Arsene Wenger ra đi: Thịnh suy cùng nhà cách mạng của Arsenal

Chúng ta sẽ ghi nhớ và phân biệt rạch ròi giữa Wenger 1.0 và Wenger 2.0. Không ai có thể gột tẩy cả thập kỷ qua, thời kỳ đen tối của triều đại 22 năm này mà các CĐV Arsenal đau đớn chịu đựng, ít nhất so với nửa đầu chứng kiến Giáo Sư người Pháp chinh phục và thống trị bóng đá Anh. Hôm qua ông cách tân và ngạo nghễ bao nhiêu, hôm nay ông lỗi thời và tuyệt vọng bấy nhiêu.

Thành công của Wenger 1.0

Cập bến Highbury trong mùa thu 1996, lòng trung thành và đức cao quý của Wenger đã sớm được thể hiện ngay từ ban đầu. Đương thời là một HLV cấp tiến hàng đầu nước Pháp, Wenger vẫn quyết định rời bỏ Monaco và quê hương, với cái ngoái nhìn lần cuối đượm đầy khinh bỉ dành cho sự tha hóa leo thang ở Ligue 1 trong thập niên 90.

Marseille, đội bóng xuất sắc nhất đất nước thời bấy giờ và thậm chí đương kim vô địch Châu Âu, bị tước bỏ ngôi vương và đày đọa xuống hạng bởi vụ scandal dàn xếp tỷ số với Valenciennes. Nếu như đang tham gia đạp xe ở Tour de France, Wenger hiểu ông là coureur trong sạch với khả năng chiến thắng những tay đua đối thủ sử dụng doping kia gần như bằng không.

Giáo Sư thân chinh sang Nhật Bản và khi được Arsenal mời gọi, ông không đơn giản vội vàng gói ghém hành lý để phát triển sự nghiệp cầm quân ở một trong những CLB lớn nhất Premier League. Thay vào đó, ông tôn trọng hợp đồng với Nagoya cho đến ngày đáo hạn mới chịu trở về Châu Âu, chẳng cần quan tâm thời điểm bất cập lưng chừng giữa mùa giải.

Bất tận công lao mang tầm cách mạng của ông kể từ đó được công nhận bởi tất cả: cách mạng văn hóa từ phòng thay đồ, thứ bóng đá thanh thoát mà các thế hệ Arsenal bắt đầu thi triển, những tài năng trẻ lạ hoắc với khán giả Anh lặng lẽ khoác áo Pháo Thủ qua những khoản phí bèo bọt và dần được hun đúc trở thành những biểu tượng, huyền thoại bởi vị Giáo Sư điềm đạm và thấu đáo ấy.

Hai cú đúp danh hiệu quốc nội đăng quang ngay trên Old Trafford, một trận chung kết Champions League, kỷ lục gia FA Cup, đến một bản sắc bóng đá tấn công tận hiến, một tập thể bất khả chiến bại và một sân vận động mới nguy nga tráng lệ, Wenger xứng đáng được ghi nhớ và giữ chỗ trong lịch sử bóng đá như một nhà cách mạng kiệt xuất với những thành tựu vô tiền khoáng hậu đó của mình.

Đáng buồn thay, ông còn được ghi nhớ nữa bởi sai lầm chết người của mình khi tự tin thái quá vào khả năng đổi thay cả nền bóng đá Anh đến hai lần.

Thất bại của Wenger 2.0

Năm 2003, tỷ phú Roman Abramovich nắm quyền Chelsea và cuộc cách mạng dẫn đầu bởi Wenger suốt nửa thập kỷ trước đó đối diện với tình thế bị phản công và đảo lộn mọi giá trị. Những đồng Rúp Nga nhanh chóng làm bệ phóng đưa đội chủ sân Stamford Bridge lên cấp độ ưu tú Châu Âu, mở ra kỷ nguyên bóng đá không ngừng bị kim tiền chi phối và ngày càng thương mại hóa.

Thành công trong sứ mệnh đổi thay cả nền bóng đá Anh đủ tiếp tế sức mạnh niềm tin ý chí cho Wenger quyết tâm và sẵn sàng cho cuộc kháng chiến trường kỳ lần hai. Tuy nhiên, trong khi rất ít người có thể tạo nên một tia sét cách mạng như Giáo Sư 20 năm về trước, càng ít người hơn nữa có thể khiến nó đánh hai lần ở cùng một chỗ.

