Liệu sơ đồ 3-4-3 của Amorim có phù hợp với Man United?

Chứng kiến Ruben Amorim vẫn đang vật lộn để truyền đạt ý tưởng của mình tại Man United, không ít người đang tự hỏi, liệu sơ đồ 3-4-3 của nhà cầm quân người Bồ Đào Nha có hiệu quả với Quỷ Đỏ hay không?

Khi Arsenal đến làm khách của Manchester United vào Chủ Nhật (9/3), đó sẽ là trận đấu đánh dấu hai năm kể từ lần cuối Mikel Arteta đối đầu với Ruben Amorim.

Ngày ấy, Sporting của Amorim đã loại Arsenal khỏi Europa League sau hai lượt trận.

Lượt đi Sporting hòa 2-2 trên sân nhà trước một Arsenal được đánh giá cao hơn. Đội bóng của Amorim đã khiến Arsenal không thể chơi theo cách của họ. “Màn trình diễn của chúng tôi hôm nay thật tệ, đặc biệt là trước một đội muốn gây sức ép theo cách Sporting đã làm", Arteta than thở.

Nhưng ông không rút ra được bài học nào. Lượt về, Sporting, chơi với sơ đồ 3-4-3 mang thương hiệu của Amorim, đã loại Pháo thủ tại Emirates bằng trận hòa 1-1 rồi thắng 5-4 trên chấm luân lưu. Họ tạo ra nhiều cơ hội hơn mặc dù kết thúc trận đấu với 10 cầu thủ sau khi Manuel Ugarte bị đuổi khỏi sân trong hiệp phụ. Về mặt chiến thuật, hệ thống của Amorim đã khiến Pháo thủ bối rối.

Các hậu vệ biên của Arsenal đã bị dụ đến những nơi mà họ không muốn đến, Francisco Trincao và Marcus Edwards - hiện chơi cho Burnley, đã qua mặt Ben White và Oleksandr Zinchenko. Ricardo Esgaio, hiện 31 tuổi và vẫn chưa được khoác áo ĐTQG, thường xuyên gây ra sự hỗn loạn cho Arsenal khi đột kích từ vị trí hậu vệ cánh phải.

Arteta phàn nàn sau đó rằng “chúng tôi không có khả năng kiểm soát thế trận và đưa trận đấu đến nơi chúng tôi muốn”. Còn bên kia chiến tuyến, Amorim nhận thêm một lời khen khác, từ Jose Mourinho. Chiến lược gia huyền thoại của bóng đá Bồ Đào Nha đã gửi tin nhắn chúc mừng tới đồng hương Amorim ngay sau trận.

3-4-3 từng thành công tại Anh chưa?

Tất cả những điều đó đều đáng được nhắc đến khi hai năm sau Amorim đang phải vật lộn để in dấu những ý tưởng của mình tại Old Trafford. Chứng kiến Man United rơi xuống vị trí thứ 15 ở BXH Premier League, một số chuyên gia đã bày tỏ sự hoài nghi về việc 3-4-3 của Amorim có thể mang lại thành công. Một số người khác - ngoa ngoắt hơn - thì tỏ ra kinh hoàng và có những bình luận rất “phũ”.

"Đó là một hệ thống kỳ lạ", cựu danh thủ Man United, Gary Neville nói. Bình luận trên Sky Sports News, cựu hậu vệ Liverpool Stephen Warnock nhấn mạnh: “Tôi không thích hệ thống này (3-4-3 của Amorim). Tôi không nghĩ nó hiệu quả ở Premier League”.

Những cựu danh thủ trên có cơ sở lập luận của riêng họ. Bởi cho đến nay, chỉ có Chelsea của Antonio Conte là đội duy nhất giành chức vô địch Premier League khi chơi với sơ đồ 3-4-3 (mùa 2016/17). Và từ đó đến nay chẳng có đội bóng nào được coi là ứng cử viên vô địch Premier League từng chơi theo sơ đồ này.

Để giải thích cho sự không phù hợp này, có chuyên gia cho rằng yếu tố thể chất tăng lên của Premier League khiến các cầu thủ chạy cánh khó có thể đảm trách tốt toàn bộ một bên cánh như trước. Và rằng, danh tiếng của 3-4-3 trong bóng đá Anh chủ yếu là một hệ thống để kìm hãm, kiềm chế và phản công chứ không phải một sơ đồ hoàn hảo cho lối chơi áp đảo của một ông lớn.

Quan điểm đó thậm chí còn được hỗ trợ bởi bằng chứng về một vài trận đấu thành công của Amorim kể từ khi tiếp quản Man United. Những kết quả tốt hơn đã đến trong các trận đấu mà họ “sắm vai” cửa dưới: những chuyến làm khách trước Man City, Arsenal và Liverpool.

