Hơn 6 năm trước, thế giới bóng đá dường như đã thay đổi mãi mãi. Hai tháng sau khi Barcelona có cuộc lội ngược dòng có lẽ là vĩ đại nhất trong lịch sử Champions League trước PSG, Neymar rời Barcelona để chơi cho PSG.
 |
222 triệu euro là mức phí để phá vỡ hợp đồng của Neymar. Có lẽ đó là con số được Barca đặt ra ngẫu nhiên vì không nghĩ sẽ có đội đáp ứng được, cho đến khi PSG kích hoạt nó. Suy cho cùng, kỷ lục chuyển nhượng trước đó “chỉ” là 105 triệu euro, khi Manchester United trả cho Juventus để chiêu mộ Paul Pogba ở mùa hè trước đó.
Sau nhiều năm tăng nhẹ từ 5, 10 đến 15 triệu euro, kỷ lục chuyển nhượng thế giới bất ngờ tăng gấp đôi chỉ sau một đêm. Trước đó, mức tăng lớn nhất là từ 60 triệu euro lên 77,5 triệu euro - đều là những thương vụ của Real Madrid, khi họ mua Luis Figo và sau đó là Zinedine Zidane.
Việc PSG chiêu mộ Neymar đã nâng sự chênh lệch lên tới… 117 triệu euro. Một khi xuất hiện một CLB có đủ tiềm lực tài chính và sẵn sàng chi đậm, nghĩa là các nguyên tắc cơ bản của môn thể thao này đã thay đổi.
Trong quá khứ, những cầu thủ giỏi nhất thế giới đều tìm đến Barcelona hoặc Real Madrid. Đôi khi không có đủ chỗ cho tất cả bọn họ và rõ ràng không phải siêu sao nào cũng muốn sống ở Tây Ban Nha, nhưng nhìn chung đây là quy luật của thế giới bóng đá.
 |
Với Neymar, Barcelona có trong tay cầu thủ xuất sắc thứ hai thế giới cùng với cầu thủ xuất sắc nhất thời điểm đó, Lionel Messi. Anh đến Catalonia ở tuổi 21, vô địch Champions League ở tuổi 23 và được dự đoán sẽ ở lại Barca trong phần còn lại của sự nghiệp. Thế rồi ở tuổi 25, Neymar dứt áo ra đi. Các siêu sao trước đó chưa từng làm vậy với Barcelona hay Real Madrid. Về cơ bản, chúng ta đã bước vào một thế giới mới.
Nhưng 6 năm kể từ thương vụ chuyển nhượng gây sốc nhất mọi thời đại, với việc Neymar rời Ligue 1 để đến Saudi Pro League, có vẻ như nó chẳng mang đến lợi ích gì cho tất cả các bên tham gia.
Neymar
Sau khi đồng ý khoác áo Al Hilal (Saudi Arabia), sự nghiệp bóng đá đỉnh cao của Neymar đã chấm dứt. Neymar có thể kiếm rất nhiều tiền, nhưng sự nghiệp là thứ phải đánh đổi khi quyết định “dưỡng già”.
Đó là điều cực kỳ đáng tiếc. Bởi xét về khả năng kiểm soát trái bóng trong nhiều tình huống khác nhau và di chuyển nó về phía khung thành đối phương, Neymar là người giỏi nhất thế giới bóng đá từng sản sinh.
 |
|
Neymar trong màu áo Al Hilal
|
Bàn thắng vào lưới Croatia tại World Cup 2022 tượng trưng cho sự nghiệp dang dở của Neymar ở ĐTQG. Đó là một pha đi bóng và dứt điểm rất khó tin mà chỉ có Neymar mới làm được. Đáng lẽ nó sẽ là một trong những bàn thắng đẹp nhất lịch sử World Cup. Đáng lẽ nó sẽ giúp giải đấu tạo ra một trận bán kết hoành tráng giữa Brazil và đối thủ truyền kiếp Argentina của Messi.
Thay vào đó, Croatia gỡ hòa tức thì nhờ một pha phản lưới khi trận đấu không còn nhiều thời gian, trước khi giành chiến thắng trên chấm phạt đền.
