Mảnh lụa thép

Có một nguyên tắc bất di bất dịch trong cách chơi của khá nhiều đội bóng như Barca, Arsenal... ở cấp độ CLB hay Brazil, Argentina, Tây Ban Nha, Hà Lan và cả Bồ Đào Nha nữa: phải giành ưu thế về quyền kiểm soát bóng. Nếu không, một thất bại sẽ lửng lơ trên đầu họ.

Triết lý ấy sinh ra là để tận dụng những cầu thủ, đặc biệt là những người chơi ở khu trung tuyến, có kỹ năng xử lý bóng chuẩn mực. Ngược lại, để phục vụ triết lý này, các nhà chiến thuật thường trọng dụng những tiền vệ thiên về kỹ thuật, chơi bằng cái đầu, biết giải tỏa sức ép và biết gây sức ép ngược trở lại nhờ mỗi đường chuyền. Còn đất dành cho các tiền vệ cơ bắp được giảm thiếu tới mức tối đa.

Nhìn ở góc độ này, đó là lý do tại sao trong số hơn nửa tá tiền vệ P.Scolari mang đến Áo và Thụy Sĩ, ông đã cho Maniche, một tiền vệ có biên chế ở đội tuyển Bồ từ khá lâu, ở nhà; và trong trận đấu với Thổ Nhĩ Kỳ, ông chỉ sử dụng 1 tiền vệ đánh chặn, đoạt bóng giỏi hơn chuyền bóng, là Petit (thực hiện 37 trong tổng số 129 đường chuyền của bộ 3 tiền vệ trung tâm).

Song, triết lý ấy đã và đang đổi thay, bắt nguồn từ những cái giá mà họ phải trả trong các thời điểm khác nhau: kiểm soát bóng nhiều hơn mà không biến nó thành hiệu quả tất sẽ chỉ làm mồi cho thứ bóng đá phản công của các đối thủ. ĐT Bồ trong quá khứ có thể coi là nạn nhân nổi tiếng nhất trong số các nạn nhân còn có cả Nga và trường phái bóng đá Liên Xô cũ.

Có 2 điểm đáng kể nhất của câu chuyện điều chỉnh này, một là bớt đi những pha bóng vẽ vời, lấy các đường chuyền liên tục làm thứ vũ khí chủ chốt để duy trì quyền kiểm soát bóng; và hai là bớt đi các đường chuyền ngang vô nghĩa (không nhằm mục đích đổi hướng tấn công) để tăng những đường chuyền quyết định. Nhờ những đường chuyền có tính mục đích cao như thế, thứ bóng đá người Bồ hiện chơi tựa như dải lụa, mềm mại mà vẫn biết thít chặt cổ họng đối thủ. Cũng cần nhắc lại, rằng trong đêm khai mạc, Bồ Đào Nha chỉ cầm bóng nhiều hơn so với đối thủ 4% (52-48).

Trong số 3 tiền vệ trung tâm của Bồ Đào Nha, Moutinho là một tiền vệ công, thậm chí còn có số đường chuyền ít hơn so với Petit, nhưng lại là người tham gia trực tiếp vào bàn thắng thứ hai chỉ nhờ một động tác xoay bản lề của một vũ công, trước khi Raul Meireles băng lên hoàn thành nốt tác phẩm một đường bóng-ba đường chuyền-một bàn thắng.

Nói Bồ Đào Nha hôm nay-Bồ Đào Nha của Scolari khác với Bồ Đào Nha trong quá khứ chính là nhờ họ không đánh mất triết lý của một đội bóng thuộc trường phái kỹ thuật, nhưng đã biết điều chỉnh để tiến sát đến trạng thái hoàn chỉnh như thế.

Mặt khác, nó cũng đảm bảo đội bóng ấy không hoàn toàn lệ thuộc vào một cá nhân.

Trước EURO, nhiều người đồ rằng lối chơi Big Phil xây dựng cho ĐT Bồ là tất cả phục vụ cho Cristiano Ronaldo. Nhưng thực tế nói rằng, “số 7” cũng chỉ là một mắt xích trong một dây chuyền tấn công. Ronaldo chỉ được hưởng một ngoại lệ duy nhất: được phép sử dụng kỹ thuật không chỉ để chuyền bóng, mà còn để đột phá qua người.

Đêm nay, người Bồ sẽ đối đầu với CH Séc, một đối thủ đã suy yếu nhưng vẫn đủ mang lại sự phản kháng cần thiết, dù đó chỉ là để chứng tỏ sự đeo đuổi theo triết lý và những điều chỉnh mà Big Phil đang thực hiện kia chính là con đường nâng cấp thành tích cho các nhà đương kim á quân.

(Theo Thể Thao Văn Hóa)