Trong quá khứ, Lionel Messi và Pep Guardiola đã từng sáng tạo ra khái niệm số 9 ảo giúp họ lên đỉnh châu Âu vào các năm 2009 và 2011. Ở bài viết này, chúng ta hãy cùng nghiên cứu một cuộc cách mạng có thể sẽ bùng nổ trong tương lai: Số 10 ảo.
Trong thời gian qua đặc biệt là đầu mùa giải 2015/16, một xu hướng phổ biến đã diễn ra đó là số 10 cổ điển được tiến hóa thành số 10 ảo. Thông thường một số 10 truyền thống
Deep-Lying Playmaker (Nhà tổ chức lùi sâu) đi tiên phong
Một trong những cách các HLV đối phó với tình trạng “nhạc trưởng” ngột ngạt nơi tuyến giữa đó là kéo họ lùi sâu về phía sau giống như Cesc Fabregas và Santi Cazorla đang đảm nhận tại Chelsea và Arsenal hiện giờ. Dù đôi khi cách sắp xếp này sẽ làm suy giảm khả năng phòng ngự của đội bóng nhưng ngược lại mang tới nhiều lợi ích tấn công hơn. Fabregas là ví dụ rõ nét khi tiền vệ người Tây Ban Nha đã có 23 pha kiến tạo cho đồng đội lập công mùa trước và cùng Chelsea đăng quang tại Premier League.
| Fabregas thường xuyên lùi sâu để làm bóng cho Chelsea |
Fabregas thường xuyên xuất phát bên cạnh chuyên gia đánh chặn Nemanja Matic và trong khi người đồng đội chăm chăm đảm nhận công việc thu hồi bóng phía sau thì F4 được tự do di chuyển lên phía trên. Trước đây Andrea Pirlo cũng từng hoạt động với danh nghĩa “Nhà kiến tạo lùi sâu” nhưng khác ở chỗ anh là người chơi thấp nhất ở hàng tiền vệ và cố định ở đó với nhiệm vụ phân phối, châm ngòi cho các đợt tấn công.
“Khu vực 14” quan trọng thế nào?
Nhiều HLV chia sân bóng làm 18 khu vực và nếu theo phương pháp này phía trước vòng cấm địa đối phương thường được gọi là khu vực số 14. Do tầm quan trọng của nó với cả tấn công biên và trung tâm, vai trò số 10 ảo được sinh ra để tối đa hóa việc khai thác khu vực này. Giả sử một cầu thủ chạy cánh nhận bóng từ phía sau, anh ta sẽ mất thời gian không chế bóng, quan sát và khi đó hậu vệ đối phương đã kịp áp sát. Ngay cả khi đã đi qua được người đối thủ thì pha xử lý sau đó cũng ít nhiều mất đi độ hiệu quả cao nhất. Nhưng nếu có một đường chuyền chéo chuẩn mực từ cầu thủ đứng ở khu vực 14, gương mặt đá cánh sẽ thoải mái hơn nhiều trong những quả tạt hoặc nếu không cũng có người phối hợp cho các giải pháp khác.
| Sơ đồ chia sân bóng làm 18 khu vực |
Một cầu thủ trong khu vực 14 cũng là người chơi gần nhất với các tiền đạo để thực hiện những pha chọc khe. Như đã nói, những đường chuyền chéo sẽ mang tới lợi thế nhiều hơn cho người nhận bóng thay vì những pha chuyền thẳng. Ngoài ra, đó cũng là cách phá vỡ hàng thủ đối phương hiệu quả hơn, tạo sự rối loạn nhiều hơn. Nhìn chung, khu vực 14 vẫn là nơi mà bóng đến và đi cực kỳ phổ biến trong chiến thuật bóng đá không chỉ ở thời hiện đại.
Làm thế nào để chiếm lấy “huyết mạch”
Tầm quan trọng của khu vực 14 (không gian giữa hàng thủ đối phương và hàng tiền vệ đội mình) là rất lớn đã nói ở trên và việc phát minh ra Số 10 ảo là nhằm tận dụng tối đa con đường “huyết mạch” này. Dưới đây là một số cách thức thực hiện các HLV hay dùng:
| Iniesta và Rakitic rất biết cách tạo khoảng trống |
Một cách chiếm lấy “huyết mạch” được sử dụng nhiều năm qua đặc biệt tại Barcelona đó là bố trí hai tiền vệ cùng mang vai trò tấn công sẽ làm giảm nhịp độ, gần như đứng yên với quả bóng trong chân. Thuật ngữ trong bóng đá dùng để chỉ điều này là La Pausa (tiếng Tây Ban Nha) hoặc Pause (tiếng Anh). Mục đích chính là nhằm thu hút sự chú ý của các cầu thủ phòng ngự đối phương giúp số 10 ảo của Barca (thường là Lionel Messi) xuất phát từ hai cánh có bóng hoặc không có bóng di chuyển vào khu vực 14.
Một cách khác đó là dâng cao hàng thủ và cô lập tiền đạo đối phương. Khi đó, khoảng cách giữa các tuyến của phần sân đối diện sẽ là mênh mông và muốn sợi dây liên lạc không bị cắt đứt, các tiền vệ trung tâm của họ buộc phải dâng lên cao để hỗ trợ. Tận dụng những khoảnh khắc như vậy, một hoặc vài số 10 ảo có thể khai thác bằng cách xuất phát từ hai biên dạt vào trung lộ đánh vỗ mặt.