Còn ở cấp độ CLB, tại Barcelona, Neymar là một thiên tài. Đội hình Barca ở mùa giải 14/15 có thể coi là đội bóng xuất sắc nhất mọi thời đại và đội bóng mùa giải 15/16 cũng tiệm cận vị trí đó. Trong 3 năm chơi cho đội chủ sân Camp Nou, anh ghi trung bình 20 bàn, có 11 đường kiến tạo và chơi hơn 80% số phút trong mỗi mùa giải ở La Liga.
Bất cứ khi nào đội bóng cần Neymar, anh đều có mặt, hết lần này đến lần khác. Đặc biệt, trong hai mùa giải cuối cùng, anh thường xuyên tỏa sáng mỗi khi Messi chấn thương hoặc có ngày nghỉ hiếm hoi.
Khi chuyển đến PSG, Neymar phải chấp nhận rằng anh sẽ chỉ có vài cơ hội để chơi những trận đấu lớn ở châu Âu, dù anh mới 25 tuổi. Bởi PSG có nhiều tiền hơn phần còn lại của giải đấu và họ sẽ vô địch Ligue 1, dù anh ở đó hay không.
Và anh chẳng mấy khi xuất hiện thật. 6 năm ở Paris, Neymar chỉ đá vỏn vẹn… 48% số phút ở Ligue 1. Về cơ bản, PSG trả số tiền gấp đôi kỷ lục chuyển nhượng cho một cầu thủ thậm chí không ra sân trong nửa số thời gian.
 |
Cần nhớ rằng trong 3 mùa giải cuối cùng ở Barca, Neymar đã thi đấu 89% số phút có thể ở Champions League. Nhưng dù đã không thi đấu mấy ở Ligue 1, thời gian thi đấu của cầu thủ người Brazil cho PSG tại đấu trường châu Âu cũng giảm xuống còn 71%.
Một mặt, Neymar là cầu thủ khả dĩ nhất để kế tục Messi. Anh chuyển đến Barcelona ở tuổi 21, ngay lập tức tỏa sáng rực rỡ, vượt qua mọi kỳ vọng gần như không thể và giành được mọi danh hiệu có thể.
Mặt khác, Neymar còn là một nghệ sĩ chơi bóng thuần túy. Anh là cầu thủ Brazil hiếm hoi ở thập kỷ trước thích nhảy múa với trái bóng, với những thao tác điều khiển bóng bằng chân khéo hơn những gì bạn làm bằng tay.
Chỉ có điều, trong suốt nửa sau tuổi 20 của Neymar, chúng ta hiếm khi được xem anh chơi bóng.
Paris Saint - Germain
PSG chiêu mộ Neymar để vô địch Champions League. Khi có Neymar, họ đã lọt vào một trận chung kết (dù đó là mùa giải các đội chịu ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid) và một trận bán kết. Mặt khác, họ chưa bao giờ vượt qua được vòng 16 đội ở những mùa giải còn lại. Đó là điều trớ trêu, bởi PSG đã lọt vào tứ kết ở 4 mùa giải gần nhất trước khi Neymar đến.
Nói vậy không có nghĩa thất bại của đội bóng là lỗi của Neymar. Đúng hơn, khi mục tiêu duy nhất của bạn là giành chiến thắng ở một giải đấu loại trực tiếp cực kỳ khó lường, sẽ là thiếu khôn ngoan nếu đầu tư số tiền lớn như vậy vào một cầu thủ duy nhất - ngay cả khi bạn có tiềm lực tài chính vượt trội so với đối thủ cạnh tranh.
Mặc dù vậy, PSG không phải đội bóng mà tất cả các siêu sao trẻ đều muốn khoác áo. Họ chưa đủ sức hút để thế chỗ Barcelona và Real Madrid, ngay cả khi đủ điều kiện tài chính để giúp Neymar tái ngộ Messi. Luis Enrique đã là HLV thứ năm của họ trong 6 năm qua. Ngoài ra, Champions League luôn là vết thương rỉ máu của đội bóng này.
 |
Trong khi Mbappe có thể sẽ ở lại PSG thêm 1 năm nữa, điều kiện “ký hợp đồng mới hoặc chúng tôi cho bạn ngồi dự bị” khó có thể khiến thế hệ ngôi sao tiếp theo yêu mến đội bóng này.
