Ruben Amorim: Niềm đam mê bất tận với sơ đồ 3 trung vệ và… chông gai tại Man United

Như vậy, “triều đại” của HLV tạm quyền Ruud Van Nistelrooy tại Man United đã kết thúc. 4 trận dưới sự dẫn dắt của Van Nistelrooy, “Quỷ đỏ” bất bại, giành 3 chiến thắng, ghi 11 bàn và có 2 trận sạch lưới. Đó rõ ràng là một bản thành tích hoàn toàn khác biệt so với 8 trận cuối cùng chỉ-thắng-một thời Erik Ten Hag.

Kể từ thời điểm này, Man United sẽ bắt đầu cuộc sống mới với HLV trưởng Ruben Amorim. Và trong số rất nhiều câu hỏi liên quan đến khía cạnh chuyên môn kỹ-chiến thuật mà chúng ta có thể đặt ra với Amorim, thì “hàng thủ 3 trung vệ” chắc chắn là chủ đề đáng quan tâm bậc nhất.

Lý do thì rất rõ ràng, Amorim là HLV có sự gắn bó đặc biệt với sơ đồ hàng phòng ngự 3 người (3 trung vệ/ 5 hậu vệ, tùy cách hiểu).

************

Tình yêu của Amorim dành cho hàng phòng ngự ba người bắt nguồn từ trận đấu thứ tư trong sự nghiệp HLV của ông. Khi tiếp quản đội hạng Ba Casa Pia đầu mùa bóng 2018-19, Amorim đã thua cả 2 trận đầu tiên và ông tuyên bố sẽ nghỉ việc nếu thua trận thứ ba.

"Chúng tôi đã thắng trận thứ ba với sơ đồ 4-4-2", giám đốc thể thao Casa Pia vào thời điểm đó- ông Carlos Pires nhớ lại. "Sau trận đấu đó, Ruben nói với tôi rằng cậu ấy sẽ thay đổi hệ thống, chuyển sang áp dụng sơ đồ 3-4-3. Tôi hỏi tại sao, chẳng phải chúng ta vừa giành chiến thắng hay sao, không có lý do gì phải thay đổi. Nhưng Ruben quả quyết với tôi rằng, hãy tin vào lựa chọn của cậu ấy, vì với đội hình 3 trung vệ/ 5 hậu vệ, đội sẽ ổn định và cân bằng hơn. Kể từ đó, Ruben trung thành tuyệt đối với mô hình hàng thủ 3 người, từ Casa Pia đến Braga B, rồi đội một Braga và Sporting Lisbon. Tuyệt nhiên không một lần thay đổi”

 “Bạn không thể chuyển một thực tế này sang thực tế khác,” Ruben Amorim đã nói như thế sau trận Sporting Lisbon đánh bại Manchester City 4-1 tại Champions League vào giữa tuần trước, “United không thể chơi theo cách (Sporting) chơi. United là một thế giới khác và Chúng ta sẽ phải bắt đầu từ một điểm khác.”

Amorim đã đề cập cụ thể đến thực tế là đội Sporting của ông đã chơi phòng ngự trước City, sẵn sàng từ bỏ quyền kiểm soát bóng và trực chờ cơ hội để tung đòn phản công. Đó là lời nhắc nhở rằng các huấn luyện viên không coi hệ thống của họ ở các câu lạc bộ trước đây là một khuôn mẫu định sẵn cho CLB mới của ông ta. Điều đó áp dụng cho cả đội hình, cũng như phong cách.

Hầu hết các huấn luyện viên đều có cho mình sơ đồ ưa thích, nhưng trên thực tế họ không gắn bó với sơ đồ đó đến mức như chúng ta thường nghĩ. Jurgen Klopp hầu như luôn sử dụng mô hình 4-2-3-1 tại Borussia Dortmund nhưng ở Liverpool là 4-3-3; Pep Guardiola gắn liền với 4-3-3 tại Barcelona nhưng với Bayern Munich và Manchester City, chiến lược gia người Catalonia áp dụng những sơ đồ tùy biến hơn nhiều.

Về cơ bản, các HLV hàng đầu luôn điểu chỉnh sơ đồ và cách tiếp cận chiến thuật của họ dựa trên con người cụ thể mà họ có. Câu hỏi đặt ra với Amorim là: Liệu ông sẽ nhất quyết áp dụng mô hình 3 trung vệ cùng 2 wing back của sơ đồ 3-4-3 ưa thích tại Man United, hay chấp nhận thích nghi và tùy biến dựa trên nhân sự sẵn có của đội bóng?

**************

Bóng đá thực tế khác xa so với trò chơi điện tử, nơi chúng ta có thể chuyển đổi dễ dàng sơ đồ chiến thuật, kết cấu đội hình và nhân sự, tùy thích. Với trường hợp cụ thể của Amorim và Man United, đó là câu chuyện về một HLV trung thành tuyệt đối với sơ đồ 3 trung vệ/5 hậu vệ và một CLB đã quá quen với việc ra sân cùng hàng thủ 4 người, từ nhiều năm qua.

Không chỉ là ở số lượng nhân sự của hàng thủ, mà là cách tiếp cận khi KHÔNG BÓNG và triển khai bóng từ hậu tuyến, giữa 2 hệ thống 3 trung vệ và hàng thủ 4 người là hoàn toàn khác biệt.

