Rashford và Unai Emery có thể là cặp đôi hoàn hảo tại Aston Villa

Những điểm mạnh của Marcus Rashford thực tế rất phù hợp với cách Unai Emery triển khai đội bóng và việc có một khởi đầu mới ở một môi trường khác có thể giúp cầu thủ sinh năm 1997 tìm lại nguồn cảm hứng chơi bóng.

Đã có một bầu không khí cực kỳ tích cực xoay quanh Manchester United sau khi mùa giải 2022/23 kết thúc. Đó là mùa giải đầu tiên của Erik ten Hag với Man United và ông đã giúp họ có được danh hiệu đầu tiên sau 6 năm, đồng thời trở lại thi đấu tại đấu trường danh giá Champions League. Sự lạc quan còn được dâng cao khi họ hướng đến một bước tiến mới trong mùa giải 2023-24.

Yếu tố then chốt để Manchester United tiếp tục phát triển trên những nền tảng đó chính là phong độ bay cao của Marcus Rashford - người vừa trải qua mùa giải hay nhất trong sự nghiệp và đặt bút ký vào bản hợp đồng mới vào tháng 7 năm 2023.

Không lâu trước khi Rashford đặt bút ký vào bản hợp đồng mới, HLV Erik Ten Hag đã phác thảo những gì ông tin rằng tiền đạo người Anh có thể đạt được sau khi ghi 30 bàn trong mùa giải 2022-23.

"Tôi chắc chắn cậu ấy có thể ghi 40 bàn trong một mùa giải và cũng có thể tiến thêm một bước nữa trong sự nghiệp của mình," Ten Hag nói vào cuối tháng 5 năm 2023. "Chúng tôi đã hỗ trợ cậu ấy hết mức có thể, cả trong lối chơi lẫn tinh thần khi thi đấu. Chúng tôi hài lòng với những gì đạt được. Nhưng tất nhiên, chúng tôi vẫn cần thúc đẩy để cậu ấy vươn xa hơn nữa trong tương lai."

Kể từ khi Ten Hag đưa ra phát biểu đó vào khoảng 20 tháng trước, Rashford chỉ ghi được 15 bàn sau 69 trận trên mọi đấu trường cho Manchester United. Và với thành tích đi xuống thảm hại như vậy, vị thế của anh tại câu lạc bộ cũng tụt dốc không phanh. Nó lao dốc nhanh đến mức anh có thể sẽ không bao giờ khoác áo đội bóng này nữa, dù anh khẳng định việc ra đi ở thị trường mùa đông vừa qua chỉ mang tính "ngắn hạn".

Aston Villa đã hoàn tất việc chiêu mộ Rashford vào Chủ nhật tuần trước với cầu thủ 27 tuổi gia nhập theo dạng cho mượn kèm theo điều khoản mua đứt trị giá khoảng 40 triệu bảng.

Thật khó để tưởng tượng sự nghiệp của Rashford lại đảo lộn nhanh chóng như vậy kể từ mùa giải 2022-23 đầy ấn tượng. Thời điểm đó, nhiều người còn nghĩ Manchester United và cả Ten Hag đã tìm ra được công thức để khai phá hết tiềm năng của Rashy.

Nhưng chính Ten Hag cũng nhiều lần ám chỉ rằng phong độ của Rashford (dù thăng hoa hay sa sút) cũng đều có thể liên quan đến cuộc sống cá nhân của anh bên ngoài sân cỏ. Ngay từ tháng 9, ông vẫn nhấn mạnh rằng Rashford "cần phải sắp xếp lại cuộc sống cá nhân và điều chỉnh thái độ tập luyện cũng như tinh thần thi đấu của mình tại Manchester United".

Những lo ngại bên trong nội bộ tại Old Trafford dường như cũng không hề được xoa dịu dù Rashford có giai đoạn khởi sắc ngắn ngủi đầu mùa - điều này được Ruben Amorim làm rõ trong các cuộc trả lời ở phòng họp báo.

HLV mới của Manchester United đã gạch tên Marcus Rashford và Alejandro Garnacho khỏi danh sách đăng ký thi đấu trong trận derby Manchester vào tháng 12. Alejandro Garnacho thì có vẻ đã có lại được niềm tin của Ruben Amorim ngay sau trận derby Manchester,  nhưng với Rashford, anh vẫn chưa ra sân lần nào kể từ đó và chỉ có mặt trên băng ghế dự bị của Manchester United đúng một lần duy nhất.

Xét đến việc Marcus Rashford là một sản phẩm "cây nhà lá vườn" của học viện Manchester United, đồng thời là một cổ động viên trung thành của Manchester United từ thuở nhỏ, người đã ra sân hơn 400 lần cho câu lạc bộ thì quả thực việc anh phải ra đi là một tình huống đáng buồn với cả người hâm mộ lẫn bản thân cầu thủ sinh năm 1997.

Tuy nhiên, Rashford chắc chắn chưa phải là một trường hợp bỏ đi. Bằng chứng rõ ràng nhất là mùa giải đầu tiên dưới thời Ten Hag, Rashford đã thể hiện rất tốt và cho thấy được sự năng động và chất lượng bản thân có thể mang lại cho đội bóng.

Tương tự như Erik ten Hag, HLV của Aston Villa - Unai Emery cũng có một bảng thành tích khá ấn tượng trong việc phát triển hoặc khai thác tối đa tiềm năng của những cầu thủ có nguy cơ bị lãng phí tài năng.

Mục tiêu trước mắt của Unai Emery là cố gắng giúp Rashford tìm lại cảm giác chơi bóng và nếu tốt hơn có thể là vươn tới đẳng cấp đã có ở hai mùa giải trước - nơi anh đã ghi được 30 bàn thắng sau 56 trận ra sân thi đấu cho Manchester United. Nhìn vào thống kê từ Opta Radar ở bên dưới, chúng ta cũng có thể thấy được hiệu suất trong khâu tấn công của Rashford tại Premier League trong những năm bùng nổ đó.

Gần như mọi điểm chạm của Rashford vào thời điểm đó đều trở thành "vàng". Anh thi đấu với sự quyết đoán, dũng cảm và trên hết là khả năng dứt khoát khi đưa ra quyết định. Sau khi bị hành hạ bởi chấn thương hông suốt mùa giải trước đó, Rashford đã có vẻ khoẻ mạnh trở lại và cũng trở nên sắc bén hơn bao giờ hết.

Tuy nhiên, hai thống kê Opta Radar tiếp theo lại phác họa một bức tranh hoàn toàn khác. Hiệu suất (đặc biệt ở khía cạnh tấn công) của Rashford đã có sự giảm sút đáng kể từ thời gian khép lại mùa giải bùng nổ đó.

Những vấn đề bên ngoài sân cỏ thường xuyên được nhắc đến như một phần nguyên nhân tiềm tàng dẫn đến sự sa sút của Rashford. Và tất nhiên không khó để hiểu rằng những rắc rối ở đời tư cá nhân đã ảnh hưởng đến phong độ thi đấu và kéo theo đó là việc giảm sút sự tự tin khi ra sân của Rashford.

Chắc chắn, nếu Rashford quy kết mọi khó khăn gặp phải tại Manchester United trong 18 tháng qua là do thiếu tự tin thì cũng chẳng mấy ai ngạc nhiên.

Nhưng rốt cuộc, với 3,4 cú sút mỗi 90 phút tại Premier League  mùa giải 2022/23 thì đó vẫn là tần suất dứt điểm tốt nhất trong sự nghiệp mà Rashford có được. Thông số đó phản ánh rõ ràng niềm tin vững chắc của Rashford khi có sự tự tin tăng cao. Khi theo dõi cầu thủ này thi đấu, người ta có thể nhận ra rằng Rashford luôn muốn đưa bản thân trở thành mối nguy hiểm tiềm tàng trên hàng công ở bất kỳ thời điểm nào trong trận đấu. Chỉ cần một sơ hở lộ ra, Rashford sẵn sàng khai thác để trừng phạt đối thủ.

Ở mùa giải trước, mặc dù số lần chạm bóng trong vòng cấm của đối phương gần như không thay đổi (giảm nhẹ từ 6,2 xuống 6,1 mỗi 90 phút), số cú sút của Rashford lại bị sụt giảm xuống mức 2,5 cú sút mỗi 90 phút. Không có gì ngạc nhiên khi chỉ số bàn thắng kỳ vọng trung bình (không tính phạt đền) của anh lại bị giảm mạnh từ 0,53 npxG xuống còn 0,2 npxG mỗi 90 phút.

Thống kê của Rashford thậm chí còn giảm sút mạnh hơn nữa trong mùa giải 2024/25 với chỉ 1,46 cú sút mỗi 90 phút. Thông số đáng thất vọng này khiến Rashford hiện nằm trong nhóm 16% tiền đạo có tần suất dứt điểm thấp nhất tại 5 giải đấu hàng đầu châu Âu trong vòng 10 năm qua (tức là có đến 84% tiền đạo khác sút nhiều hơn anh).

