Sinh ra tại Mozambique nhưng trở thành một trong những cầu thủ vĩ đại nhất thế giới ở Bồ Đào Nha, Eusebio đã khai sáng con đường và trở thành nguồn động viên tinh thần để các tài năng châu Phi sau này tự tin vươn tới bóng đá đỉnh cao.
Ngôi sao châu Phi
 |
Eusebio Da Silva Ferreira sinh năm 1942 ở Lourenco Marques (ngày nay là Maputo), Mozambique, khi đó là thuộc địa của Bồ Đào Nha. Ông bắt đầu sự nghiệp thi dấu với CLB địa phương Sporting Lourenco Marques. Tới năm 18 tuổi, danh tiếng về tài năng xuất chúng của ông đã bay tới các CLB lớn ở "mẫu quốc" BĐN. Sporting Lourenco Marques vẫn được coi là vườn ươm tài năng trẻ để cung cấp cho Sporting Lisbon. Vậy mà. Benfica đã kịp nẫng được Eusebio ngay trên tay đối thủ.
Có thể nói, vận may đã đóng một phần quan trọng trong vụ mua được Eusebio của Benfica. Khi đó HLV CLB này, Bela Guttman, tình cờ gặp lại Carlos Bauer, học trò cũ của mình ở Sao Paulo, trong một hiệu cắt tóc ở Lisbon. Bauer tán tụng về tài năng của Eusebio, cầu thủ trẻ mà mình đã gặp trong một chuyến cùng đội bóng du đấu châu Phi. Guttman hành động ngay lập tức và chính sự nhạy bén của vị HLV tài năng người Hungary này đã tạo ra cuộc ganh đua dữ dội giữa 2 đối thủ ở thủ đô Lisbon là Benfica và Sporting để giành giật "Viên ngọc đen".
Sự việc căng thẳng lớn tới mức khi cuộc tranh chấp vẫn đang tiếp diễn, Eusebio được đưa sang Lisbon để náu mình ở ngôi làng nhỏ Algarve. Khi cuộc tranh chấp ngã ngũ, Eusebio chính thức trở thành cầu thủ Benfica vào năm 1961 với giá chuyển nhượng 20.000 USD. Đây là một thất bại mất mặt của Sporting Lisbon, đặc biệt khi họ phải chứng kiến Eusebio góp phần lớn thế nào vào thành công của Benfica. Eusebio là mẫu tiền đạo độc lập. Với tốc độ, kỹ thuật và sức mạnh, ông biết tự tạo cơ hội cho mình chứ không quá phụ thuộc vào sự hỗ trợ của tuyến dưới. Với khả năng tăng tốc mạnh mẽ và xử lý bóng ma thuật như mèo vườn chuột, ông luôn có những pha rê dắt bóng lắt leo và rất khó ngăn chặn. Chúng đã trở thành một vũ khí hoàn hảo của Eusebio trước bất kỳ một hàng phòng ngự nào ngay từ những trận đấu ngoài đường phố trong tuổi thơ ở Mozambique và cũng nhanh chóng bộc lộ sức công phá khi ông tới BĐN.
Bay bổng với Benfica
 |
| Eusebio và danh hiệu “Chiếc giày vàng châu Âu“ |
Eusebio đã có bàn thắng đầu tiên ngay trong trận thứ 2 ra sân chơi cho đội 1 của Benfica. Trong trận chung kết giải giao hữu ở Paris (Benfica thua Santos 3-6), Eusebio đã lập một hattrick vào lưới đội bóng Brazil mà lúc đó có một cái tên đã trở thành ngôi sao từ WC 1958, Pele. Một ngôi sao mới được phát hiện sau trận đấu này. Tốc độ tia chớp cùng cái chân phải lợi hại của Eusebio đã làm Pele và cả thế giới kinh ngạc.
