Argentina đang thích nghi với Premier League, nhưng đồng thời, Premier League cũng đang thích nghi với họ.
“Rõ ràng, nếu những điều khác biệt đó mang đến sự hiệu quả, chúng sẽ được tán dương. Nhưng theo quan điểm của tôi, điều bạn phải quyết định trong tư cách một vị huấn luyện viên trưởng là có nên thay thế hoàn toàn cấu trúc mà bạn đang cố gắng xây dựng hay chỉ chỉnh sửa những chi tiết đang hoạt động không hiệu quả của nó”.
“Mỗi nhà cầm quân đều có profile của riêng mình, và họ sẽ cố gắng duy trì profile đó trong khi ‘bảo tồn’ những thứ hoạt động tốt và loại bỏ những thứ không phù hợp. Có rất ít nhà cầm quân hoàn toàn ‘nhảy’ từ phong cách này sang một phong cách khác, và nguyên nhân chính là bởi vì việc thiết lập một phong cách bóng đá cho bản thân là cực kỳ, cực kỳ khó và có liên quan đến cách nhìn nhận của bạn về bóng đá”.
“Những điều tôi nói không nhằm mục đích chỉ trích bất kỳ ai, nhưng nếu có ai đó ngừng suy nghĩ mọi chuyện theo cách tư duy của riêng họ và bắt đầu làm những điều trái ngược, thì điều đó khó có thể tạo ra sự thành công trong bóng đá. Từ bỏ niềm tin của mình không phải là một sự lựa chọn tốt để đưa một dự án phát triển”.
Và bên cạnh đó, tại sao lại phải thay đổi một công thức có khả năng mang đến những kết quả tuyệt vời như chiến thắng tưng bừng trước Newcastle với tỷ số 5-2 vào hôm thứ Tư? Leeds đã bước vào cuộc chạm trán này với 4 thất bại trong 6 trận trước đó tại Premier League, nhưng đã tạo ra một màn trình diễn mà theo Bielsa đánh giá là hay nhất của họ ở mùa giải này cho đến hiện tại.
“Có một chi tiết cực kỳ quan trọng về trận đấu đó mà rất ít người chú ý,” Ông nhận định. “Trong hiệp một, chúng tôi đã tạo ra rất nhiều cơ hội và cũng hoàn toàn vượt trội về tỷ lệ kiểm soát bóng. Vị huấn luyện viên của đối phương nhận thấy điều này và đã thực hiện một số điều chỉnh với hy vọng có thể thay đổi tình hình vào giờ nghỉ giữa hiệp”
“Tôi không biết chính xác về những sự điều chỉnh mà ông ta đã thực hiện, nhưng đối phương đã chạy nhiều hơn so với hiệp một. Thông thường, điều đó sẽ thay đổi cục diện của trận đấu. Nhưng bất chấp thực tế là họ đã nỗ lực gấp bội, chúng tôi vẫn tiếp tục duy trì sự áp đảo trước họ”.
“Nói cách khác, chúng tôi đã vô hiệu hóa sự phản ứng của họ. Chúng tôi đã chơi toàn bộ trận đấu theo cùng một cách, đây vốn là điều rất khó thực hiện”.
Leeds đã đảm bảo cho chiến thắng của họ với 3 bàn thắng nới rộng cách biệt trong 13 phút cuối tại Elland Road, cho thấy rằng những câu hỏi trong cuộc nói chuyện trước trận đấu về sự kiệt sức – tình trạng này đã diễn ra vào đầu năm nay – đã được đưa ra quá sớm.
Dữ liệu của Premier League cũng đang cung cấp một bằng chứng rất thuyết phục cho điều đó. Cho đến thời điểm hiện tại của mùa giải này, đoàn quân của Bielsa đã chạy nhiều hơn các đối thủ của họ trong mọi trận đấu – với cách biệt trung bình là 4,3km. Họ từng là đội bóng sung mãn nhất tại Championship và họ cũng đang nắm giữ vị thế tương tự ở giải đấu hạng cao nhất bóng đá Anh.
“Chạy là một việc mang ý nghĩa và giá trị cực kỳ lớn, bởi vì nó biểu thị cho tinh thần hy sinh”, ông chia sẻ. “Có những lúc số mét mà bạn chạy giúp bạn đạt được các mục tiêu của mình, có những lúc chúng không thể giúp bạn được toại nguyện. Nhưng chúng sẽ cho thấy mức độ quyết tâm trong những nỗ lực của bạn”.