Thế mạnh của Rashford chưa bao giờ nằm ở khả năng sáng tạo, mà chủ yếu là tốc độ, khả năng rê bóng và lối chơi trực diện. Rashford thường tận dụng điểm mạnh của mình để dẫn đến một pha dứt điểm cuối cùng, nhưng trong 18 tháng qua, tần suất anh sút bóng cũng đã giảm hơn một nửa.

Câu chuyện tương tự cũng xảy ra khi phân tích thói quen cầm bóng của Rashford. Ở mùa giải 2022-23, anh trung bình có 1,25 lần dẫn bóng kết thúc bằng cú sút mỗi 90 phút tại Premier League, nhưng con số này giảm xuống chỉ còn 0,91 ở mùa giải trước và chỉ còn 0,64 ở mùa giải này.

Một trong những lý do có thể giải thích cho sự sụt giảm đáng kể về số pha dứt điểm của Rashford là anh không còn nhận bóng thường xuyên ở các khu vực trực diện với khung thành nữa.

Bản đồ nhiệt của anh trong hai mùa giải gần nhất (2022-23 và 2023-24) cho thấy anh vẫn chơi ở những khu vực tương tự trên sân. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ các vùng màu đỏ – nơi anh chạm bóng nhiều nhất, có thể thấy rằng ở mùa giải đầu tiên dưới thời Ten Hag, Rashford thường xuyên hoạt động gần vòng cấm hơn.

Sự khác biệt có thể không quá rõ ràng, nhưng khi nhìn tổng thể, bản đồ nhiệt cho thấy tầm ảnh hưởng của Rashford bao phủ một khu vực rộng hơn trong mùa giải 2022-23 (vùng đỏ thể hiện sự xuất hiện của Rashford trong phạm vi chiều ngang của vòng 16m50 hoặc bên trong vòng cấm).

Có thể thấy rõ hơn sự thay đổi này khi phân tích bản đồ chạm bóng của Rashford. Mặc dù số lần chạm bóng trong vòng cấm đối phương của Rashford mùa trước (2023/24) vẫn tương đương với mùa trước đó (2022/23), nhưng khác biệt ở chỗ, mùa 2022-23, anh không bị bó hẹp vào hành lang trái mà có nhiều pha chạm bóng hơn ở khu vực trung tâm ngay bên ngoài vòng cấm.

Bên cạnh đó, cũng dễ nhận ra số lần chạm bóng của Rashford trong khu vực 5m50 giảm đáng kể so với mùa 2022-23, điều này chắc chắn ảnh hưởng trực tiếp đến số bàn thắng anh ghi được trong suốt cả mùa giải.

Về cơ bản, mùa 2023-24, Rashford chơi lùi sâu hơn so với trước đây, và điều này cũng được phản ánh trong thống kê cầm bóng của anh. Mùa trước tại Premier League, trung bình mỗi 90 phút, Rashford tịnh tiến bóng về phía trước 93,1 mét và tổng quãng đường cầm bóng là 152,5 mét. Trong khi đó, mùa 2022-23, các con số này chỉ là 75,5 mét và 117,7 mét. Điều đó cho thấy trước đây Rashford thường nhận bóng ở những vị trí gần khung thành hơn, nên anh không cần phải dẫn bóng quá xa để tạo cơ hội ghi bàn.

Sự thay đổi này có thể đến từ nhiều yếu tố. Sự xuất hiện của Rasmus Højlund có thể đã buộc Rashford phải thay đổi cách di chuyển và tiếp cận khung thành. Hoặc đôi khi là sự vắng mặt dài hạn của Luke Shaw bên hành lang cánh - người mà anh có sự ăn ý tuyệt vời bên vị trí cánh trái ở mùa 2022-23. Việc Shaw liên tục phải nghỉ thi đấu về chấn thương cũng phần nào ảnh hướng đến lối chơi trên sân của Rashford. Ngoài ra, không thể phủ nhận rằng mùa trước, Manchester United thi đấu thiếu ổn định và kém thuyết phục trong phần lớn thời gian - điều có thể khiến không gian để Rashford tỏa sáng cũng ít và hạn hẹp hơn.

Cách Rashford sẽ kết hợp với Ollie Watkins tại Aston Villa chắc chắn sẽ rất đáng theo dõi. Tuy nhiên, có nhiều lý do để tin rằng việc chuyển đến Villa Park có thể là một bước đi thông minh cho cả đôi bên.

Mùa trước, Aston Villa cực kỳ nguy hiểm trong các tình huống chuyển trạng thái, khi họ có khả năng đưa bóng xuyên qua các tuyến một cách nhanh chóng và sở hữu những cầu thủ có thể thực hiện các pha phản công đầy hiệu quả.

