Đội hình tiêu biểu trong lịch sử bóng đá thể giới của tạp chí World Soccer vừa đưa ra lập tức vấp phải những tranh cãi: Tại sao có Lionel Messi mà lại không Cristiano Ronaldo? Tại sao Ronaldo "béo" lại không có tên trong đội hình này? Rồi thì Roberto Carlos phù hợp ở cánh trái hơn Paolo Maldini, và Xavi, Eusebio, George Best.v.v cũng đều xứng đáng cả...Nhưng ngay câu hỏi đơn giản hơn cả một đội hình thế này rất nhiều, liệu ai là cầu thủ hay nhất lịch sử bóng đá thế giới, thì cũng chưa chắc đã đem lại đáp án thỏa đáng.
Thời đại khác nhau, con người khác nhau
Một so sánh công bằng giữa hai cầu thủ không chỉ đòi hỏi khắt khe rằng họ phải chơi cùng một vị trí (hoặc chí ít là cùng một vai trò cơ bản, như cầu thủ tấn công hoặc cầu thủ phòng ngự), mà còn đòi hỏi rằng họ phải được đặt vào những bối cảnh giống nhau.
 |
| Có Messi mà không có Ronaldo "béo" (phải) và Platini (giữa)? |
Sự thay đổi diễn ra từng phút giây: Quả bóng của ngày hôm nay đã có thể nhẹ hơn quả bóng của hôm qua nhờ một cải tiến nào đó, trong khi đôi giày của hôm nay có lẽ sẽ nặng hơn rất nhiều so với chính nó của một vài ngày sau. Bóng đá hiện đại đã hỗ trợ rất tốt cho các cầu thủ, nhờ sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật. Pele và Maradona có thể tự hào rằng họ đã từng vô địch thế giới với những quả bóng nặng trịch, và những đôi giày rất tầm thường. Ở thời đại của họ, một cậu bé thiếu hormone tăng trưởng như Messi có thể không còn có cơ hội chơi bóng, đừng nói là trở thành người giỏi nhất.
Nhưng bóng đá hiện đại cũng đã ‘bắt’ các cầu thủ phải lao động nhiều hơn: Một cầu thủ trung bình của ngày nay chạy nhiều hơn cầu thủ của thập niên 50-70 thế kỷ trước chừng 4-5 km mỗi trận. Tạo ra dấu ấn cá nhân cũng là công việc khó khăn hơn, khi tính chiến thuật cao đã triệt tiêu rất nhiều khoảng trống của các cầu thủ.
Chúng ta có thể tìm ra một cầu thủ hay nhất, hay một đội hình tốt nhất, với sự khác biệt lớn về thời đại như vậy?
Nơi sinh ra sẽ quyết định bạn là ai
Nhà báo nổi tiếng người ý Gabriele Marcotti từng đặt ra một câu hỏi rất thú vị: Johan Cruyff sẽ trở thành cầu thủ như thế nào nếu ông sinh ra ở Aldershot, một thị trấn cách London chừng 60 cây số về hướng Tây Nam, thay vì Amsterdam?
Cuốn sách nổi tiếng "Những kẻ xuất chúng" của tác giả Malsolm Gladwell từng đưa ra một góc nhìn rất mới mẻ về những con người thành công: Cá nhân là sản phẩm của thời gian họ sinh ra, và nơi họ lớn lên. Steve Jobs lớn lên ở vùng Moutain View, vị trí trung tâm tuyệt đẹp của Thung lũng Sillicon. Bill Gates sinh đúng vào thời đại mà máy tính cá nhân đang chuyển mình, và được trao cho cơ hội thực hành nhiều giờ với những máy tính thế hệ mới, do xuất thân gia đình.
Tất nhiên, không thể phủ nhận tài năng của họ, nhưng Cruyff có thể sẽ không vĩ đại đến thế, nếu không sinh ra ở Hà Lan, và được "hưởng lợi" từ một chi tiết quan trọng: Năm 1955, khi Cruyff 8 tuổi, bóng đá chuyên nghiệp bắt đầu hoạt động ở Hà Lan. Cho đến khi Cruyff trưởng thành, thì bóng đá Hà Lan cũng đang thực sự chín muồi vào thập niên 60-70 thế kỷ trước.
Tương tự, câu hỏi đặt ra là Maradona sẽ ở đâu, nếu Carlos Bilardo vẫn kiên định với sơ đồ 4-4-2? Duncan Edwards có thể trở thành một trong những người vĩ đại nhất mọi thời, nếu ông sống sót sau thảm họa rơi máy bay tại Munich? Vava sẽ ghi nhiều bàn đến thế nếu sinh ra và chơi cho đội tuyển Bolivia, thay vì Brazil?
Chúng ta có hẳn một danh sách những ngôi sao đầy tài năng, nhưng không bao giờ có cơ hội được người đời nhớ đến khi cần chọn ra một đội hình tiêu biểu của mọi thời đại: George Best (Bắc Ireland), George Weah (Liberia), hay mới đây là Ryan Giggs (xứ Wales), và rất nhiều người khác nữa. Sinh ra ở những đội tuyển yếu không cho họ cơ hội dự và vô địch World Cup, và tất nhiên, ít ai chịu thừa nhận một cầu thủ là vĩ đại nếu anh ta không vô địch thế giới.
Nếu đòi sự công bằng cho Ronaldo "điệu", hay thậm chí là Ronaldo "béo", chúng ta trước hết phải đòi hỏi công bằng cho tất cả những người đã không may mắn được sinh ra ở một đội tuyển không có khả năng đến World Cup.
Sở trường và đòi hỏi khác nhau
Ở vị trí cánh trái của Maldini theo bình chọn của World Soccer, nếu Carlos đảm nhận hành lang ấy, thì sức tấn công sẽ tốt hơn, nhưng phòng ngự thì không chắc chắn bằng. Tương tự, nếu Lionel Messi chơi như một "số 9 ảo" sẽ hay hơn Ronaldo "béo" và ngược lại khi cần một cầu thủ chơi cắm.
Chúng ta có thể làm nổ ra những cuộc tranh cãi bất tận nếu tiếp tục lún sâu hơn vào những băn khoăn như vậy. Mỗi người cũng có một sự nghiệp hoàn toàn khác nhau: Người đã từng vô địch World Cup, nhưng lại thiếu Champions League và ngược lại, vậy thì danh hiệu nào quan trọng hơn? Đánh giá cả về khả năng lẫn dựa vào những gì họ đã làm được xem ra đều không ổn.
Hãy tìm ra một đội hình tiêu biểu của riêng bạn...
... Và biết chấp nhận đội hình tiêu biểu của người khác. World Soccer là một tạp chí bóng đá uy tín, nhưng nó không thể thay thế cho tiếng nói của CĐV trên toàn thế giới này. Chúng ta là những cá thể rất khác nhau với những trải nghiệm khác nhau (những thế hệ trước có thể được xem Pele chơi bóng, còn thế hệ hiện tại thì không), và mỗi người có quyền lựa chọn những người tốt nhất theo những trải nghiệm ấy, đồng thời tôn trọng lựa chọn của người khác.Một khi tìm ra lời giải cho vấn đề của riêng mình, bạn cũng sẽ biết cách chấp nhận lời giải của người khác. Messi, Ronaldo ‘béo’, hay Cristiano Ronaldo, xét cho cùng, đều là những người đã làm nên vẻ đẹp của bóng đá. Họ cần được tôn vinh, chứ không phải là so sánh, đôi khi rất phiến diện và chủ quan.
Đội hình xuất sắc nhất mọi thời của World Soccer Thủ môn: Lev Yashin (Nga). |
