Có một câu hỏi đã được đặt ra cho Gareth Southgate mà trong những ngày tháng này càng trở nên đặc biệt đáng hỏi nếu nhà cầm quân 52 tuổi có ý muốn thuyết phục chúng ta rằng ĐTQG Anh, như đã bị cáo buộc ngày càng nhiều, không hề có chút bạc đãi nào đối với một trong những cầu thủ tài năng nhất của họ.
Cầu thủ đó là một chàng trai luôn khiến đôi mắt của Pep Guardiola sáng rực lên mỗi khi anh được đề cập đến trong các cuộc trò chuyện. Chàng trai ấy đã thể hiện một cách xuất sắc trong chiếc áo đấu của Manchester City. Chàng trai ấy, “thật đặc biệt” và “khó tin” theo cách ca ngợi của Guardiola, đã có 4 lần cùng đội chủ sân Etihad đăng quang tại Premier League với một phong cách chơi bóng tự tin và tinh tế đến mức tạo ấn tượng rằng anh và quả bóng chắc hẳn là một đôi bạn cực thân.
Vậy, tại sao lại xảy ra tình trạng Southgate khước từ việc đặt niềm tin vào Phil Foden và đưa anh trở nên quan trọng đối với ĐTQG giống như tại CLB của chàng trai này? Tại sao ĐTQG Anh lại kìm hãm anh? Tại sao một cầu thủ sở hữu tài năng siêu phàm như thế này lại không thể trở thành sự lựa chọn hiển nhiên cho đội hình chính tại ĐTQG của anh?
Những câu hỏi này không chỉ đơn giản là một phản ứng tức thời mới dấy lên sau trận hoà không bàn thắng của đội tuyển Anh trước đội tuyển Mỹ, và một màn trình diễn có thể được tóm tắt bằng một thống kê như sau, vào giữa hiệp hai, Harry Kane được ghi nhận số lần chạm bóng trong vòng cấm đội mình còn nhiều hơn bên vòng cấm đối thủ.
Trên thực tế, câu hỏi này hoàn toàn có thể được đặt ra trước cả khi trận đấu với Mỹ diễn ra, thậm chí là trước kỳ World Cup này, vì Foden đã phải đợi đến khi anh trở thành một cầu thủ có 2 lần vô địch Premier League thì mới được cho ra sân trận đầu tiên trên ĐTQG.
Thông thường, bất kỳ cầu thủ người Anh nào tạo nên những tác động tích cực lên một đội bóng hàng đầu tại Premier League sẽ rất nhanh chóng được trình làng trên ĐTQG. Nhưng trường hợp của Foden lại không hề như vậy. Anh đã có màn ra mắt Man City gần 3 năm trước lần đầu tiên được ra sân cho ĐTQG.
Tại Man City, Pep Guardiola thường phồng má thán phục và nói với chúng ta rằng không một ngôn từ nào có thể mô tả được trọn vẹn tài năng của Foden cả. Còn tại đội tuyển Anh thì lại hoàn toàn khác. Cứ như thể Foden chưa bao giờ nằm trong số những cái tên mà Southgate thực sự yêu thích. Anh chưa bao giờ là một nhân tố hiển nhiên được nhờ cậy khi Tam Sư thiếu đi sự sáng tạo.
Họ đã làm việc cùng nhau, trong tư cách HLV và cầu thủ, được 2 năm, nhưng những gì đã diễn ra vẫn tạo nên một cảm giác rất rõ ràng rằng Southgate vẫn chỉ đang thử nghiệm, thay vì thực sự trông cậy vào, một cầu thủ vốn đã đạt được rất nhiều thành tựu trong sự nghiệp CLB của mình.
Câu chuyện này thực sự rất khó hiểu, khi mà rõ ràng Foden là một chuyên gia tạo ra sự khác biệt.
“Việc Foden không có được một suất đá chính hiển nhiên cho đội tuyển Anh là một nỗi xấu hổ thực sự, bởi vì cậu ấy là một tài năng thuộc hàng khủng,” Gary Neville, một chuyên gia bình luận vốn thường xuyên ủng hộ những sự lựa chọn của Southgate, nhận định. “Cậu ấy là cầu thủ xuất sắc nhất mà chúng ta có, tài năng tuyệt vời nhất mà chúng ta có, và cậu ấy nên được ra sân.”
Thật không may cho Foden, Southgate đã hoàn toàn cự tuyệt lối suy nghĩ đó.
Cho đến hiện tại, anh mới chỉ có vỏn vẹn 4 lần được đá trọn vẹn một trận đấu trong sự nghiệp cầu thủ cấp đội tuyển quốc gia của mình. Ở tuổi 22, Foden mới chỉ có 19 lần được ra sân cho Tam Sư. Tuy nhiên, ai mà có thể không đồng ý với Neville khi ông nói rằng, nếu Foden là người Tây Ban Nha thay vì Stockport, thì sự nghiệp cấp ĐTQG của anh sẽ sáng sủa hơn đáng kể?
“Đối với tôi, tài năng của cậu ấy là cực khủng,” Neville bình luận. “Tôi đã không hề được thấy bất kỳ ai tương tự (trong trận đấu với đội tuyển Mỹ). Tôi biết chúng tôi có (Jude) Bellingham, (Jack) Grealish và những người khác. Gareth thích (Mason) Mount, (Bukayo) Saka, (Raheem) Sterling hơn. Nhưng đối với tôi… việc Foden không được góp mặt trong đội hình đá chính đó – và cậu ấy thậm chí còn không được vào sân từ ghế dự bị – thật thú vị.”