Bên ngoài biên giới nước Anh, 3-4-3 không được nhìn nhận theo cách tiêu cực như thế. Chẳng hạn, nhà đương kim vô địch Bundesliga, Bayer Leverkusen đã áp dụng sơ đồ 3 hậu vệ trong mùa giải này. Đội duy nhất đánh bại họ mùa trước, Atalanta, cũng đang theo đuổi danh hiệu Scudetto bằng cách sử dụng biến thể của sơ đồ 3-4-3.

Sporting của Amorim không gặp vấn đề gì khi cầm trịch các trận đấu bằng 3-4-3. Trên thực tế, họ tự hào là đội duy nhất có thành tích sân nhà 100% trong 6 giải đấu mạnh nhất châu Âu mùa giải trước. Nhưng cùng với 3-4-3 ấy, biến Man United thành một Sporting 2.0 là nhiệm vụ khó khăn hơn nhiều.

Phải có bột mới gột nên hồ

Khi Man United bị đánh bại vào Lễ Tặng quà bởi một Wolves đang lóp ngóp ở khu vực xuống hạng, cả hai đội đều chơi cùng một đội hình 3 hậu vệ. Nhưng Amorim đã lưu ý sự khác biệt chính: "Đội hình của họ (Wolves) được xây dựng cho hệ thống này”.

Điều tương tự cũng có thể nói về Crystal Palace khi họ đến Old Trafford và rời đi với 3 điểm ở vòng 24 Premier Leaggue mới đây. Hôm ấy, Tyrick Mitchell và Daniel Munoz đã cho thấy cách chơi ở vị trí hậu vệ cánh như thế nào mới đúng trong sơ đồ 3-4-3. Jean-Philippe Mateta là ngôi sao ở vị trí trung phong của Wolevs với hai bàn vào lưới Man United, màn trình diễn hoàn toàn tương phải với một Kobbie Mainoo vô hại ở vị trí tương tự bên phía đội chủ nhà.

Cả Wolves và Crystal Palace đều có các hậu vệ cánh thuần túy và những tiền đạo cánh thoải mái khi di chuyển vào trong. Nhưng man United thì không. Dù vậy, Amorim vẫn kiên trì, không hề chệch khỏi kế hoạch của mình một lần nào.

Trên sân nhà trước Brighton hồi tháng 1, khi Man United bị dẫn 3-1 và đang bám đuổi vất vả nhằm tìm kiếm cơ hội gỡ hòa, ông vẫn không tung thêm một tiền đạo nào vào sân. "Nếu tôi làm vậy, các cầu thủ sẽ khó hiểu hơn về cách chúng tôi vận hành", Amorim lý giải sau đó.

Có những người ở Old Trafford đã dự đoán được quy mô của khó khăn này. Có lẽ ngay cả bản thân Amorim, người hẳn sẽ thích tiếp quản Man United vào… mùa hè năm ngoái hoặc mùa hè này hơn là đầu mùa giải năm nay. Đa số các ý kiến đều chỉ ra rằng với Man United, quá trình phục hưng sẽ phức tạp hơn nhiều chứ không chỉ đơn giản là thuê về một HLV giỏi.

Có những công ty phân tích dữ liệu cũng nêu bật những vấn đề này, chẳng hạn như công ty PLAIER. Với sự hỗ trợ bởi trí tuệ nhân tạo (AI), công cụ của PLAIER  được nhiều đội Ngoại hạng Anh sử dụng để đánh giá sự cân bằng trong đội hình của họ và những cải tiến cần thiết.

Và theo phân tích của PLAIER thì 3-4-3 là một trong những đội hình ít phù hợp nhất với nhân sự của Man United. Họ cũng dự đoán những thách thức phía trước nếu Quỷ Đỏ tiếp tục theo đuổi 3-4-3. Mới đây như trước trận đấu với Everton, các mô phỏng của họ xếp 3-4-3 là đội hình hiệu quả thứ 8 trong số những đội hình mà Man United nên sử dụng.

Đó chỉ là một công ty. Còn các nhà phân tích tại Coach Inside, phần mềm được hầu như tất cả các CLB sử dụng để đánh giá cụ thể các HLV tiềm năng và khả năng phù hợp của họ với đội bóng, thì nhận định thế nào.

Trước khi trả lời, xin được cung cấp cho quý vị một dữ liệu: Coach Inside đã dự đoán chính xác sự chuyển đổi tương đối liền mạch của Liverpool từ HLV Jurgen Klopp sang Arne Slot. Và theo dữ liệu thực tế của Coach Inside, mùa giải này có 85% sự tương thích giữa phong cách bóng đá mà Slot áp dụng và phong cách của Klopp mùa giải trước. Ngược lại, Coach Inside chỉ ra, tỷ lệ tương thích giữa Amorim và người tiền nhiệm Erik ten Hag chỉ là 30%.

