Trước đây, không khó để dự đoán những đội đứng đầu bảng xếp hạng Premier League trước khi mùa giải bắt đầu. Bạn chỉ cần nói: “Manchester City, Liverpool, Arsenal, Chelsea, Manchester United và Tottenham” theo thứ tự nào đó và thường thì bạn sẽ đúng.
Trong 5 mùa giải từ 09/10 đến 18/19, 6 đội này luôn nằm trong top 6, do đó họ được gọi là Big Six. Ngoại lệ duy nhất nằm ở mùa giải “khác thường” 15/16, khi Chelsea tụt xuống vị trí thứ 10 chỉ 1 năm sau khi vô địch, còn Leicester City giành chức vô địch. Đây cũng là mùa giải duy nhất trong giai đoạn này có một đội ngoài Big Six lọt vào top 4.
Như để đáp trả việc Leicester đã chứng minh rằng Premier League là một giải đấu mở, nơi bất kỳ đội nào cũng có thể vô địch, Big Six đã chiếm các vị trí trong top 6 suốt ba mùa liên tiếp sau mùa giải 15/16. Trong những năm đó, khoảng cách điểm trung bình giữa đội xếp thứ sáu và thứ bảy là 8 điểm. Trong ba mùa giải này, chỉ có 4 đội không thuộc Big Six kết thúc mùa giải với hiệu số bàn thắng dương.
Vậy điều gì đang xảy ra? Kể từ mùa giải 18/19, Big Six chỉ một lần chiếm trọn top 6. Trong hai mùa gần đây, luôn có một đội ngoài Big Six lọt vào top 4. Và hiện tại, Nottingham Forest đang bằng điểm với Arsenal ở vị trí thứ hai, Newcastle United đang bằng điểm với Manchester City ở vị trí thứ tư và Bournemouth chỉ kém hai đội 1 điểm. Ngoài ra, Manchester United đang đứng thứ 13, còn Tottenham đứng thứ 15.
Vậy “Big Six” đã chính thức sụp đổ chưa? Nếu vậy, điều gì đã khiến nó xảy ra?
Giả thuyết 1: Các đội còn lại ở Premier League cũng trở nên giàu có
Về cơ bản, Premier League là một “Super League” đích thực. Theo The Swiss Ramble, ở mùa giải 22/23, các CLB Anh đã thu về tổng cộng 7 tỷ euro doanh thu. Tiếp theo là Bundesliga với con số chỉ bằng một nửa (3,8 tỷ euro). Còn nếu cộng doanh thu của La Liga (3,5 tỷ euro) và Serie A (2,9 tỷ euro) thì 40 CLB này vẫn kiếm ít hơn 20 đội ở Premier League.
Ngay các khi các CLB cắt giảm mạnh chi tiêu ở kỳ chuyển nhượng mùa hè, các CLB ở Premier League vẫn chi tiêu nhiều hơn cả Bundesliga (đứng thứ hai) và Serie A (đứng thứ ba) gộp lại.
Tính cả kỳ chuyển nhượng mùa hè và hiện tại, Brighton đã chi nhiều tiền hơn bất cứ CLB nào khác trên thế giới. Khoản chi ròng của Ipswich Town, đội bóng mới thăng hạng và hiện đứng thứ 18 ở Premier League còn nhiều hơn cả Bayern Munich, Real Madrid và Barcelona gộp lại. Còn Nottingham Forest đã ký hợp đồng với cả một đội hình trong những mùa giải vừa qua.
| Nottingham Forest từng chi rất đậm trong mùa họ trở lại với Premier League |
Với việc gần như tất cả các đội ở Premier League chi tiêu ngang ngửa với các CLB hàng đầu châu Âu, rõ ràng là ngoài Big Six, phần còn lại ở Premier League cũng sẽ được cải thiện. Điều này nghe có vẻ hiển nhiên, đúng không?
Đúng, nhưng không hẳn vậy. Tiền lương vẫn là yếu tố chi phối kết quả mạnh mẽ nhất, trong khi phí chuyển nhượng chỉ có mối tương quan rất nhỏ với thành công trên sân cỏ. Theo dữ liệu từ Twenty First Group, tỷ lệ chi tiêu tiền lương giữa Big Six và phần còn lại của Premier League không thay đổi nhiều.
Trong mùa giải 13/14, quỹ lương trung bình của một đội Big Six gấp 2,5 lần so với một đội không thuộc Big Six. Mùa trước, tỷ lệ này gần như không thay đổi: Gấp 2,46 lần
Giả thuyết 2: Các đội bóng khác ở Premier League trở nên thông minh hơn
Giả thuyết này dẫn đến nhiều hệ quả khác nhau. Đầu tiên, nó làm giảm tính cạnh tranh ở nhóm cuối bảng xếp hạng.
Ngày càng ít đội bóng mới thăng hạng quyết tâm chi mạnh tay để nâng cấp đội hình từ giải Championship thành một đội có thể cạnh tranh tại Premier League. Thay vào đó, những đội này ưu tiên ký hợp đồng với những cầu thủ trẻ, những người có thể ở lại CLB lâu dài và giữ được giá trị chuyển nhượng, dù có thể chưa đóng góp ngay lập tức.
Các đội mới thăng hạng giờ đây hiểu rõ rủi ro của việc chi tiêu quá mức cho những cầu thủ lớn tuổi. Các quy định về Lợi nhuận và Tính bền vững của Premier League cũng buộc họ phải suy nghĩ dài hạn hơn trước. Vì vậy, họ không coi việc thăng hạng như một cơ hội để vươn lên, mà coi nó như một khoản thu nhập ngắn hạn. Với khoản tiền hỗ trợ cho các đội xuống hạng, việc thăng hạng, không chi tiêu quá đà, kiếm được một khoản lớn trước khi trở lại Championship rồi cố gắng lặp lại quá trình đó dường như hợp lý hơn về mặt tài chính.
Điều này dẫn đến việc ngày càng có ít đội có tính cạnh tranh thực sự trong giải đấu. Mùa trước, cả ba đội mới thăng hạng đều bị xuống hạng. Mùa này, cả ba đội mới thăng hạng cũng được dự đoán là ứng cử viên hàng đầu cho suất xuống hạng. Trước đây, Big Six luôn được kỳ vọng sẽ giành nhiều điểm từ các trận đấu với các đội mới thăng hạng. Nhưng giờ đây, tất cả các đội khác cũng vậy.
Nếu loại bỏ các đội mới thăng hạng và Big Six, bạn sẽ còn 11 CLB. Trong số này, Brentford và Brighton có lẽ là hai CLB được quản lý tốt nhất ở Anh. Cả hai đều thuộc sở hữu của các cựu chuyên gia cá cược thể thao chuyên nghiệp, những người điều hành CLB với một chiến lược rõ ràng, dựa trên việc đưa ra các quyết định khách quan hơn bằng cách sử dụng dữ liệu tiên tiến.
Bournemouth cũng bắt đầu đi theo hướng này dưới thời chủ mới. Hiện tại, họ là một trong những đội bóng hay nhất giải. Crystal Palace dường như cuối cùng đã thoát khỏi vòng luẩn quẩn của các HLV người Anh cũ kỹ và trở thành một trong những CLB Premier League tích cực nhất trong việc tìm kiếm tài năng bị đánh giá thấp ở Championship. Còn Fulham từ lâu đã cố gắng đưa ra quyết định dựa trên số liệu phân tích, dù vẫn chưa cho thấy sự hiệu quả.
Tất cả những điều này đã được phản ánh qua kết quả. Theo dữ liệu từ Twenty First Group, các CLB ngoài Big Six từng lãng phí quỹ lương của họ từ mùa giải 13/14 đến 18/19. Bạn có thể tính toán số điểm trung bình một đội bóng có thể kỳ vọng giành được dựa trên quỹ lương của họ, và các CLB ngoài Big Six thường đạt số điểm thấp hơn mức trung bình đó. Tuy nhiên, sự kém hiệu quả này đã giảm dần qua các mùa giải. Kể từ mùa giải 19/20, các đội ngoài Big Six đã giành được nhiều điểm hơn kỳ vọng dựa trên quỹ lương của họ.
Mặc dù vậy, mệnh đề này cũng bao gồm cả các đội mới thăng hạng kém cạnh tranh, cộng với những đội như Everton, West Ham và Wolverhampton – ba CLB được quản lý kém theo những cách khác nhau. Và mặc dù dữ liệu ngày càng đóng vai trò lớn hơn trong bóng đá, ảnh hưởng của nó lên cách vận hành các đội bóng đang bị thổi phồng quá mức. Hơn nữa, các CLB lớn chắc chắn cũng thuê những nhà phân tích giỏi nhất.
Giả thuyết 3: Manchester United
Chỉ có một đội thực sự thi đấu kém hiệu quả trong Big Six và tất cả chúng ta đều biết đó là ai: Manchester United. Họ kiếm được nhiều tiền hơn bất cứ CLB nào khác, họ trả lương cạnh tranh với mọi đội bóng khác, nhưng họ đã đứng thứ tám mùa trước và hiện đang đứng thứ 13.
Manchester United là CLB duy nhất trong Big Six không nằm trong top 6 mùa trước. Hai mùa trước đó, họ đứng thứ sáu với hiệu số bàn thắng bại (bằng 0) chỉ xếp thứ tám tại Premier League. Thậm chí, ở mùa giải thành công nhất của họ trong 3 năm qua (xếp thứ ba), họ cũng chỉ tạo ra hiệu số bàn thắng kỳ vọng tốt thứ sáu tại giải đấu.
Mùa này, 4 trong 6 đội Big Six vẫn nằm trong top 6. Tottenham không ở đó, nhưng bất chấp ngày càng nhiều lời kêu gọi sa thải HLV Ange Postecoglu, họ thực sự khá đen đủi theo nhiều cách.
Dường như toàn bộ đội hình của Spurs đều đang chấn thương; điều này một phần là do yêu cầu thể lực khắt khe của Postecoglu. Họ cũng phân phối số bàn thắng của mình theo cách rất kỳ lạ: Họ ghi nhiều hơn các đối thủ 10 bàn mùa này nhưng lại đứng thứ 15. Chỉ có 6 đội có hiệu số bàn thắng tốt hơn, nhưng có đến 14 đội giành được nhiều điểm hơn họ. Không có cuộc khủng hoảng chấn thương, Spurs đã thoải mái cán đích ở vị trí thứ năm mùa trước.
Giả thuyết 4: Đây còn là câu chuyện của Newcastle United
Rõ ràng không còn “Big Six” nữa. Giờ đây, phải gọi là “Big Seven” (top 7 đội bóng lớn).
Newcastle hiện thuộc sở hữu của Quỹ Đầu tư Công Saudi Arabia, đơn vị kiểm soát gần 1.000 tỷ USD tài sản. Điều này giúp các ông chủ sở hữu Newcastle trở thành những người giàu nhất trong toàn bộ lĩnh vực thể thao chuyên nghiệp.
Trong mùa giải trọn vẹn đầu tiên dưới quyền sở hữu mới (22/23), Newcastle đứng thứ tư. Mùa trước, họ đứng thứ bảy nhưng tạo ra hiệu số bàn thắng đứng thứ tư giải đấu. Mùa này, sau 22 trận, họ đang đứng thứ sáu.
Giả thuyết 5: Mọi thứ chỉ là ngẫu nhiên
Từ mùa giải 18/19, một số biến động lớn đã xảy ra với Big Six. Arsenal đã phải thay thế Arsene Wenger, người từng dẫn dắt CLB trong 22 năm. Sau vài mùa giải nằm ngoài top sáu, họ đã tái thiết thành công và trở thành một trong những đội bóng mạnh nhất thế giới dưới thời Mikel Arteta.
Sau khi Nga tấn công Ukraine, cựu chủ sở hữu Chelsea, Roman Abramovich – người đã đem lại mọi thành công thời hiện đại cho CLB – đã buộc phải bán đội bóng. Các chủ sở hữu mới, Todd Boehly và Clearlake Capital đang cố gắng thay đổi lại cách điều hành CLB. Bất chấp những khó khăn ban đầu, có vẻ như Chelsea đã trở lại vị thế là một trong những đội mạnh nhất giải đấu.
Với Tottenham, trên thực tế, họ luôn là thành viên dễ bị tổn thương nhất trong Big Six. Một thế hệ vàng được dẫn dắt bởi Harry Kane, một trong những trung phong xuất sắc nhất trong thập kỷ qua đã giúp đội bóng này thường xuyên giành vé dự Champions League. Doanh thu từ điều đó cộng với việc xây dựng sân vận động mới đã củng cố vị thế tài chính của họ như một CLB top 6. Nhưng giờ đây, họ đang cố gắng xây dựng đội hình cạnh tranh đầu tiên mà không có những siêu sao như Kane hoặc Gareth Bale.
Tóm lại, cả ba CLB này đều cần thời gian để tái thiết, dẫn đến vài mùa giải mà mỗi đội đều rơi khỏi top 6. Mặc dù vậy, họ vẫn dễ dàng trở thành 3 trong 6 đội bóng thành công nhất Premier League kể từ mùa giải 18/19:
Kể từ mùa giải 18/19 đến nay, những đội thuộc Big Six là những đội giành nhiều điểm nhất
Tuy nhiên, nếu nhìn vào ba mùa giải gần nhất, chúng ta sẽ thấy một khía cạnh khác:
Kể từ mùa giải 22/23, Newcastle và Aston Villa là những đội phá vỡ sự thống trị của Big Six
Điều này đã phản ánh rõ tình hình hiện tại. Newcastle đại diện cho sự trỗi dậy của CLB giàu thứ bảy giải đấu. Aston Villa, một CLB gồm những cầu thủ thường sẽ chơi cho các đội bóng hàng đầu ở các quốc gia khác (cùng với một HLV mà bạn cũng có thể nói điều tương tự) đại diện cho sức hấp dẫn từ mức lương mà các CLB hạng trung sẵn sàng chi trả (dù các đội tầm trung Premier League không chi tiêu nhiều hơn so với Big Six, họ lại chi tiêu nhiều hơn so với phần còn lại của châu Âu). Cuối cùng, Brighton đại diện cho các CLB không giàu có, nhưng sẵn sàng thử cách tiếp cận mới để giành chiến thắng.
Kịch bản dễ xảy ra nhất của bất cứ mùa giải nào vẫn sẽ là M.U, Man City, Arsenal, Chelsea, Liverpool và Tottenham chia nhau 6 vị trí đầu tiên trên bảng xếp hạng. Nhưng nhờ tiềm lực tài chính tăng lên, đồng thời các đội đang có những quyết sách hiệu quả, khả năng cao là mỗi mùa giải sẽ có một hoặc hai đội khác làm đúng mọi thứ, từ các bản hợp đồng thành công, các cầu thủ trụ cột phát triển cũng như tìm được HLV lý tưởng, qua đó phá vỡ cấu trúc Big Six.
Theo ESPN