Joelinton: Chiếc máy quét đầy tính cơ bắp của Newcastle

Có thể nói một cách công bằng rằng không có cầu thủ nào trong môi trường bóng đá châu Âu bây giờ giống với trường hợp của Joelinton. Và cũng có một phần lý do để chứng minh lập luận đó là xác đáng.

Thông thường, các cầu thủ xuất thân thi đấu ở trung phong cắm đều muốn giữ nguyên vị trí của bản thân. Họ không muốn bị chuyển đổi thành tiền vệ cánh trái, rồi đến tiền vệ trung tâm lệch trái, rồi tiếp là tiền vệ phòng ngự, và cuối cùng kết thúc ở một vị trí mà đôi khi trông họ như một hậu vệ được bổ sung vào tuyến phòng ngự.

Dẫu vậy, việc tập trung quá nhiều vào cuộc hành trình thay đổi vị trí của Joelinton có thể khiến chúng ta bị chi phối trong bài phân tích này. Nhưng ở một góc độ nào đó, có lẽ chính việc Joelinton từng chơi ở những vị trí thiên về tấn công trước đây đã giải thích cho lý do tại sao anh lại xuất sắc đến vậy trong việc ngăn chặn và vô hiệu hóa các tiền đạo của đối phương. Trong chiến thắng 2-1 của Newcastle trước Liverpool tại chung kết Carabao Cup hôm Chủ nhật và giữa rất nhiều cầu thủ thi đấu tốt, Joelinton vẫn được coi là một nhân tố quan trọng cách bố trí chiến thuật của Eddie Howe. Và như thường lệ, vai trò của cầu thủ người Brazil cũng có phần khác thường trong ngày trọng đại đó.

Khi Sandro Tonali trở lại sau án treo giò và trở thành một nhân tố thường xuyên xuất hiện trong hàng tiền vệ của Newcastle vào cuối năm ngoái, Joelinton đã có xu hướng dâng cao nhiều hơn về phía bên phải, còn Bruno Guimaraes sẽ chủ động chơi lùi sâu trong hàng tiền vệ 3 người. Sau vài tuần, bộ ba này đã hoán đổi vai trò, Tonali giờ đây đảm nhận vị trí cầm trịch tuyến giữa nhiều hơn, còn Bruno Guimaraes tiến lên và nhận vai trò hỗ trợ tấn công. Nhưng khi chúng ta nhìn vào bản đồ chuyền bóng cuối tuần qua của Newcastle, điều này lại có phần khác biệt một lần nữa khi Joelinton trở thành tiền vệ chơi lùi sâu nhất trong tam giác 3 người.

Trong phần lớn thời gian của trận đấu, việc tổ chức tuyến giữa của Newcastle sẽ trông như ví dụ bên dưới. Ở đây, Sandro Tonali và Bruno Guimaraes tiến lên gây áp lực lên Ryan Gravenberch và Alexis Mac Allister…

… và khi bóng được chuyền vượt qua họ, Joelinton sẽ chủ động lùi sâu và theo kèm Dominik Szoboszlai.

Nhưng điều kỳ lạ là Joelinton không chơi ở giữa ba tiền vệ mà anh luôn có xu hướng hơi lệch vị trí về phía bên trái. Ở đây, khi Liverpool chuyền bóng ngang qua lại giữa hàng thủ của họ, hàng tiền vệ của Newcastle đã tạo thành một bộ ba rất chặt chẽ ở tuyến giữa.

Nhưng khi đường chuyền đến được với Virgil van Dijk, Newcastle đã ngay lập tức có những phản ứng. Joelinton ra hiệu cho Tonali dâng lên áp sát Gravenberch (một động thái hơi bất thường khi cố tránh xa người cầu thủ của Liverpool đang cầm bóng). Trong khi đó, Bruno Guimaraes sẽ đẩy lên để kèm Mac Allister.

Điều này khiến Joelinton một lần nữa trở thành cầu thủ chơi lùi sâu nhất trong bộ 3 tiền vệ. Ở đây, Joelinton vẫn theo kèm Szoboszlai dù về mặt lý thuyết anh chơi ở hơi lệch trái của bộ ba tiền vệ.