Những con số đó cao như vậy không phải chỉ vì cách mà Leeds pressing các đối thủ của họ, săn đuổi và tìm cách buộc đối phương mắc phải những sai lầm ở các khu vực trên cao của sân, mà còn vì cách mà họ tấn công. Những chiếc áo trắng luôn lao lên phía trên với quân số đông đảo, áp đảo các đối thủ như họ đã làm với Newcastle vào đêm thứ Tư.
“Việc chạy sẽ phản ánh nguồn năng lượng mà bạn đặt vào nhiệm vụ kèm người và phòng ngự, nhưng bên cạnh đó, nó cũng đồng nghĩa với việc cầu thủ cầm bóng sẽ có nhiều sự lựa chọn hơn để chuyền bóng đến, bởi vì xung quanh anh ta có nhiều đồng đội đang di chuyển hơn và do đó đối phương sẽ gặp nhiều khó khăn hơn,” Bielsa giải thích.
“Điều đó cũng có nghĩa là nếu bạn có những tình huống để mất bóng theo ‘chiều hướng tích cực’ – tức là vào cuối một đợt tấn công, thay vì đang trong quá trình triển khai, ‘dàn dựng’ một đợt tấn công – bạn sẽ có thể phòng ngự tốt hơn ở các khu vực trên cao của sân, bởi vì bạn có đủ người ở đó và bạn không vô tổ chức”.
SỰ MÁU LỬA, QUYẾT ĐOÁN VÀ ĐÃ SẴN SÀNG CHO CUỘC CHẠM TRÁN MANCHESTER UNITED
Sự mạo hiểm là một đặc trưng trong phong cách bóng đá của Bielsa, nên không có gì ngạc nhiên khi họ đã có đôi lần bị “trừng phạt” sau khi thăng hạng lên Premier League từ Championship ở mùa giải này.
Đã xuất hiện những lỗ hổng trong nhiệm vụ phòng ngự các tình huống cố định và cả những đợt tấn công bóng sống. Chỉ có đội bóng đứng thứ 19 West Brom là đang để thủng lưới nhiều hơn Leeds.
| Số cú dứt điểm, dứt điểm trúng đích và bàn thắng kỳ vọng của Leeds thực sự ấn tượng nhưng khả năng chuyển hóa cơ hội của họ đang là điều khiến Marcelo Bielsea đau đầu |
Một nhà cầm quân khác có thể sẽ yêu cầu đội bóng của ông ta thi đấu thận trọng hơn khi đối mặt với tình trạng này, nhưng bản năng của Bielsa đã đưa ông đi theo hướng hoàn toàn ngược lại. Giải pháp của ông không phải là kéo đội hình xuống thấp và giữ cự ly, mà thậm chí là còn tăng thêm nữa sự quyết liệt, điên cuồng trong lối chơi.
“Điều mà tôi nghĩ chúng tôi nên cải thiện là sự quyết liệt, máu lửa trong việc giành lại bóng và trong áp lực mà chúng tôi tạo ra ở phần sân đối phương, để họ không thể tạo ra cho những cầu thủ tấn công của mình các tình huống nguy hiểm”, Bielsa nhận định.
Còn về khâu phòng ngự bóng chết, giải pháp sẽ nằm ở việc hạn chế các cơ hội của đối phương thay vì thay đổi cách mà đội bóng của ông đối phó với chúng.
“Chúng tôi cần phải cẩn thận hơn với những pha phạm lỗi”, Bielsa nói thêm. “Đây là một phương trình rất khó, nhưng trước khi định phạm lỗi với đối phương, bạn cần phải nhìn vào mức độ nguy hiểm của một tình huống tấn công trước khi nó bị chấm dứt bởi một pha phạm lỗi, và so sánh nó với sự nguy hiểm mà đội phải đối mặt sau khi bạn thực hiện pha phạm lỗi, khi đối phương được hưởng một tình huống đá phạt. Để hiểu được tình huống nào nguy hiểm hơn, sự dày dạn kinh nghiệm được đòi hỏi là cực kỳ lớn”.