Ví dụ, họ có 39 pha phản công nhanh - đứng thứ 4 tại Premier League. Họ xếp thứ 6 về số lần thực hiện phản công kết thúc bằng cú sút (33 lần) và chỉ có 3 đội ghi nhiều bàn từ phản công hơn con số 7 bàn của họ.

Tuy nhiên, mùa này Aston Villa không còn duy trì được sự hiệu quả như trước. Họ chỉ có 21 pha phản công nhanh - xếp sau 12 đội khác. Và quan trọng nhất là những tình huống phản công của họ ở mùa này mới chỉ mang lại đúng 1 bàn thắng - thông số chỉ nhiều hơn Everton và Leicester City ở nhóm cuối bảng.

Có thể các đối thủ của Aston Villa đã cảnh giác hơn với lối chơi này và cố gắng kiểm soát trận đấu chặt chẽ hơn. Hoặc đôi khi có thể là do sự ra đi của Moussa Diaby cùng phong độ đã có phần sa sút của Leon Bailey. Cả hai yếu tố kể trên đều có thể là một phần nguyên nhân dẫn đến khả năng phản công thiếu hiệu quả của họ ở mùa này.

Rashford có thể giúp Aston Villa khắc phục điểm yếu này, hơn nữa Aston Villa còn có một lợi thế khác chính là Unai Emery - người đã từng có thời gian làm việc với Kylian Mbappe tại PSG. Nhìn chung, Mbappe là một cầu thủ có phong cách không quá khác biệt so với Rashford, nên việc Unai Emery có thể uốn nắn cầu thủ này về cách mình muốn cũng sẽ không gặp quá nhiều khó khăn. Trên thực tế việc so sánh đó cũng khó đồng nhất bởi Mbappe là cầu thủ có thấy sự hiệu quả và tính ổn định cao hơn nhiều so với Rashford, nhưng ít nhất là ở đội bóng mới Rashford có thể yên tâm là có một người biết cạnh tận dụng những cầu thủ có điểm mạnh về tốc độ và khả năng ra quyết định như anh.

Cũng cần nhớ rằng, trong mùa giải hay nhất của Rashford, Manchester United chính là đội dẫn đầu về số cú sút trong các tình huống chuyển trạng thái (241 cú sút), số pha phản công nhanh (36 tình huống) và số bàn thắng từ phản công (9 bàn thắng).

Tuy nhiên, cách Aston Villa vận hành sẽ trở thành vô ích nếu Unai Emery không thể tìm ra cách khôi phục lại sự tự tin và niềm cảm hứng chơi bóng của Rashford. Trong sự nghiệp, Rashford luôn chơi hay nhất khi anh thể hiện được sự dũng cảm, khả năng sẵn sàng nhận trách nhiệm làm đầu tàu dẫn dắt hàng công. Chìa khóa để mở ra khả năng đó theo lời Rashford tiết lộ vào tháng 7/2023 chính là "sự tự do".

“Tôi nghĩ sự tự do chính là nền tảng để bạn thể hiện được tài năng của mình. Tôi thích ghi bàn, thích kiến tạo, thích chơi ở khu vực tấn công và gây nguy hiểm cho đối thủ.

Trong quá khứ, chúng tôi (Man United) từng chơi quá cứng nhắc. Đôi khi bạn không thực sự tận hưởng thứ bóng đá của mình – và đó chính là điều đã xảy ra với tôi. Tôi không còn thấy vui như trước đây. Điều đó ảnh hưởng đến phong độ của tôi. Và cuối cùng, nếu bản thân tôi không hạnh phúc thì thật khó để có thể chơi thứ bóng đá tốt nhất của mình.”

Những điểm mạnh của Rashford thực tế rất phù hợp với cách Unai Emery triển khai đội bóng và việc có một khởi đầu mới ở một môi trường khác có thể giúp cầu thủ sinh năm 1997 tìm lại nguồn cảm hứng chơi bóng. Quan trọng hơn cả là bầu không khí tại Villa Park sẽ không có sự căng thẳng và áp lực như ở Man United.

Dù vậy, điều đáng lo ngại là suốt 6 tuần qua, Ruben Amorim liên tục đặt dấu hỏi về thái độ tập luyện của Rashford. Và cầu thủ này cũng cần biết rằng Unai Emery cũng không mềm mỏng với bất kỳ cầu thủ nào thiếu nỗ lực trong đội hình của ông.

Tuy nhiên, nếu mọi thứ diễn ra suôn sẻ, Rashford và Aston Villa có thể trở thành một sự kết hợp hoàn hảo trong thời gian tới.

Theo Ryan Benson (The Analyst)