Có thể nói rằng từ “thú vị” trong trường hợp này là một cách nói lịch sự thay cho việc nói huỵch toẹt ra “Gareth đang mắc một sai lầm nghiêm trọng”. Sẽ có những người khác sẵn sàng đưa ra các câu từ thẳng thừng hơn. Southgate thường được nhận định là một nhà cầm quân quá bảo thủ và, nếu bạn đang có cảm giác déjà vu, thì đó là bởi vì lập luận này cũng đã dấy lên dữ dội đối với trường hợp Grealish mất hút trong một thời gian dài ở Euro 2020 diễn ra năm ngoái.
Southgate, để biện minh cho cách dùng người kỳ lạ của mình, hoàn toàn có thể lập luận rằng những sự lựa chọn của ông khi ấy đã đưa đội tuyển Anh lọt vào được trận chung kết đầu tiên ở một giải đấu lớn kể từ năm 1966. Nhưng đây chính là bản chất quen thuộc của công việc dẫn dắt một đội bóng và ông nhận ra rằng, như Sven Goran Eriksson từng nói, nước Anh là một quốc gia có đến 60 triệu người thích làm HLV bóng đá. Đó là một trong những lý do khiến Southgate không đăng bất cứ thứ gì lên mạng xã hội kể từ năm 2015 và cũng khuyên các cầu thủ của mình tránh dùng Twitter, đặc biệt là trong xuyên suốt các giải đấu.
Tuy nhiên, vẫn có những câu hỏi rất chính đáng đã được đặt ra khi mà nhiều người chỉ ra rằng vấn đề lớn nhất của đội tuyển Anh trước Mỹ là họ thiếu đi sự sáng tạo, nhưng cầu thủ có khả năng sáng tạo tốt nhất của họ lại bị cất trên băng ghế dự bị. Southgate giải thích rằng, đầu tiên, ông muốn giữ y nguyên một đội hình đã giúp Tam Sư thắng đậm trước Iran trong trận ra quân. Lý do ông đưa Jordan Henderson vào sân trong lần thay người đầu tiên là bởi vì muốn có thêm sự già dơ và kinh nghiệm ở tuyến giữa. Rashford được đưa vào sân để tăng thêm tốc độ và Grealish được chọn để đảm nhận nhiệm vụ giúp đội kéo bóng.
Tất cả những lời giải thích trên nghe có vẻ rất ổn cho đến khi bạn nhớ ra rằng Foden có thể bổ sung cho tuyển Anh thêm chút ma thuật để mở khoá hàng thủ đối thủ. Nếu Grealish là một cầu thủ giỏi, thì Foden thậm chí còn có vị thế xếp trên anh ta tại Manchester City. Tuy nhiên, Grealish đã chỉ được đá chính 2 trận ở Euro 2020 và cho đến nay cũng mới chơi vỏn vẹn 19 phút tại World Cup.
“Chúng tôi thực sự rất quý Phil, cậu ấy là một cầu thủ siêu hạng,” Southgate chia sẻ sau trận đấu. “Chúng tôi đã có thể đưa Phil ra sân và có lẽ mọi thứ sẽ khác đi, nhưng đó là những sự lựa chọn của chúng tôi.”
Một số người sẽ nhớ rằng Foden từng bị đuổi cổ khỏi đội tuyển Anh vì vi phạm các quy tắc về COVID-19 và tự hỏi liệu đó có phải là nguyên nhân chính khiến Southgate lạnh nhạt với anh hay không. Tuy nhiên, đã 2 năm trôi qua, đây khó có thể là lý do của câu chuyện này.
Có phải nguyên nhân khiến Foden bị thất sủng chỉ đơn giản là bởi vì Southgate đang có trong tay quá nhiều sự lựa chọn sáng giá?
Nếu sử dụng ngôi sao của Manchester City trong trận đấu với Mỹ, điều đó đồng nghĩa với việc Saka sẽ bị loại bỏ, và sẽ không nhiều người đồng tình với chuyện này sau 2 pha lập công của cầu thủ thuộc biên chế Arsenal trước Iran trong trận ra quân.
Đúng, Sterling đã có một ngày thi đấu kém hiệu quả trước Mỹ, nhưng đừng vội chỉ dựa trên một đêm tồi tệ mà coi thường cầu thủ của Chelsea. Đừng quên đã có những dịp Southgate được đặt câu hỏi rằng liệu Sterling có khả năng giành Quả Bóng Vàng hay không. Thành tích của Sterling tại ĐTQG Anh, với 81 lần ra sân trong 10 năm, là minh chứng cho thấy tại sao Southgate chọn anh.
Vậy, làm thế nào để “lắp ghép” Foden vào đoàn quân Tam Sư này? Hay quan trọng hơn, liệu Southgate có nghĩ rằng mình nên thực hiện những sự thay đổi cho trận đấu với xứ Wales sắp tới hay không?
Nhiều người sẽ lập luận rằng nếu Southgate làm vậy, khả năng cao Mount sẽ là cái tên bị cất trên băng ghế dự bị. Tuy nhiên, trong quá khứ Southgate đã cho thấy rằng ông là một nhà cầm quân không bao giờ chịu khuất phục trước những áp lực từ bên ngoài đội bóng của mình. Và đó hẳn sẽ là nỗi lo lớn nhất của Foden.
Hơn bất kỳ điều gì, thật khó chấp nhận được khi một cầu thủ sở hữu tài năng hiếm có đến vậy lại không được trao cơ hội – hoặc nhiều cơ hội hơn – để thể hiện những gì anh ta có thể làm tại World Cup.
Những cầu thủ như thế này sẽ không xuất hiện quá thường xuyên; đó là điều làm cho họ trở nên đặc biệt. Một khi đã xuất hiện, họ phải được trân trọng. Đội tuyển Anh, giống như Man City, thực sự nên tận dụng tối đa tài năng của Phil Foden.
Theo Daniel Taylor, The Athletic