Rodri: Hơn cả một tiền vệ phòng ngự

Rodri gia nhập Manchester City với tư cách một tiền vệ số 6 giống như Sergio Busquets, nhưng giờ đây anh đã tiến hoá thành một box-to-box, một “kẻ huỷ diệt” đẳng cấp thế giới ở cả hai đầu sân đấu. Trong bài phân tích này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về sự phát triển đáng sợ của ngôi sao người Tây Ban Nha trong khâu tấn công. 

Có lẽ lý do là vì anh là người Tây Ban Nha. Cũng có thể là vì sự yêu mến mà Pep Guardiola dành cho anh. Hoặc, có khả năng cao hơn, là vì anh là một tiền vệ thu hồi bóng kiệt xuất, không thể thay thế và đã cùng một đoàn quân hùng mạnh giành một cú ăn ba. 

Trong xuyên suốt sự nghiệp của mình, Rodri đã liên tục được so sánh với huyền thoại Sergio Busquets của Barcelona. 

Về mặt phong cách, tất nhiên là hai người họ có rất nhiều điểm tương đồng với nhau. Nhưng sự thật là mặc dù nhiệm vụ của Rodri thời mới đến Manchester City là lấp vào “lỗ hổng hình Busquets” trên “tấm bảng xếp hình” của Guardiola, nhưng giờ đây anh đã tiến hoá thành một kiểu cầu thủ hoàn toàn khác. 

Anh vẫn là một chân thu hồi bóng đẳng cấp thế giới, và anh vẫn “diễu hành” tại khu vực trước hàng thủ Man City, đoạt bóng và phân phối nó tới cho các cầu thủ tấn công. Anh cũng vẫn thường xuyên đưa quả bóng ra khỏi khu vực 1/3 cuối sân và đóng một vai trò quan trọng trong khâu triển khai bóng từ hàng thủ của đội chủ sân Etihad. 

Tuy nhiên, những con số thuộc khía cạnh tấn công của ngôi sao người Tây Ban Nha đang gia tăng một cách đáng kinh ngạc ở mùa giải này. Với 1 bàn thắng và 1 pha kiến tạo trong chiến thắng 4-1 trước  Aston Villa và 1 pha kiến tạo khác trong chiến thắng 4-2 trước Crystal Palace, Rodri đã nâng thành tích ghi bàn + kiến tạo của mình ở Premier League mùa này lên con số 14. 

Với 7 bàn thắng và 7 pha kiến tạo, hiện anh đang đứng thứ 16 tại giải VĐQG Anh về tổng số lần góp dấu giày vào những pha ghi bàn. Mùa giải này, tiền vệ người Tây Ban Nha đã góp công trực tiếp vào nhiều bàn thắng hơn Martin Ødegaard (13), Nicolas Jackson (12), Bruno Fernandes (12), Luis Díaz (12), Bernardo Silva (10) và Dejan Kulusevski (9). Danh sách những cái tên bị Rodri vượt mặt trong thông số này chắc chắn sẽ còn được kéo dài thêm nữa. 

Nói về Busquets, đương nhiên là anh cũng sở hữu rất nhiều phẩm chất phi thường – đâu phải vô cớ mà ngôi sao 35 tuổi lại trở thành nguồn cảm hứng của nhiều tiền vệ thuộc các thế hệ sau anh – nhưng huyền thoại của Barcelona chưa bao giờ là một mối đe dọa trực tiếp đối với khung thành đối thủ. Trong 481 lần ra sân ở La Liga, anh chỉ ghi được 11 bàn và chưa từng vượt qua con số 5 về thành tích ghi bàn + kiến tạo trong một mùa giải (vào mùa giải 2017-18, anh có 1 bàn và 4 pha kiến tạo; vào mùa giải 2020-21, anh có 5 pha kiến tạo).