Công bằng mà nói, đừng hiểu lầm rằng Wenger đã ngã gục hay sụp đổ. HLV người Pháp vẫn không ngừng chiến đấu kiên cường, nhưng chỉ là cuộc chiến ngày càng trở nên gian nan và thiếu cân sức dành cho ông hơn.

Đầu tiên, Manchester United của Sir Alex Ferguson biết cách thích nghi với thời cuộc để cạnh tranh sòng phẳng với Chelsea, và rồi Manchester City xuất hiện như một phiên bản chậm mà chắc hơn của Chelsea. Real Madrid và Barcelona thì trở thành những siêu CLB, còn Paris Saint-Germain cũng lột xác bởi làn sóng Ả Rập.

Tuy nhiên, tiền bạc không phải cuộc cách mạng duy nhất ở đây mà quan trọng hơn thế, Wenger bị đánh bại bởi những luồng hơi thở bóng đá mới, trong khi ông vẫn cứ trung thành đến cứng nhắc với lý tưởng bóng đá cao quý của mình để rồi dần dà lỗi thời và bị đào thải.

Những thế hệ Arsenal của ông hầu hết gắn liền với sơ đồ chiến thuật 4-2-3-1 suốt 22 năm qua. Mối liên kết giữa một trung phong cắm tốc độ và hai tiền vệ trung tâm đằng xa phía sau nhằm kéo giãn đội hình đối phương, đồng thời buộc khung trung tuyến dâng cao và hàng phòng ngự lùi sâu co cụm.

Cái đích tối hậu là gì? Những khoảng trống mênh mông sẽ được mở ra cho những nhạc trưởng số 10 xen giữa và thỏa sức tung hoành sáng tạo. Từ Dennis Bergkamp đến Mesut Ozil trải dài cả hơn thập kỷ, học thuyết đó vẫn vẹn nguyên tính bài bản của nó.

Và có lẽ, yếu tố tiên quyết giúp Chelsea tiễn Arsenal vào cái bóng của mình ở thành London không phải tiền bạc mà chính là con người, chính xác hơn chỉ là một người – Claude Makelele. Án ngữ ngay đúng khu vực cần phải được chiếm lĩnh bởi các nhạc trưởng của Wenger, “vị trí Makelele” với vai trò của một máy quét đó chính là cuộc cách mạng mà Wenger đã không thể thấy trước hay thừa nhận.

Giờ với thế giới quan của Wenger về bóng đá là cái tốt đối đầu cái xấu, lý tưởng đối đầu tiền bạc, tấn công cống hiến đối đầu phòng ngự phản công, phá rối lối chơi sở trường của đối thủ không được quyến rũ cho lắm. Dù theo cách nào, đó cũng là thời khắc sản sinh Wenger 2.0 và đắm chìm trong nỗi thất vọng xuyên suốt cả thập kỷ qua.

Tạm biệt và cảm ơn, Arsène!

Khi Arsene Wenger giải nghệ sự nghiệp cầm quân, bất kể ngay mùa hè này sau khi chia tay Arsenal hay sau đôi ba năm nữa có thể đâu đó, ông sẽ được ghi nhớ bởi lý tưởng và tinh thần cách mạng của mình, nhưng đồng thời cũng là con người ngoan cố bấu víu vinh quang quá khứ để chối bỏ những cơ hội cho thành công của hiện tại và tương lai.

Giáo Sư chia tay Arsenal tương tự bối cảnh ông chào đón CLB ngày nào, khi Premier League trên đỉnh của một kỷ nguyên mới và đội bóng Bắc London chỉ là thành phần trung bình khá trong nó với một vị trí an phận ở nửa trên bảng xếp hạng.

Vậy nhưng chắc chắn sau 22 năm gắn bó, ông đã ra đi với 22 tuổi già cỗi hơn, ít nhiều khôn ngoan và lọc lõi hơn, với bất tận những giai thoại để kể lại cho hậu thế.

Arsene Wenger ra đi, chia tay Arsenal sau 22 năm gắn bó: