Trong cuộc trò chuyện với tờ The Athletic, cựu cầu thủ người Nhật Bản Hidetoshi Nakata đã có những chia sẻ tương đối phức tạp của bản thân anh với môn thể thao đã biến anh thành một biểu tượng toàn cầu.
"Tôi chưa bao giờ mơ ước trở thành một cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp, nhưng bằng cách nào đó tôi vẫn thành cầu thủ bóng đá mới hay. Tôi đã từng thi đấu ở các kỳ World Cup, tôi cũng đã đến Ý và Anh để thi đấu cho không ít CLB. Tôi luôn chơi bóng vì đam mê. Tôi không phải là một người hâm mộ bóng đá, tôi chỉ thích chơi bóng đơn thuần thôi. Tôi đưa ra quyết định giải nghệ chỉ vì một lý do đơn giản là tôi đã mất đi niềm đam mê với trái bóng tròn. Nếu vẫn cố làm một thứ mà mình không còn sự đam mê, tôi sẽ cảm thấy như đang lừa dối chính mình."
Hidetoshi Nakata - một trong những người tiên phong mở đường cho những cầu thủ Nhật Bản thi đấu tại Châu Âu. Anh dành phần lớn thời gian thi đấu tại Ý trước khi chuyển sang Anh thi đấu một năm. Dẫu vậy, sự nghiệp của Nakata chẳng kéo dài quá lâu khi anh đã ra quyết định giải nghệ khi mới 29 tuổi. Trận đấu cuối cùng của Nakata là trong màu áo đội tuyển Nhật Bản tại World Cup 2006 tại Đức. Ngày hôm đó, Nhật Bản đã để thua Brazil 1-4 ở trận đấu cuối cùng của giai đoạn vòng bảng.
Thực tế, anh đã quyết định từ giã sự nghiệp sân cỏ từ 6 tháng trước đó nhưng chỉ chia sẻ thông tin này với một nhóm thân tín. Khi tiếng còi mãn cuộc của trọng tài chính vang lên, Nakata đã dùng chiếc áo đấu đổi với cầu thủ của Brazil để lau đi những giọt nước mắt ngay giữa sân vận động của Dortmund.
Đúng là hành trình bóng đá của Nakata đã khép lại từ rất sớm, nhưng bản thân anh chưa bao giờ hối hận, không một sự hoài nghi hay mong muốn quay ngược thời gian để thay đổi quyết định của mình.
Sau thất bại trước Brazil tại World Cup 2006, anh đã rời xa bóng đá hoàn toàn.
"Điều tôi yêu thích là được chơi bóng, chứ không phải làm huấn luyện viên hay tham gia cabin bình luận. Đó là lý do ngay sau khi giải nghệ, tôi đã nói với mọi người rằng: 'Không, tôi cần tìm kiếm một đam mê khác'."
Mái tóc thay đổi cuộc đời & mối lương duyên với nước Ý
Mọi chuyện về Nakata bắt đầu ở Nhật Bản - nơi giải đấu chuyên nghiệp chỉ mới ra đời vào năm 1993 và đội tuyển quốc gia của đất nước mặt trời mọc cũng chưa bao giờ có cơ hội tham dự một kỳ World Cup.
"Thời điểm đó, không ai mơ trở thành cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp," Nakata nói. "Môn thể thao số một ở Nhật Bản là bóng chày. Nhưng cuối cùng, tôi lại yêu thích bộ truyện tranh Captain Tsubasa (câu chuyện về một cậu bé trở thành danh thủ bóng đá), nên tôi quyết định chơi bóng."
Hidetoshi Nakata hiện giờ đã 48 tuổi. Anh lớn lên ở tỉnh Yamanashi - một địa điểm gần với núi Phú Sĩ nổi tiếng (cách Tokyo 2 giờ di chuyển). Anh bắt đầu sự nghiệp chuyên nghiệp tại Bellmare Hiratsuka ở J-League. Nakata gắn bó 4 năm và giúp Bellmare Hiratsuka giành danh hiệu châu lục duy nhất trong lịch sử CLB – chiếc cup Asian Cup Winners’ Cup vào năm 1995.
Là một tiền vệ chơi sáng tạo, anh đã có cơ hội khoác áo đội tuyển Nhật Bản tham dự Thế vận hội Atlanta 1996. Nhưng phải đến khi tham dự World Cup 1998 ở Pháp (kỳ World Cup đầu tiên Nhật Bản tham dự), Hidetoshi Nakata với mái tóc nhuộm rất nổi bật mới thực sự tạo ra sức hút và đưa bản thân anh lọt vào tầm ngắm của rất nhiều đội bóng ở Châu Âu.
"Thực ra, tôi thay đổi màu tóc của mình mỗi ngày (chuyện này còn xảy ra trước cả khi World Cup diễn ra), nhưng mấu chốt của việc thay đổi màu tóc là phải khiến bản thân có được biết đến nhiều hơn, và từ đó mới có cơ hội thi đấu ở nước ngoài. Chính vì vậy, tôi đã cố gắng đổi màu tóc liên tục để người ta chú ý tới tôi nhiều hơn."
Ngay sau World Cup, Nakata được Perugia (một đội bóng mới thăng hạng tại Serie A) chiêu mộ với giá 4 triệu USD. Anh có một mùa giải đầu tiên xuất sắc khi ghi được 10 bàn thắng từ một vị trí trong hàng tiền vệ. Trong 10 bàn đó, cú đúp ngay trong ngày đầu ra mắt là ấn tượng hơn cả. Trên sân Nakata trông có vẻ đã hoà nhập tốt với môi trường bóng đá Ý, nhưng thực chất cuộc sống bên ngoài sân cỏ của anh cũng gặp không ít vấn đề. Việc chuyển cuộc sống từ Nhật Bản sang Ý là một cú sốc văn hóa với Nakata.
"Nếu bạn đến Nhật Bản, bạn sẽ thấy nơi đây khác biệt thế nào so với nước Ý. Người Nhật luôn đúng giờ, mọi thứ đều rất... (Nakata làm một cử chỉ ám chỉ sự ngăn nắp, gọn gàng). Còn với người Ý, họ sẽ sống theo kiểu ‘Sao cũng được, tới đâu thì đến’. Đó thực sự là một sự thay đổi lớn về lối sống. Nhưng câu chuyện về bóng đá thì vẫn như vậy bởi ở đâu trên thế giới bóng đá cũng giống như nhau cả thôi."
Thời điểm chuyển đến Ý thi đấu, Nakata không hề tỏ ra nao núng một chút nào dù lúc đó anh mới chỉ đang ở tuổi 21.
"Tôi không phải là một người quá hâm mộ bóng đá, tôi không xem bóng đá hay đọc tin tức bóng đá trên báo. Tôi không phải kiểu người như vậy," Nakata giải thích. "Tôi chỉ đơn giản là yêu thích việc chơi bóng và muốn bản thân trở nên giỏi hơn mỗi ngày."
"Khi tôi đến Ý, Serie A khi đó là giải đấu hay nhất thế giới. Ở đây hội tụ những cầu thủ hàng đầu như Zinedine Zidane hay Alessandro Del Piero,.. Nhưng phải nói thật, tôi không biết quá nhiều cầu thủ đâu. Thời điểm tới Ý, thậm chí tôi còn không biết đến một nửa số đội bóng thi đấu trong giải. Nhưng chính vì vốn hiểu biết hạn hẹp về bóng đá Ý đã giúp tôi tập trung hoàn toàn vào lối chơi của mình trên sân. Và đó cũng là điểm mạnh của tôi bởi tôi có gì phải sợ vào thời điểm đó đâu."
Và chính khoảng thời gian thi đấu và sinh sống tại Ý đã định hình tư duy và cuộc sống sau này của Nakata.
"Tôi thực sự yêu thích con người và văn hóa Ý," anh nói. "Đến tận bây giờ, tôi vẫn luôn nói rằng một nửa con người tôi là của Nhật Bản, nửa còn lại thuộc về nước Ý. Đất nước Ý là một nơi của thời trang, của âm nhạc, của những thiết kế độc đáo, kiến trúc đỉnh cao và cả ẩm thực cực kỳ tuyệt vời. Chính vì vậy bạn có thể tưởng tượng Ý đã ảnh hưởng đến tôi nhiều tới mức nào."
Chỉ sau 18 tháng thi đấu cho Perugia, những đội bóng lớn hơn của Ý đã bắt đầu rục rịch liên hệ tới cái tên Nakata. Và điểm dừng chân tiếp theo của anh là AS Roma - đội bóng mà Nakata đã gia nhập vào tháng 1 năm 2000.
Tháng 5 năm 2001, anh đã ghi bàn từ một cú sút xa để tạo tiền đề cho màn "comeback" và kiếm về 1 điểm cho AS Roma trong những phút cuối tại sân vận động của Juventus. Điểm số quan trọng có được ở ngày hôm đó đã góp công giúp AS Roma giành Scudetto (chức vô địch Serie A) đầu tiên sau gần 20 năm chờ đợi.
"Mỗi lần tôi trở lại Rome, các cổ động viên vẫn đến gặp tôi và nói, ‘Cảm ơn Nakata’" - anh chia sẻ.
Ngoài bàn thắng trong trận đấu quan trọng với Juventus thì quãng thời gian chơi bóng dưới thời HLV Fabio Capello tại AS Roma của Nakata lại đi theo một chiều hướng khá thất vọng. Cầu thủ người Nhật Bản gặp khó khăn trong việc cạnh tranh vị trí với thần tượng của người hâm mộ tại Rome – Francesco Totti. Và sau 18 tháng, anh đã rời thủ đô của nước Ý để gia nhập Parma (một đội bóng chi tiêu rất mạnh tay vào thời điểm đó) với mức phí 18 triệu bảng.
Dù vậy, tình cảnh của Nakata tại Parma cũng không khá khẩm hơn là bao. Trong đội hình gồm nhiều tuyển thủ đã nổi danh như Stephen Appiah, Sabri Lamouchi và Hakan Sukur, Nakata không thể tìm kiếm cho mình một suất đá chính. Bản thân Nakata lúc đó cũng không hài lòng khi bị bố trí chơi lùi sâu hơn vị trí anh hay đá. Dẫu vậy, cầu thủ sinh năm 1977 vẫn ghi được một bàn thắng quan trọng ngay trên sân nhà của Juventus tại chung kết Coppa Italia 2002 và góp công giúp Parma giành danh hiệu lớn thứ hai liên tiếp ở Ý (thời điểm đó Parma vô địch nhờ luật bàn thắng trên sân khách).
Một "fashionista" tới từ xứ sở mặt trời mọc
Đó là những câu chuyện trên những thảm cỏ xanh mướt tại Ý của Nakata. Nhưng khi nhìn ra bên ngoài sân cỏ, cựu tuyển thủ người Nhật Bản lại được biết đến như một biểu tượng về mặt phong cách khi anh rất thường xuyên xuất hiện tại các tuần lễ thời trang. Đã có những thời điểm, Nakata thậm chí còn được so sánh với cựu danh thủ David Beckham của Manchester United. Nakata từ thời điểm đó đã có trang web riêng, hỗ trợ nhiều ngôn ngữ và thu hút khoảng 10 triệu lượt truy cập chỉ trong ngày anh ký hợp đồng với Parma – một con số thực sự ấn tượng vào thời điểm mạng xã hội còn chưa được phổ biến quá rộng rãi.
"Tôi đã tự lập trang web của mình cách đây khoảng 25 năm," anh giải thích. "Khi đó, hầu như không có một người nổi tiếng, cầu thủ hay thậm chí là doanh nghiệp có một trang web cho riêng họ. Mọi thứ lúc đó đều bị truyền thông kiểm soát và chi phối rất nhiều. Nhưng với tôi thì khác, tôi đã thực sự đối đầu và có thể nói là có một cuộc chiến với cánh truyền thông vào lúc đó. Tôi làm thế vì đã rất nhiều lần họ viết sai sự thật hoặc bịa đặt thông tin."
"Tôi muốn có tiếng nói của riêng mình để truyền tải đi thông điệp của bản thân và quan trọng là sự thật."
Phong cách thời trang của Nakata từ những năm 2000 |
Hàng nghìn du khách Nhật Bản lúc đó đã đổ về Ý để theo dõi Nakata thi đấu. Chỉ tính riêng trận ra mắt của anh cho Perugia đã thu hút 5.000 người hâm mộ. Nhu cầu về áo đấu mang tên Nakata cũng vô cùng lớn vào thời gian đó. Anh nhận được các hợp đồng tài trợ từ các thương hiệu lớn như Mastercard, Canon và Nike. Hình ảnh và cái tên Nakata thậm chí còn xuất hiện trong chiến dịch quảng cáo của Nike tại World Cup 2002 diễn ra ở Nhật Bản – Hàn Quốc. Đó là một giải đấu lớn có tầm cỡ thế giới mà Nakata đã có may mắn được trở thành gương mặt đại diện.
"Tất cả mọi người ở Nhật Bản đều kỳ vọng rằng chúng tôi sẽ vượt qua vòng bảng và lọt vào vòng knock-out. Nhưng nếu nhìn nhận vào thực tế, điều đó là rất khó khăn," anh nói. "Chúng tôi là một đội bóng vẫn còn rất non trẻ vào thời điểm đó. Hầu hết các cầu thủ của Nhật Bản chưa từng thi đấu ở World Cup bao giờ. Khi đó, chỉ có một số ít cầu thủ của Nhật Bản có cơ hội chơi bóng ở nước ngoài. Vì vậy, áp lực với các thành viên trong đội tuyển là rất lớn, đặc biệt khi chúng tôi còn là đội đồng chủ nhà của giải đấu. Nhưng song song với áp lực đó, tôi cảm nhận được một bầu không khí thật sự rất tuyệt vời. Đó là quãng thời gian mà cả đất nước Nhật Bản đều cổ vũ cho chúng tôi."
Giải đấu này đã góp phần nâng tầm bóng đá châu Á, nhưng với Nakata, anh vẫn cảm thấy thất vọng về màn trình diễn của Nhật Bản.
"Chúng tôi đáng lẽ có thể làm tốt hơn ở giải đấu năm đó," anh nói. "Nhưng rốt cuộc, Nhật Bản lại phải dừng chân ở vòng 16 đội trước đội tuyển Thổ Nhĩ Kỳ."
Sau khi xảy ra mâu thuẫn với HLV Cesare Prandelli tại Parma, Nakata đã có những quãng thời gian ngắn chơi cho Bologna và Fiorentina từ năm 2004 đến 2006 trước khi kết thúc sự nghiệp ở Anh. Tháng 8 năm 2005, anh gia nhập Bolton Wanderers của HLV Sam Allardyce - đội bóng khi đó đang thi đấu tại UEFA Cup.
Và sau 7 năm gắn bó với nước Ý, Nakata lại tiếp tục phải đối diện với một cú sốc khác tại Anh. Lần này không phải về lối sống, mà là về thời tiết và lối chơi bóng tại Anh vào thời gian đó. Việc chuyển đến miền Bắc nước Anh với khí hậu lạnh hơn nhiều là một sự thay đổi không hề dễ dàng với cá nhân Nakata.
"Chuyển từ Ý sang Anh là một câu chuyện hoàn toàn khác," anh nói. "Rất nhiều đội chơi bóng dài tại Anh vào thời điểm ấy. Đó thực sự là một cú sốc với bản thân tôi. Việc chuyển từ Ý đến Manchester khiến tôi phải làm quen với rất nhiều thứ mới. Ẩm thực của hai vùng cũng chẳng giống nhau. Ở Manchester mưa nhiều hơn và đó thực sự là một trở ngại đối với tôi tại Bolton."
Anh mỉm cười và nói thêm: "Trước các trận đấu, chúng tôi thường ăn pasta. Nhưng pasta ở Ý và ở Anh thì hoàn toàn khác nhau đấy nhé. Nhưng dù sao thì nó cũng là câu chuyện của quá khứ rồi, giờ đây món pasta ở anh cũng 'ngon' hơn xíu rồi."
Sau một mùa giải không mấy ấn tượng tại Bolton, trận đấu cuối cùng của Nakata ở cấp CLB diễn ra vào cuối mùa giải 2005-06. Đó là ngày Bolton giành chiến thắng 1-0 trước Birmingham City - đội khi đó đã xuống hạng. Nakata ngày hôm đó ra sân từ đầu trước khi rời sân để nhường chỗ cho Jay-Jay Okocha.
Và sau những khoảnh khắc cuối cùng trong màu áo CLB, những giọt nước mắt trên sân cỏ tại World Cup 2006 chính thức là lời tạm biệt cuối cùng của Nakata với bóng đá thế giới.