Thưở mới chuyển đến Man City, Rodri cũng là mẫu cầu thủ như Busquets. Trong 97 lần ra sân tại La Liga cho Villareal và Atlético Madrid, anh chỉ ghi vỏn vẹn 4 bàn, còn tần suất dứt điểm trung bình mỗi 90 phút là 0,9. Trong 3 mùa giải trọn vẹn tại giải VĐQG Tây Ban Nha, tần suất chạm bóng bên trong vòng cấm đối thủ trung bình mỗi 90 phút của tiền vệ này chưa tới con số 1. 

“Phiên bản” Rodri đó đã tiếp tục được duy trì trong những ngày tháng đầu chơi bóng ở Anh, nơi mà vào mùa giải đầu tiên, anh chỉ ghi được 3 bàn, và có 0,9 cú dứt điểm, 1,0 lần chạm bóng trong vòng cấm đối thủ trung bình mỗi 90 phút.

Tuy nhiên, trong những năm sau đó, các con số thuộc khía cạnh tấn công của Rodri đã tăng vọt một cách đáng kinh ngạc.

Tần suất chạm bóng bên trong vòng cấm đối thủ trung bình mỗi 90 phút của ngôi sao người Tây Ban Nha đã gia tăng không ngừng qua từng mùa giải, và đang đạt mức 2,8 ở mùa giải 2023-24 này. Anh cũng đang thực hiện các đường chuyền đưa bóng vào khu vực 1/3 cuối sân đối thủ nhiều hơn (13,8), tung ra nhiều cú dứt điểm hơn (2,1) và kiến tạo nên nhiều cơ hội hơn (1,5) bất kỳ mùa giải nào trong sự nghiệp của mình. 

Rodri cũng đang đạt tần suất ghi bàn + kiến tạo trung bình mỗi 90 phút là 0,52, đây chính là con số cao nhất từ trước đến nay trong sự nghiệp của anh – một tỷ lệ đáng kinh ngạc đối với một cầu thủ vẫn đang chủ yếu “sắm vai” một tiền vệ phòng ngự.

So sánh bản đồ chạm bóng của Rodri từ mùa giải đầu tiên chơi cho Man City (2019-20) với mùa giải 2023-24, chúng ta sẽ có được một bức tranh rất ấn tượng. Tần suất chạm bóng trung bình mỗi 90 phút của anh đã tăng thêm 20 lần ở mùa giải này (125,9 – con số cao nhất trong 5 mùa giải khoác áo đội chủ sân Etihad tính đến nay), và 4 khu vực có mức tăng lớn nhất đều nằm tại 1/3 cuối sân đối thủ.

Như bản đồ chạm bóng dưới đây cho thấy, tiền vệ người Tây Ban Nha đang được ghi nhận tần suất chạm bóng trung bình mỗi 90 phút tại Zone 14 – một khu vực cực quan trọng, nằm ngay bên ngoài vòng cấm đối thủ - nhiều hơn mùa 2019-20 đến 5,4 lần, và tăng thêm 5,2 lần về tần suất chạm bóng tại 2 hành lang trong. 

Tần suất chạm bóng bên trong vòng cấm đối thủ trung bình mỗi 90 phút của Rodri (2,8) cũng đã tăng thêm gần gấp 3 so với mùa giải đầu tiên chơi cho Man City (1,0). Rõ ràng anh đang được khuyến khích tiến vào khu vực 1/3 cuối sân đối thủ nhiều hơn. 

Khả năng kiểm soát trận đấu của Man City hiện tại thậm chí đang mạnh mẽ hơn so với thời Rodri mới gia nhập, và đoàn quân của Guardiola luôn đẩy đội hình lên thật cao để ghì chặt các đối thủ trên phần sân nhà của họ – một xu hướng của những đội bóng xuất sắc nhất thế giới hiện nay. 

Như bản đồ chạm bóng của tập thể đội chủ sân Etihad dưới đây cho thấy, Man City đang cầm bóng ở các vị trí trung tâm của khu vực 1/3 cuối sân đối thủ nhiều hơn rõ rệt so với mùa giải đầu tiên của Rodri tại đây. 