Mùa này, rút cục họ cũng ra dáng một đội bóng thực sự: Lối chơi xoay quanh Mbappe, với một loạt những mảnh ghép bổ sung có thể lấp đầy khoảng trống do chính Mbappe để lại, bởi anh không phòng ngự nhiều và cần người chuyền bóng.
Nhưng họ vẫn còn cách xa thứ mà họ muốn đạt được: danh hiệu Champions League.Tính đến thời điểm hiện tại, có tới 5 đội (Manchester City, Bayern Munich, Real Madrid, Arsenal và Barcelona) có khả năng giành chức vô địch Champions League mùa này hơn PSG.
Thông tin Kylian Mbappe đồng ý gia hạn hợp đồng với PSG đến năm 2025 (theo Le Parisien) và thông tin Neymar chính thức gia nhập Al Hilal xuất hiện cách nhau chỉ hơn 2 ngày.
Barcelona
Hai năm sau khi Neymar ra đi, Barcelona giành 2 chức vô địch La Liga liên tiếp, nhưng đi đôi với đó là hai thất bại nặng nề ở lượt về Champions League - trước Roma và sau đó là Liverpool. Họ không giành bất cứ chức VĐQG nào cho đến năm ngoái. Họ để mất Messi, trước khi dần cho “bốc hơi” phần lớn doanh thu trong tương lai của mình để chi cho việc chuyển nhượng, nhằm cải thiện đội hình hiện tại trong thời gian ngắn.
Hiện tại, Barcelona không còn là điểm đến của những ngôi sao trẻ xuất sắc nhất trong môn thể thao này. Đó là Real Madrid hoặc Manchester City; một bên là đại kình địch đáng ghét của họ, một bên đang được điều hành bởi những người đã góp phần gây dựng đội bóng Barcelona vĩ đại ở thập kỷ trước.
Khi mất Neymar, Barcelona vẫn là “ông kẹ” của bóng đá châu Âu cùng với Real Madrid và Bayern Munich. Họ không nghĩ sẽ để mất Neymar; đổi lại, đột nhiên họ có hơn 200 triệu USD để mua bất cứ ai họ muốn. Messi, Suarez và hầu hết các cầu thủ chủ chốt của mùa giải 14/15 vẫn ở đó.
Đội chủ sân Camp Nou tin rằng không có cầu thủ nào có giá thậm chí chỉ bằng một nửa so với Neymar; dễ hiểu khi họ muốn tái đầu tư vào một nhóm cầu thủ có thể mang lại nhiều giá trị hơn cho CLB so với những gì một mình Neymar đem lại.
Cuối cùng, họ chiêu mộ Ousmane Dembélé, 20 tuổi từ Dortmund (105 triệu euro) và Philippe Coutinho, 25 tuổi từ Liverpool (145 triệu euro). Trong số những cầu thủ tương tự như Neymar - những người có thể ghi bàn, kiến tạo đồng thời biết đi bóng - đây có lẽ là hai lựa chọn tốt nhất ở độ tuổi U25. Thay vì phân tán rủi ro ra xung quanh, Barca dốc toàn lực vào hai cầu thủ có thể chạm ngưỡng Messi và thay thế anh sau này.
 |
Chỉ có điều, họ vung tay quá trán và làm hỏng tất cả.
Là một tiền vệ thích kiểm soát bóng, Coutinho tỏ ra quá giống Messi. Coutinho hoặc là tỏ ra lấn át cầu thủ xuất sắc nhất mọi thời đại, hoặc là không chịu di chuyển không bóng để tận dụng kỹ năng của Messi. Anh chỉ chơi 32% số phút khi ở Barcelona và được cho mượn chỉ sau mùa giải trọn vẹn đầu tiên ở Tây Ban Nha.
Trong khi đó, một Dembele giàu tốc độ là cái tên hoàn hảo để đá cặp với Messi và bổ sung cho một Barca già cỗi và ngày càng yếu kém về mặt thể chất. Lý thuyết là vậy, còn thực tế thì Dembele chẳng mấy khi thi đấu.