"Chẳng mấy khi các đội bóng thay thế HLV bằng một HLV khác có phong cách tương tự", trung vệ Harry Maguire của Man United nói với Sky Sports . "Trái lại, đa số các HLV hoàn toàn trái ngược nhau về những gì họ muốn và những gì họ yêu cầu. Vì vậy, giai đoạn chuyển đổi sẽ rất khó khăn".

Tất nhiên, hoàn cảnh Liverpool và Man United khá khác nhau. Ở Old Trafford, Ten Hag - không giống như Klopp - đã bị sa thải. Sự liên tục là không mong muốn. Mục tiêu của đội ngũ lãnh đạo mới của  Man United là phá dỡ tất cả, bắt đầu thay đổi quỹ đạo của toàn bộ CLB. Song không phải bất cứ tân binh nào họ đưa về, bất cứ cầu thủ nào được đưa lên nhóm trụ cột của cuộc cách mạng ấy cũng phù hợp với triết lý của Amorim.

Đó là lý do để nhận định rằng, có lẽ Amorim sẽ mong muốn tiếp quản Man United vòa một thời điểm khác hơn. Như một HLV người Bồ Đào Nha giàu kinh nghiệm – Jose Mourinho từng nói: “bất kỳ ai cũng có thể đến tủ lạnh và nghĩ rằng họ muốn ăn một quả trứng ốp la, nhưng nếu bạn nhìn vào tủ lạnh và không thấy quả trứng nào thì bạn có thực sự tiếp tục kế hoạch của mình không?”

Liệu Amorim có được cho thời gian để sửa chữa không?

Tất nhiên, những khó khăn của quá trình chuyển đổi không phải là hiếm. Porto vừa mới mời về HLV Martin Anselmi, chuyển sang 3-4-3 và đang gặp khó khăn. Sporting từ bỏ 3-4-3 của Amorim để chuyển sang 4-4-2 và kết quả sụt giảm đáng báo động.

Do đó, Man United cũng cần thời gian và những vụ chuyển nhượng tốt để điều chỉnh. Nhưng người hâm mộ ở Old Trafford sẽ tự hỏi liệu có ý chí hay phương tiện để cam kết thực hiện những thay đổi cần thiết nhằm tái thiết đội hình này theo triết lý của Amorim hay không. Và một CLB có tầm vóc khổng lồ như Man United có thể thực sự đặt cược tất cả vào HLV 40 tuổi đến từ Bồ Đào Nha này, dù được đánh giá cao đến đâu?

Sir Alex Ferguson cần nhiều năm để đưa Man United vào với quỹ đạo thống trị bóng đá Anh, điều đó đúng. Nhưng đó là hai thế hệ trước. Mới đây vào năm 2012, thời hạn trung bình của một HLV Premier League là bốn năm. Giờ đã giảm xuống dưới hai năm. Amorim đã bước qua nửa năm đầu chật vật. Ông có thể cần nhiều thời gian hơn nữa. Nhưng sự kiên nhẫn của các ông chủ tại Premier League, như con số thống kê vừa chỉ ra, ngày càng ngắn lại.

Chứng kiến Amorim loay hoay với việc lắp ghép 3-4-3 cho Man United, cựu thuyền trưởng Ralf Rangnick đã kêu gọi một cuộc phẫu thuật mạnh tay và dứt khoát. Nhưng Amorim cần cảnh giác nếu không muốn giết chết “bệnh nhân” Man United trong quá trình này. Và những bình luận của Amorim về Arteta khi họ gặp nhau lần đầu vào năm 2023 giờ đây có vẻ phù hợp hơn bao giờ hết với chính HLV người Bồ Đào Nha.

“Arteta là một ví dụ vì anh ấy được trao cho thời gian, điều mà một đội bóng ở Premier League hiếm khi làm. Bây giờ anh ấy đang gặt hái thành quả. Người hâm mộ phải hiểu rằng để gặt hái thành quả từ công sức của mình, bạn phải chờ đợi”, Amorim nói về Arteta như thế. Nhưng đây là Man United, một đội bóng đã trải qua 9 lượt HLV khác nhau trước Amorim (tính cả tạm thời/tạm quyền) trong thời hậu Sir Alex. Kiên nhẫn là điều xa xỉ với những ông chủ tại Old Trafford.

Nếu Amorim còn chút nào nghi ngờ về điều đó, có thể Arteta sẽ chỉ rõ cho ông, bằng một thắng lợi của Arsenal trước Man United đêm nay.