Cũng vì thế mà Rodri đã thường xuyên dâng cao hơn nhiều so với trước đây. 

Nhưng nếu chỉ có bấy nhiêu đó thông tin thôi thì chẳng thể giải thích được trọn vẹn sự gia tăng phi mã về các thông số tấn công của Rodri.

Có một sự điều chỉnh đáng chú ý mà Guardiola đã đưa ra cho vai trò của Rodri là anh không còn phải lui xuống hẳn hàng thủ trong quá trình triển khai bóng của Man City nữa. Ngôi sao người Tây Ban Nha sở hữu khả năng thoát pressing tốt đến mức mà Guardiola cho rằng sẽ thật lãng phí nếu chỉ để anh hoạt động ở trước mặt hàng công đối thủ. Ông thấy rằng mình cũng có thể trông cậy vào chàng trai này tại các khu vực đông đúc hơn ở trung lộ của sân đấu. Thế là, tới mùa giải này, Guardiola đã khuyến kích Rodri mạnh dạn thường xuyên dâng cao để tham gia tấn công. 

Tiền vệ của Man City đang dẫn đầu Premier League mùa này về số lần bị pressing khi cầm bóng (1.075), nhưng anh vẫn có thể duy trì tỷ lệ chuyền bóng thành công lên đến 87,3% trong những tình huống mở có ít nhất 1 đối thủ hiện diện trong phạm vi 2m quanh anh.

Đó là thống kê cao thứ hai trong số tất cả những cầu thủ Premier League đã thực hiện ít nhất 300 đường chuyền trong khi có 1 đối thủ hiện diện trong phạm vi 2m quanh mình ở mùa giải này, chỉ đứng sau Billy Gilmour của Brighton (88,4%). Gilmour được ghi nhận tỷ lệ thành công đó từ 361 đường chuyền như vậy; còn Rodri thì có đến 827 lần phải chuyền bóng trong tình thế này – nhiều nhất ở Premier League. Còn khi xét về tỷ lệ chuyền bóng thành công trong khi có ít nhất 1 đối thủ hiện diện trong phạm vi 3m quanh bản thân, thì ngôi sao người Tây Ban Nha của Man City chính là cái tên đang dẫn đầu Premier League (90,3%).

Rodri đạt được những con số trên không phải là do anh chỉ toàn thực hiện các đường chuyền an toàn. Hiện tại ở Premier League chỉ có duy nhất Pascal Groß (169) là đã thực hiện nhiều đường chuyền phát triển bóng hơn tiền vệ người Tây Ban Nha (168), đồng thời Rodri đang có tới 1.179 đường chuyền loại bỏ ít nhất 2 cầu thủ đối phương – đây là con số đứng đầu giải (Jan Paul van Hecke là cái tên đứng thứ hai, với 932 đường chuyền như vậy). Anh cũng đang là người có nhiều đường chuyền xuyên tuyến nhất tại Champions League mùa này (137). 

Chúng ta cũng có thể sử dụng một thước đo gọi là “passer impact” để đo lường khả năng chuyền bóng của Rodri “bá đạo” đến mức nào.

Thước đo này có thể hiểu như sau: Nếu một cầu thủ thực hiện tốt một đường chuyền có cơ hội thành công ban đầu được dự tính là 75%, vậy thì anh ta được ghi nhận 0,25 điểm “passer impact”, còn nếu chuyền hỏng thì anh ta sẽ mất 0,75 điểm. Về cơ bản, một cầu thủ có điểm “passer impact” càng cao thì tức là khả năng thực hiện những đường chuyền khó của anh ta càng tốt. 

Tổng điểm “passer impact” của Rodri ở mùa giải này là 182,1 – cao hơn ít nhất gấp đôi so với những cầu thủ còn lại ở Premier League, và đứng ngay sau anh là Groß (96,4) và Ødegaard (80,7). Điểm “passer impact” trung bình của các đường chuyền mà anh đã thực hiện cũng đứng đầu trong số những cầu thủ đã có ít nhất 500 đường chuyền ở mùa giải này (0,06). 