Trong 6 mùa giải tại Barca, anh chỉ ra sân 37% tổng số phút thi đấu ở La Liga. Không gặp vấn đề về phong độ như Coutinho, vấn đề chính của Dembele đơn giản là anh không bao giờ khỏe mạnh, mặc dù kết quả về cơ bản là giống nhau.
Trên thực tế, đội duy nhất thực sự hưởng lợi về mặt vật chất từ vụ chuyển nhượng Neymar, khi số phận của họ đã thay đổi một cách rõ ràng là Liverpool.
Sau khi để Coutinho đến Barcelona vào giữa mùa 17/18, đầu tiên họ chiêu mộ trung vệ Virgil van Dijk từ Southampton và nhanh chóng thẳng tiến vào chung kết Champions League. Sau trận thua 1-3 trước Real Madrid, họ mua tiền vệ phòng ngự Fabinho từ Monaco và thủ môn Alisson từ Roma, hai động thái chắc chắn được hỗ trợ bởi dòng tiền từ vụ chuyển nhượng Coutinho.
Với ba cầu thủ này, Liverpool đã đánh bại Barcelona ở bán kết Champions League mùa giải tiếp theo, trước khi hạ gục Tottenham trong trận chung kết. Bộ ba đó đã tạo nên xương sống, giúp Liverpool đủ sức cạnh tranh mọi danh hiệu có thể trong 4 mùa giải tiếp theo. Điều đó liệu có xảy ra nếu Coutinho ở lại Anfield?
Kết luận
Neymar kiếm được rất nhiều tiền trong một sự nghiệp đỉnh cao ngắn ngủi, nên anh cũng không hẳn là kẻ “thua cuộc”. Mặc dù vậy, Neymar có thể sẽ ở vị thế cao hơn trong lòng người hâm mộ nếu anh ở lại Barcelona.
Số phận của Barca có lẽ cũng sẽ khá khẩm hơn nếu không có cuộc tháo chạy của Neymar. Khả năng quản lý yếu kém của CLB đã bắt đầu từ trước khi anh rời đi. Nhưng xét đến việc Neymar chơi rất tốt ở Tây Ban Nha, cũng như việc Coutinho và Dembele không nên có mặt ở đây, Barca có thể chơi tốt hơn những gì họ đã thể hiện sau sự ra đi của cầu thủ người Brazil.
Với PSG, rất có thể họ sẽ ký hợp đồng với một siêu sao khác nếu không chiêu mộ Neymar năm 2017. Họ sẽ theo đuổi các tên tuổi lớn, bất chấp việc các tân binh có phù hợp với đội hay không. Với Neymar, thành tích tổng thể của PSG cho thấy họ khó có thể tìm được ai tốt hơn và đội bóng nước Pháp thực sự đã có những thời điểm thăng hoa khi có Neymar và Mbappe ở Champions League. Vấn đề nằm ở cách họ xây dựng đội xung quanh hai cái tên này.
Nhưng nếu Neymar không đến, PSG nhiều khả năng sẽ nhận ra rằng Mbappe có thể là một ngôi sao lớn hơn và là một cầu thủ giỏi hơn - trước khi tập trung xây dựng đội bóng xoay quanh điểm mạnh và điểm yếu của cầu thủ này. Hệ quả là điều không ai có thể biết trước được.
Thay vào đó, những gì chúng ta có là gì? Cả Barcelona và PSG đều không giành được thêm một chức vô địch Champions League nào nữa. Ở tuổi 31, Neymar đã kết thúc sự nghiệp ở Saudi Arabia. Coutinho chủ yếu vào sân từ băng ghế dự bị theo sự chỉ đạo của Unai Emery, HLV đầu tiên của Neymar tại PSG, người đang dẫn dắt Aston Villa tại Premier League.
 |
Cuối cùng, Dembele, cầu thủ mà Barcelona ký hợp đồng để thay thế Neymar, cập bến PSG để thế chỗ… Neymar.
Lược dịch, có chỉnh sửa bài viết “Assessing the Neymar, Barcelona, PSG ripple effect” của Ryan O’Hanlon (ESPN)
Barcelona