Tuy nhiên, trọng tâm chính của Bielsa là làm cho đội bóng của ông mạnh mẽ hơn trong khâu tấn công. Cho đến thời điểm hiện tại của mùa giải này, Leeds chỉ đứng sau Liverpool về số cú dứt điểm và thống kê bàn thắng kỳ vọng. Nhưng khả năng tận dụng các cơ hội của họ vốn đã là một vấn đề đau đầu trong xuyên suốt nhiệm kỳ của nhà cầm quân người Argentina.
| Số đường chuyền mà Leeds đã thực hiện tại từng khu vực trên sân cho thấy cả hai cánh và trung lộ đều được Leeds tận dụng để tấn công |
Thời gian gần đây, ở Leeds đã có những dấu hiệu của sự tiến triển trong khía cạnh này. Đội chủ sân Elland Road đã ghi được 22 bàn thắng cho đến hiện tại, với Patrick Bamford là người đóng góp 9 pha lập công trong số đó. Nhưng tiền đạo 27 tuổi vẫn đang bỏ lỡ nhiều cơ hội hơn bất kỳ cầu thủ nào khác ở Premier League. Nói cách khác, tổng số bàn thắng của anh đáng lẽ ra đã có thể cao hơn nữa so với con số hiện tại.
Đây là một bài toán hóc búa mà Bielsa cần phải giải quyết, nhưng bên cạnh đó, nhà cầm quân người Argentina cũng đang nhận được sự khích lệ từ tần suất mà các cầu thủ của ông đưa bóng được đến cho các đồng đội ở những vị trí lý tưởng.
“Cách duy nhất để nâng cao sự hiệu quả trước khung thành đối phương là tạo ra những cơ hội dễ ghi bàn hơn,” Bielsa chia sẻ.
“Thật dễ để gào lên với một cầu thủ, ‘Đừng bỏ lỡ cơ hội’. Nhưng cầu thủ đó sẽ chỉ trả lời bạn, ‘Vâng, tôi cũng đâu có muốn bỏ lỡ’.
“Không thể đòi hỏi điều đó từ một cầu thủ, vì tất nhiên mong muốn của cậu ta cũng giống y như bạn mà thôi”.
“Tuy nhiên, có một cách để hiện thực hóa điều này, và đó là khâu tấn công của bạn phải có khả năng tạo ra những cơ hội dễ ghi bàn với tần suất cao. Ví dụ, pha lập công của Ezgjan Alioski vào lưới Newcastle đã được tạo điều kiện thuận lợi bởi một đường chuyền của Pablo Hernandez, giúp cậu ta có bóng ở một vị trí tuyệt vời.”
“Tất nhiên, cũng có những cách khác để làm điều đó. Pha lập công của Jack Harrison sau bàn thắng của Alioski là ví dụ điển hình về một cầu thủ có khả năng tận dụng những cơ hội có độ khó cao. Nhưng nếu bạn tạo ra được những cơ hội dễ dàng hơn một cách thường xuyên, thì khả năng ghi bàn sẽ tăng lên”.
“Đôi khi chúng tôi làm được điều đó ở mùa giải này, đôi khi không. Trong cuộc đối đầu với West Ham, chúng tôi đã tạo ra ít cơ hội hơn đối thủ. Trong cuộc chạm trán Chelsea, chúng tôi cũng có ít cơ hội hơn”.
“Nhưng chúng tôi đang đặt rất nhiều nỗ lực vào việc phát triển khâu tấn công của mình, vì đó chính là nhiệm vụ khó khăn nhất của bóng đá”.
Leeds chắc chắn đã nhận được “phần thưởng” cho những nỗ lực đó trước Newcastle vào thứ Tư và niềm hy vọng ở hiện tại là phong độ tương tự sẽ tiếp tục được thể hiện trước Manchester United. Trong lần làm khách gần nhất đến Old Trafford của mình, vào tháng Ba năm 2012, Bielsa đã được tận hưởng một trong những đêm tuyệt vời nhất trong sự nghiệp cầm quân, dẫn dắt một Athletic Bilbao trẻ trung và đầy can đảm giành lấy chiến thắng 3-2 trước đối thủ – một thành tựu mà cho đến hiện tại ông vẫn cảm thấy rất tự hào.
Một chiến thắng khác tại Nhà Hát Của Những Giấc Mơ vào đêm nay chắc chắn sẽ tạo nên một kỷ niệm thậm chí còn đẹp hơn nữa.
Lược dịch từ bài phỏng vấn “Marcelo Bielsa exclusive interview: No compromises on Leeds playing style ahead of Man Utd showdown” được thực hiện bởi tác giả Nick Wright, đăng tải trên Sky Sports.