Không MỘT TRẬN NÀO trong bốn năm rưỡi làm HLV Sporting Lisbon, Amorim sử dụng hàng phòng ngự bốn người. Về cơ bản, thường thì 1 trong số 3 trung vệ của Sporting-Amorim sẽ tiến lên hàng tiền vệ trong quá trình triển khai bóng từ hậu tuyến.

Có nhiều nguồn tin cho rằng, chính sự “cam kết tuyệt đối” của Amorim với hàng thủ 3 trung vệ là 1 trong số những lý do quan trọng nhất khiến cả Liverpool và Man City đều giãn ra trong quá trình đàm phán với HLV này.

Tới đây cần lưu ý, khoảng 3-4 năm trở lại đây, Man City dù LUÔN xuất phát với hàng thủ 4 người nhưng kết cấu triển khai bóng của họ thường là một bộ ba ở phía sau, cùng một hậu vệ biên hoặc một trung vệ tiến lên tuyến giữa đảm nhiệm vai trò 1 tiền vệ trung tâm bonus, như Cancelo, Zinchenko, Stones hay Rico Lewis.

Đối với Liverpool, đội bóng sở hữu cặp hậu vệ biên có khả năng hỗ trợ tấn công xuất sắc Trent Alexander-Arnold và Andrew Robertson, thì về lý thuyết họ có con người và cả nền tảng kỹ-chiến thuật để phù hợp với mô hình 3 trung vệ và 2 wingback của Amorim.

Nhưng cả 2 CLB đều e ngại Amorim, còn Man United về lý thuyết không có con người thực sự phù hợp - đặc biệt là ở các vị trí wingback, thì chọn… cách ngược lại. Ký với Amorim ngay lập tức chứ không chờ đến hết mùa bóng 2024/25 như nguyện vọng ban đầu của HLV này.

****************

Chúng ta hãy nhìn vào những cái tên đá hậu vệ cánh của United mùa này, gồm Diogo Dalot, Noussair Mazraoui. Tính cả 2 trường hợp đang vắng mặt vì chấn thương dài hạn, thì còn Luke Shaw và Tyrell Malacia. Rộng rãi thêm nữa thì có hậu vệ trái bất đắc dĩ Lisandro Martinez.

Hai người đầu tiên, Dalot và Mazraoui, có thể đá được cả 2 cánh, nhưng họ đều không phải là những mẫu hậu vệ biên có khả năng duy trì chiều rộng trong lối chơi như các wingback. Trên thực tế, khi United thực hiện triển khai bóng từ hậu tuyến, 1 trong 2 người sẽ bó vào trong như 1 tiền vệ trung tâm ảo chứ không phải là di rộng ra đường biên.

Malacia từng có không ít trận đá wingback trái thời còn khoác áo Feyenoord, nhưng khả năng cầu thủ này có được thể trạng đủ tốt để đột phá vào đội hình của Amorim là một dấu hỏi vô cùng lớn. Hậu vệ người Hà Lan đã không chơi 1 trận nào cho United trong gần 500 ngày qua vì chấn thương đầu gối “bí hiểm”.

Luke Shaw, cũng đang làm bạn với phòng điều trị, là cái tên sáng giá nhất cho vị trí wingback trong đội hình của Amorim, bởi anh từng tỏa sáng rực rỡ khi đảm nhiệm công việc tương tự cho ĐT Anh tại EURO 2021. Dù vậy, ở United, trong một số trận thời Ole Solskjaer và Erik Ten Hag, Shaw lại được sử dụng ở vị trí trung vệ lệch trái hơn là wingback trái. Với Martinez, vị trí phù hợp nhất với anh khi Amorim tiếp quản United, chỉ có thể là trung vệ lệch trái.

Nghiên cứu của 21st Group cho thấy: đội hình hiện tại của United chỉ có ba cầu thủ chơi nhiều hơn 50% số trận trong toàn bộ sự nghiệp của họ ở hệ thống hàng thủ 3 trung vệ.

Một trong số họ là Rasmus Hojlund, nhưng vì vị trí của anh là tiền đạo. Một cầu thủ khác là Mason Mount - người đã phát triển mạnh mẽ cùng sơ đồ 3-4-2-1 của Thomas Tuchel tại Chelsea trong vai trò một “số 8 lai 10”. Tuy nhiên, 2 năm qua vì những lý do liên quan đến thể trạng Mount chỉ còn là cái bóng của chính mình thời đỉnh cao. Người thứ ba là tiền vệ phòng ngự Manuel Ugarte, chính là “học trò” của Amorim tại Sporting Lisbon.

**************

Làm HLV trưởng Man United là “nghề nguy hiểm” bậc nhất. Dẫn dắt United vào thời điểm giữa mùa giải, khó khăn và thử thách còn cao hơn gấp bội. Gia nhập một CLB thiếu con người và nền tảng thực sự phù hợp với sơ đồ chiến thuật ưa thích cũng như triết lý bóng đá của mình, rõ ràng là một canh bạc quá rủi ro cho Amorim.

Nhưng Amorim đã lựa chọn “dấn thân” và điều duy nhất mà chúng ta có thể làm lúc này là chúc ông “chân cứng đá mềm” tại Man United, nơi David Moyes, Louis Van Gaal, Jose Mourinho, Ole Solskjaer, Ralf Rangnick và Erik Ten Hag, đã đến trong kỳ vọng và rời đi trong dang dở…