Lý do cho chuyện này nằm ở nhiệm vụ kèm người của Joelinton với Szoboszlai. Ở đây, Newcastle đã chơi với một đội hình rất khác — hai tuyến 4 người và Joelinton thi đấu ở vị trí cao hơn so với hàng tiền vệ thông thường. Lý do cầu thủ người Brazil tiến lên cao như vậy là vì anh đã theo sát khả năng di chuyển của Szoboszlai về tận khu vực hậu vệ phải của Liverpool. Diogo Jota lúc này thi đấu khá thoải mái ở khu vực khoảng không giữa các tuyến, nhưng thực tế Newcastle lại chính là đội chủ động chấp nhận để lại khoảng trống đó. Họ có thể thả Jota thoải mái một chút, nhưng với Szoboszlai thì buộc phải kèm cặp thật chặt.

Và quả thực, Szoboszlai đã bị phong toả rất chặt bởi Newcastle. Khi nhìn vào bản đồ chuyền bóng của Liverpool cho đến thời điểm Szoboszlai bị thay ra sân ở phút 63, cầu thủ người Hungary hoàn toàn bị cô lập và phải thi đấu ở vị trí lùi sâu hơn mức kỳ vọng khá nhiều. Vì không thể nhận được những đường chuyền từ tuyến dưới, Szoboszlai buộc phải rời xa các khu vực quen thuộc của mình để tìm cơ hội cầm bóng. Và việc hạn chế được Szoboszlai đã mang lại lợi thế rất lớn cho Newcastle.

Ngoài nhiệm vụ theo sát với Szoboszlai, Joelinton vẫn cho thấy một màn trình diễn rất ấn tượng khi đóng vai trò một cầu thủ chơi tự do. Anh vẫn kèm chặt Szoboszlai, đồng thời vẫn lùi về để hỗ trợ đồng đội một cách hiệu quả ở những pha bóng cần thiết.

Đôi khi điều này được thể hiện qua các tình huống bóng bổng. Trong ví dụ dưới đây, Liverpool chủ động chơi bóng dài - một cách triển khai mà đoàn quân của Slot áp dụng nhiều quá mức ở trận này. Và với vị trí lùi sâu, Joelinton đã chủ động giật về để trở thành một trung vệ hỗ trợ cho hàng thủ. Anh bật nhảy đánh đầu và giành chiến thắng hoàn toàn trong pha tranh chấp trên không trước mặt Diogo Jota. Pha lùi về này của Joelinton cho phép các trung vệ ở tuyến sau có thể giữ nguyên vị trí.

Còn ở tình huống này, khi Jota di chuyển về phía bóng, Fabian Schar đã chủ động dâng cao qua nửa sân để theo kèm với tiền đạo của Liverpool. Lúc này trung vệ của Newcastle có vị trí chẳng khác nào một tiền vệ đá ở tuyến giữa...

Việc này dẫn đến có một khoảng trống rất lớn bị bỏ lại ở hàng thủ. Nhưng khi nhìn vào thực tế, chúng ta cũng không thấy có mối nguy hiểm tiềm tàng nào cho khu vực bị bỏ lại. Chính vì vậy. Joelinton cũng không cần thiết phải ngay lập tức lùi về để khoả lấp khoảng trống phía sau.

Đây là một ví dụ khác về cách Schar theo kèm Jota. Lúc này, tiền đạo người Bồ Đào Nha di chuyển sang cánh phải và Schar cũng theo sát anh ta từ vị trí trung vệ lệch phải. Schar thậm chí còn vượt qua cả Dan Burn và Tino Livramento để giữ khoảng cách gần nhất với Jota. Điều này khá bất thường và nó phần nào nó cũng cho thấy Joelinton cần chú ý đến các khoảng trống phía sau mình.

Và đó chính xác là điều anh đã làm. Ở pha bóng này, Schar một lần nữa theo kèm rất sát Jota - người vừa nhận bóng bằng ngực. Hậu vệ phải Kieran Trippier đang dần lùi về sau khi tranh chấp bóng bổng với Luiz Diaz - cầu thủ đang nằm trên sân. Vì vậy, Joelinton đã lùi xuống và gần như trở thành một hậu vệ quét ở phía sau hai hậu vệ đang có nhiệm vụ kèm người.