Những bàn thắng tuyệt vời đó chỉ là điểm khởi đầu cho một chuỗi dài bất tận các bàn thắng mà "Viên ngọc đen" xứ Mozambique cống hiến cho "Những chú đại bàng" (biệt danh của Benfica). Eusebio ghi được 727 bàn trong 715 trận khoác áo Benfica, trong đó có 317 bàn trong 301 trận chơi ở giải VĐQG. Ảnh hưởng to lớn của Eusebio đến thành công của Benfica được thể hiện rõ từ năm 1962. Khi vắng ồng, đội ĐKVĐ cúp C1 đã thất bại 1-3 trong trận tứ kết lượt đi mùa giải 1961-1962 gặp Nuremberg. Với sự trở lại của Eusebio, Benfica đã có chiến thắng thuyết phục 6-0 trong trận lượt về.
Ở tuổi 20, ông đã trở thành nguồn cảm hứng sau chiến thắng của Benfica ở cúp C1 châu Âu, đặc biệt là 2 bàn trong trận thắng 5-3 trước Real Madrid hùng mạnh của huyền thoại Alfredo Di Stefano. Ông cũng cùng Benfica có thêm 3 lần nữa lọt vào chung kết cúp C1 dù không giành được chiến thắng (các năm 1963, 1965 và 1968). Với phong độ ghi bàn xuất sắc ở Benfica, Eusebio được bầu chọn là "Cầu thủ xuất sắc nhất châu Âu" năm 1965 và tới năm 1968 là người đầu tiên nhận giải thưởng "Chiếc giày vàng" dành cho cầu thủ ghi bàn xuất sắc nhất ở các giải VĐQG châu Âu. Ông cũng 7 lần là Vua phá lưới giải VĐ BĐN, giúp Benfica giành 10 chức VĐQG và 5 cúp QG.
Phiêu bạt
Chia tay Benfica năm 1975 do chấn thương đầu gối nghiêm trọng, Eusebio vẫn kéo dài được sự nghiệp thi đấu thêm vài năm nữa ở các CLB nhỏ hơn. Sau khi sang Mỹ. chỉ trong phần còn lại của năm 1975, ông đã lần lượt chơi cho 2 CLB là Rhode Island Oceaneers và Boston Minutemen. Sau đó là 10 trận chơi cho CF Monterrey ở giải VĐ Mexico và 12 trận cho Beira-Mar ở giải hạng nhì BĐN trước khi trở lại giải VĐ Bắc Mỹ (NASL) trong màu áo Toronto Metros - Croatia (1976). Mùa bóng thành công nhất của ông ở NASL chính là năm 1976 với Toronto Metros - Croatia. Eusebio đã ghi bàn trong chiến thắng 3-0 để giành chức VĐ NASL.
Mùa bóng sau đó (1977), ông ký hợp đồng chơi cho Las Vegas Quicksilver. Đây được coi là thời điểm đáng thất vọng nhất trong sự nghiệp thi đấu lừng lẫy của Eusebio. Vào thời gian này, chấn thương không ngừng hành hạ "Viên ngọc đen" và ông phải liên tục nhờ cậy bộ phận y tế khi còn chơi cho CLB này. Trong mùa bóng đó, ông chỉ ghi được vẻn vẹn có 2 bàn. Mặc dù những cái đầu gối bất trị đã cướp đi của ông khả năng tiếp tục chơi bóng ở NASL, Eusebio vẫn chưa muốn dừng lại. Ông lần lượt đầu quân cho New Jersey Americans tại Mỹ rồi Uniao Tomar ở BĐN song đều không một lần được ra sân vì sức khỏe không đảm bảo. Ở tuổi 36, "Báo đen" buộc phải treo giày song vẫn tiếc nuối khi phải dừng cuộc chơi
| Hồ sơ về Eusebio |
Tên đầy đủ: Eusebio Da Silva Ferreira Xếp thứ 10 trong danh sách các cầu thủ xuất sắc nhất thế kỷ 20 do tạp chí World Soccer tổ chức bình chọn năm 1999; đứng thứ 9 trong danh sách các cầu thủ xuất sắc nhất thế kỷ 20 do Liên đoàn lịch sử và thống kê bóng đá quốc tế (IFFHS) tổ chức bình chọn năm 1999; xếp thứ 7 ở danh sách các cầu thủ xuất sắc nhất châu Âu trong vòng 50 năm (1954-2004) do UEFA tổ chức bình chọn năm 2004 |
(Theo Thể Thao Văn Hóa)