Như đã nói, sẽ là một sự lãng phí quá lớn đối với tài năng của Rodri nếu anh phải chơi quá thấp, và khả năng chống chịu pressing của anh tốt đến mức Guardiola đã yêu cầu anh thường xuyên dâng cao hơn so với trước đây. Kết quả là, một kẻ huỷ diệt đã được tạo ra. 

Trước khung thành đối thủ, ngôi sao người Tây Ban Nha đã tạo nên những đóng góp vô giá cho Man City, tiêu biểu nhất chính là bàn thắng vào lưới Inter Milan trong trận chung kết Champions League mùa trước. Trong số 14 pha ghi bàn + kiến tạo của Rodri ở mùa giải này, có tới 10 lần trong số đó đã giúp Man City vươn lên dẫn trước hoặc giúp họ gỡ hoà trong tình thế bị đối thủ dẫn trước, bao gồm bàn mở tỷ số vào lưới Aston Villa hồi tuần trước. Vào đầu mùa giải, anh chính là người đã ghi bàn thắng giúp đội chủ sân Etihad giành trọn 3 điểm trước Sheffield United ở phút 88, và tiền vệ 27 tuổi cũng đã có những pha ghi bàn cực kỳ quan trọng vào cuối 2 trận đấu với Chelsea mùa này. 

Trong giai đoạn cuối mùa giải đầy khốc liệt và căng thẳng này, Man City chắc chắn rất cần sự bùng nổ của những cầu thủ lớn trong đội vào những thời điểm quan trọng – Rodri và khả năng tấn công của anh rõ ràng chính là một trong số các yếu tố mà họ đang trông đợi nhất.

Tuy nhiên, “nhân vô thập toàn”, chắc chắn phải có một số nhược điểm hiện hữu trong sự tăng trưởng phi mã về khả năng tấn công của Rodri, phải chứ? Nếu tiền vệ người Tây Ban Nha đang dâng cao nhiều hơn, thì rõ ràng những con số thuộc khía cạnh phòng ngự của anh sẽ không tránh được sự suy giảm. 

Đúng thật là chỉ số thu hồi bóng của Rodri mùa này (trung bình 7,3 lần mỗi 90 phút) đang ở mức thấp nhất trong sự nghiệp. Trong 3 mùa giải trước, tần suất thu hồi bóng trung bình mỗi 90 phút của anh luôn cao hơn con số 9.

Tuy nhiên, thật đáng kinh ngạc, tổng số 195 lần thu hồi bóng của Rodri ở Premier League mùa này vẫn đang đưa anh đứng trên mọi tiền vệ đang chơi tại giải VĐQG Anh. Chàng trai này đang cáng đáng một vùng “lãnh thổ” rộng lớn hơn trước trên sân đấu và một tay thực hiện công việc của nhiều cầu thủ. 

Rodri là một cao thủ đích thực trong việc bẻ gãy các đợt lên bóng của đối phương và nhận biết khi nào thì mình nên phạm lỗi. Từ lâu, anh đã vừa được ca ngợi, vừa bị căm ghét vì quá giỏi trong việc tìm cách để phạm lỗi nhiều nhất có thể mà không phải nhận thẻ phạt, nhưng giờ đây, vì phải thường xuyên chạy những quãng đường dài trong các pha lui về phòng ngự, nên Rodri cũng đang có nhiều pha truy cản không như ý hơn ở mùa giải này. 

Hệ quả là tiền vệ người Tây Ban Nha đã phạm lỗi nhiều hơn và phải nhận nhiều thẻ phạt hơn. Trong bối cảnh Man City đang còn 7 trận để chơi ở Premier League 2023-24, anh đã cân bằng kỷ lục nhận thẻ vàng trong 1 mùa giải của mình, với con số 8.  