Sự khác biệt giữa Số 10 ảo và cầu thủ chạy cánh đi vào trung lộ
Thực tế là không có khác biệt quá lớn giữa hai vai trò này ngoài mục đích của nó. Một cầu thủ chạy cánh khi đi vào trong chủ yếu để dứt điểm, tạt bóng bổng hoặc chồng biên với hậu vệ băng lên. Sơ đồ 4-2-3-1 là phù hợp nhất khi chơi như vậy và khu vực 14 thường sẽ bỏ trống để họ đi vào. Những điển hình nhất gồm có Arjen Robben, Alexis Sanchez và Frank Ribery, những người đều bắt đầu sự nghiệp từ cầu thủ chạy cánh. Còn Số 10 ảo sinh ra để khai thác khu vực 14 như đã nói. Các cầu thủ thích ứng được với vai trò này hầu hết không phải cầu thủ chạy cánh mà là những nhà tổ chức lối chơi được dạt sang để tạo không gian thông thoáng trong trung lộ ví dụ như Eden Hazard, James Rodriguez hay Philippe Coutinho…
(Bongda24h.vn) - Trận Chelsea 1-3 Liverpool, tiền vệ Philippe Coutinho đã tỏa sáng rực rỡ với một cú đúp. Sự hồi sinh mạnh mẽ của tiền vệ người Brazil có dấu...
Eden Hazard: Mùa giải 2014/15 chứng kiến phong độ xuất sắc của tiền vệ người Bỉ. Dù chủ yếu xuất phát bên cánh trái nhưng khả năng tạo đột biến của Hazard khi dạt vào trung lộ vẫn là rất lớn. Với việc Fabregas lùi sâu, Oscar hay Willian hoặc dạt sang trái hoặc lên đá tiền đạo cùng Diego Costa tạo không gian lý tưởng để Hazard đá Số 10 ảo. Một nguyên tắc quan trọng cho vị trí này là các cầu thủ chạy cánh đối diện phải luôn sẵn sàng bứt tốc nhận những đường chuyền chéo khi Số 10 ảo đi vào trong mà cụ thể ở Chelsea Pedro là người làm nhiệm vụ này tốt nhất.
James Rodriguez: Màn trình diễn ấn tượng của Rodriguez cùng Colombia tại World Cup 2014 trong vai trò Số 10 cổ điển đã khiến Real Madrid bị mê hoặc và chấp nhận bỏ tới 80 triệu Euro để có chữ ký của anh. Mùa trước, tiền vệ 24 tuổi tiếp tục đảm nhận vị trí tương tự trong sơ đồ 4-2-3-1 với Bale bên phải, Ronaldo bên trái và Benzema đá tiền đạo. Dù Rodriguez đã chơi rất hay nhưng đồng đội Bale của anh phải đá trái sở trường dẫn tới không phát huy được nhiều. Để giải quyết tình trạng này, tân HLV Rafael Benitez của Real đã quyết định thay đổi chiến thuật hòng tìm ra giải pháp phù hợp nhất với những ngôi sao.
| Rodriguez thích ứng rất nhanh với vai trò Số 10 ảo |
Theo đó, Rodriguez sẽ bắt đầu thường xuyên ở hành lang phải hàng tiền vệ trong khi Bale vào trong đá Số 10. Nhưng đội hình Real không đóng khung cố định như vậy bởi ngoài đá trung lộ, Bale sẽ dạt sang trái cho phép Ronaldo hoạt động ở vòng cấm nhiều hơn. Điều đó đồng nghĩa với khu vực 14 sẽ được bỏ trống để Rodriguez lấp vào. Có thể Benitez sẽ xoay vòng lực lượng như thói quen của mình nhưng không bất ngờ nếu chúng ta nhìn thấy Rodriguez sẽ đều đặn đảm nhận Số 10 ảo suốt mùa này.
Philippe Coutinho: Suốt từ thời HLV Brendan Rodgers và giờ là Jurgen Klopp, Coutinho đều có xu hướng được sử dụng như số 10 ảo. Ở trận đại chiến với Chelsea ngày 31/10 vừa qua, dù xuất phát bên cánh trái nhưng cầu thủ người Brazil thường xuyên dạt vào trung lộ và cả hai bàn thắng anh ghi được đều xuất phát từ những tình huống như vậy. Trong tương lai, khi Henderson trở lại sau chấn thương anh sẽ cùng Milner làm nhiệm vụ quấy phá ở giữa sân và khoảng trống nơi khu vực 14 dành cho Coutinho sẽ còn nhiều hơn nữa.
Kết luận
Số 10 ảo ra đời dựa trên nguyên tắc tương tự như số 9 ảo đó là bí mật xâm nhập khu vực cần đến thay vì bắt đầu ở vị trí đó. Để đối phó với tình trạng chật chội ngay trước vòng cấm, Số 10 ảo được thiết kế giúp người chơi có thể xuất phát ở nơi khác nhưng bất ngờ xuất hiện ở điểm nóng trung tâm đe dọa tới hàng thủ đối phương. Trong khi số 9 ảo bắt đầu ở vị trí Số 10 sau đó tiến dần vào vòng cấm tìm kiếm bàn thắng thì số 10 ảo thường dạt cánh với mục đích sau cùng là tìm tới vị trí số 10 quen thuộc.
Gia Vi