Khi được hỏi về hành trình sự nghiệp của bản thân với bóng đá, Nakata đã chia sẻ như sau:
"Tôi thích lối chơi đẹp mắt, thanh thoát giống như cách Zinedine Zidane thi đấu vậy. Mọi thứ Zidane làm thực sự rất đẹp," anh nói. "Nó không phải là một lối chơi thiên về tốc độ hay sức mạnh, mà là những đường chuyền tuyệt vời, những pha xử lý tinh tế và cũng chẳng nhất thiết phải là bàn thắng. Tôi thích sự thanh thoát không chỉ ở riêng môi trường bóng đá, mà cả trong cuộc sống thường nhật. Tôi thích những thứ tinh tế và đẹp đẽ, kiểu: quần áo đẹp, kiến trúc đẹp, thiết kế đẹp, khung cảnh đẹp,..."
Niềm đam mê với văn hoá quê hương
Sau khi giã từ sân cỏ, Nakata đã dành 3 năm tiếp theo để chu du khắp thế giới. Anh đã đặt chân đến hơn 100 quốc gia để trải nghiệm và tận hưởng các nền văn hoá trên thế giới. Sau quãng thời gian đó, anh trở về Nhật Bản với mong muốn khám phá sâu hơn về văn hóa quê hương.
Vào năm 2009, anh bắt đầu bị cuốn hút bởi sake - một loại rượu truyền thống của Nhật Bản được làm từ gạo lên men.
"Khi sống ở Ý, tôi thường dành thời gian rảnh để ghé thăm các nhà máy sản xuất rượu vang," anh nói. "Dần dần, tôi không chỉ thích rượu vang mà còn yêu thích cả những người làm ra chúng và môi trường xung quanh những chai rượu đó. Rồi khi trở về Nhật Bản và nghĩ về văn hóa quê hương, tôi nhận ra rằng biểu tượng không phải là rượu vang. Nó là sake, đúng chứ?
Vậy nên tôi đã nghĩ: ‘Được rồi, đây chính là thứ độc bản của văn hoá quê hương vì món rượu sake này chỉ được sản xuất tại Nhật Bản’. Khi đó, ẩm thực Nhật Bản mới bắt đầu được biết đến trên toàn thế giới, nhưng hầu như không ai biết gì về sake, kể cả với một người Nhật như tôi. Vì vậy, tôi cho rằng đây là một cơ hội tuyệt vời để tìm hiểu về rượu sake của Nhật Bản bởi đây cũng là một phần của văn hóa của đất nước này.”
Anh bắt đầu hành trình đến thăm các nhà máy rượu trên khắp Nhật Bản, gặp gỡ các nghệ nhân, nông dân và những người làm ra rượu sake để hiểu rõ về kỹ thuật, hương vị và lịch sử của loại rượu này. Từ đó, anh đã trở thành một “bậc thầy về sake” và sáng lập công ty riêng nhằm góp phần bảo tồn và phát triển ngành sản xuất rượu sake truyền thống của Nhật Bản. Ngoài niềm đam mê với rượu sake, anh còn tạo ra một thương hiệu trà của riêng mình.
Sau những gì anh chia sẻ ở buổi trò chuyện này, có thể thấy rõ rằng Nakata không phải là một cầu thủ bóng đá điển hình. Nhưng chắc chắn câu chuyện của anh vẫn mãi là một "độc bản" của lịch sử bóng đá thế giới.
“Khi tôi giải nghệ ở tuổi 29, rất nhiều người nói với tôi rằng: ‘Cậu vẫn có thể chơi bóng được mà’ hay ‘Sao không làm một công việc gì đó trong ngành bóng đá, kiểu trở thành huấn luyện viên hoặc tham gia bình luận gì đó?’” Nakata chia sẻ. “Nhưng tôi sẽ không chọn làm bất kỳ điều gì chỉ vì đơn giản tôi có thể làm nó. Tôi chỉ làm đièu gì đó khi bản thân mình thực sự muốn làm."
“Tôi làm những gì mình thích. Nếu tôi thích thời trang, tôi sẽ theo đuổi thời trang. Nếu tôi thích khám phá các nền văn hóa khác, tôi sẽ tìm hiểu về chúng. Nếu tôi thích sake, tôi sẽ theo đuổi để tìm hiểu về sake. Nhiều người đôi khi không hiểu tại sao tôi lại làm thế. Nhưng thực chất tôi làm tất cả những gì mình thích chỉ vì đam mê."
Theo Tom Burrows (NY Times)