Những chiếc thẻ phạt được cho là nhược điểm duy nhất của Rodri ở mùa giải này. Đây cũng là mùa giải đầu tiên trong sự nghiệp khoác áo Man City mà tiền vệ người Tây Ban Nha phải bỏ lỡ 1 trận đấu vì số thẻ vàng tích luỹ, ngoài ra anh cũng đã phải nhận 1 tấm thẻ đỏ và bị treo giò 3 trận sau trận đấu với Nottingham Forest vào tháng 9. 

Tuy nhiên, ngoài những lần bị treo giò ra thì Rodri gần như luôn sẵn sàng ra sân. 4 trận đấu kể trên là lần đầu tiên anh không thể ra sân cho Man City vì án treo giò, và ngôi sao người Tây Ban Nha đã không bỏ lỡ một trận đấu nào vì lý do chấn thương kể từ tháng 11 năm 2019. Sự sung mãn đó càng đẩy giá trị của anh đối với đội chủ sân Etihad lên cao hơn, đặc biệt là khi Man City đã thua cả 4 trận mà họ phải chơi trong khi vắng mặt anh ở mùa giải này. 

Sẽ hoàn toàn không ngoa khi nói rằng chuyện thành bại của nhiệm vụ bảo vệ ngôi vương Premier League và Champions League mà đội chủ sân Etihad đang theo đuổi ở mùa giải này đang phụ thuộc rất lớn vào Rodri. Tính cả khi khoác áo ĐTQG Tây Ban Nha và khi chơi cho Man City, đã hơn 1 năm trôi qua kể từ lúc anh phải nhận 1 trận thua – tức là tiền vệ này đang có một chuỗi 64 trận bất bại, một con số thật phi thường.

Rõ ràng Rodri chính là cầu thủ quan trọng nhất đối với Guardiola trong tập thể Man City hiện tại, và không khó để hiểu lý do tại sao. 

Tuy nhiên, mặc dù tiền vệ người Tây Ban Nha gần như chưa bao giờ gặp vấn đề về thể lực, nhưng một số đường chuyền hỏng trong trận đấu với Palace hôm thứ 7 tuần trước đã cho thấy có vẻ như tinh thần anh đang phát sinh sự mệt mỏi vì trận nào cũng phải ra sân. Tại Selhurst Parkm, Rodri đã có một pha mất bóng ngớ ngẩn mặc dù tính từ tháng 8 năm ngoái anh chỉ có duy nhất 1 tình huống mắc sai lầm dẫn đến cơ hội ghi bàn cho đối thủ. Rất may cho Rodri, Jordan Ayew đã dứt điểm trúng xà ngang thay vì đưa Palace vươn lên dẫn trước 2-1. 

Trên thực tế, Guardiola đã lập tức rút Rodri ra khỏi sân ngay sau khi Man City dẫn trước đối thủ 4-1 trong cả 2 trận đấu với Villa và Palace – mỗi trận đều còn lại 15 phút – trong khi tiền vệ người Tây Ban Nha chỉ có duy nhất 1 lần được thay ra– sau 87 phút thi đấu với Burnley – trong 18 trận đấu Premier League trước đó của anh. Rõ ràng nhà cầm quân 53 tuổi cũng nhận thức được rằng Rodri cần phải được nghỉ ngơi, dù ít hay nhiều, để anh có thể duy trì sự khoẻ mạnh và tươi tắn trong mọi trận đấu sắp tới. 

Mùa giải này, chúng ta đang được chứng kiến Rodri tiến hoá thành một tiền vệ box to box; một kẻ huỷ diệt thượng thừa ở cả 2 đầu sân đấu; một số 8 cừ khôi vẫn làm tốt những công việc của một số 6. Anh là cầu thủ duy nhất trong thế giới bóng đá hiện tại “bất khả chiến bại” đúng theo nghĩa đen. 

Giờ đây, Rodri không còn chỉ là một tiền vệ phòng ngự nữa. 

Theo Ali Tweedale, The Analyst