Đây là một ví dụ khác. Livramento lúc này đã dâng cao nhưng bị mắc lỗi vị trí. Anh di chuyển khá lưỡng lự và đặt mình trong tư thế chờ bóng. Và đúng khoảnh khắc này, Jarell Quansah đã lao lên đầy quyết tâm để chặn đường bóng vào phi thẳng vào khu vực mà hậu vệ trái của Newcastle bỏ lại.

Nhưng đây không phải vấn đề quá lớn bởi Joelinton đã sẵn sàng lùi về để bọc lót hỗ trợ. Và bằng sức càn lướt của mình, Joelin đã giành chiến thắng trong pha tranh chấp, đồng thời mang về cho Newcastle một quả phạt.

Sau khi Dan Burn giúp Newcastle vươn lên dẫn 1-0 ngay trước giờ nghỉ từ một tình huống cố định, The Magpies đã bắt đầu hiệp 2 một cách đầy quyết tâm. Đây là một tình huống khá thú vị khi Joelinton gần như sắm vai làm một hậu vệ trong bộ tứ hàng thủ của Newcastle. Nhìn từ trái sang phải, chúng ta sẽ có: Livramento chuẩn bị lao lên áp sát Quansah, Joelinton kèm Szoboszlai, Schar tiếp tục bám sát Jota, và Trippier di chuyển theo Diaz. Phía sau họ (nằm ở ngoài khung hình), Dan Burn vẫn đang giữ nhiệm vụ đối đầu một mình với Mohamed Salah.

Rõ ràng, với một chiến thuật kèm người chặt chẽ như vậy, chỉ một sai lầm nhỏ cũng có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Và đó là lý do tại sao Newcastle lại vô cùng biết ơn khả năng làm "máy quét" của Joelinton. Anh không chỉ tập trung vào trọng trách theo kèm thật sát với Szoboszlai mà còn để ý đến cả những cầu thủ đang được đồng đội của anh theo kèm. Ở đây, khi Andy Robertson chuyền bóng cho Jota, vị trí xuất phát của Joelinton nhằm mục đích ngăn chặn Szoboszlai.

Nhưng khi Jota lao lên nhận bóng và quan sát thấy Diaz sắp có được vị trí thoải mái để nhận đường trả ngược, Joelinton đã ngay lập tức bỏ qua Szoboszlai để ập vào và can thiệp đến một tình huống có tính cấp bách hơn nhiều.

Jota đã có một pha trả ngược hoàn hảo và đây lẽ ra sẽ là một cơ hội cực kỳ thuận lợi cho Diaz chọc thủng lươi Newcastle lần đầu tiên trong trận. Nhưng một lần nữa, Joelinton đã kịp thời có mặt để thực hiện pha cắt mặt và phá bóng ra hết đường biên. Mặc dù chỉ là một tình huống phòng ngự thành công nhưng khi ta nhìn vào màn ăn mừng sau đó của Joelinton thì nó chẳng khác nào một bàn thắng.

Ngay sau đó, Alexander Isak có pha dứt điểm lạnh lùng để nâng tỉ số lên 2-0 cho Newcastle. Và từ đây không còn một dấu hiệu nào giúp Liverpool có thể tìm ra cơ hội để ngược dòng.

Sự chú ý về Joelinton giờ đây sẽ chuyển sang những vai trò của anh trong màu áo ĐTQG Brazil. 16 tháng sau khi bị đuổi khỏi sân trong trận đấu thuộc vòng loại World Cup 2026 gặp Argentina, Joelinton đã được triệu tập trở lại để chuẩn bị cho các trận đấu của Brazil trước Argentina và Colombia. Cả hai đối thủ của Selecao trong đợt tập trung tháng 3 sắp tới đều đang có thứ hạng tốt hơn họ tại vòng loại World Cup ở khu vực Nam Mỹ.

Joelinton không hẳn là một cầu thủ mang phong cách điển hình của người Brazil, nhưng trong bối cảnh Selecao đang gặp quá nhiều vấn đề, có lẽ chính anh lại là nhân tố cần thiết cho đội tuyển vào lúc này.

Theo Michael Cox (NY Times)