Không có Messi, nhưng Argentina vẫn đẳng cấp: Tại sao vậy?

Không hề quá lời khi nói rằng một số pha bóng của Argentina thực hiện trong chiến thắng 4-1 trước Brazil ở vòng loại World Cup hôm thứ Tư là những gì xuất sắc nhất mà bóng đá cấp đội tuyển quốc gia đã chứng kiến trong nhiều năm qua.

Trên thực tế, các cầu thủ của Brazil đã hoàn toàn không thể áp sát với Argentina ngay từ những giây đầu tiên. Argentina giao bóng tại Estadio Monumental ở Buenos Aires… và giữ bóng suốt 2 phút trọn vẹn trước khi đội khách có được pha chạm bóng đầu tiên.

42 đường chuyền liên tiếp ngay sau tiếng còi khai cuộc là một tuyên bố đầy mạnh mẽ của Argentina với đại kình địch Brazil. Để so sánh một chút với các trận đấu ở cấp độ CLB, mùa này đã có 289 trận đấu tại Premier League, nhưng không đội bóng nào thực hiện được quá 11 đường chuyền liên tiếp sau khi thực hiện giao bóng.

Nhưng ngay cả khi chúng ta xét đến bối cảnh rất khác biệt của bóng đá Nam Mỹ cấp đội tuyển và cấp CLB thông thường ở Premier League (nơi nhịp độ trận đấu có phần chậm hơn và các đội thường cố gắng giữ bóng ở phần sân nhà mà không bị gây sức ép ngay lập tức), màn thể hiện của các cầu thủ Argentina vẫn là một điều rất đặc biệt. Argentina đã sớm cho thấy ý đồ của mình, đồng thời lên giây cót cho khán giả nhà một trong những màn trình diễn xuất sắc nhất của bóng đá cấp đội tuyển quốc gia mà bạn có thể được chứng kiến.

Nhưng điểm mấu chốt làm chiến thắng này thêm phần ấn tượng chính là Argentina đã hoàn tất mọi thứ mà không cần sự góp mặt của siêu sao số 1 đội tuyển - Lionel Messi.

Với việc đội trưởng của Albiceleste buộc phải vắng mặt do chấn thương, Argentina đã triển khai hệ thống được mô tả là 4-1-4-1 (theo sơ đồ mà đài truyền hình cung cấp trước trận) với Leandro Paredes đảm nhiệm vai trò tiền vệ mỏ neo. Khi chuyển trạng thái phòng ngự, đội hình của Argentina lại trông giống 4-4-1-1 hơn, trong đó Alexis Mac Allister đá cặp với Paredes ở trung tâm, còn Enzo Fernández chơi như một tiền vệ tấn công chơi dâng cao.

Tuy nhiên, trên thực tế, cách vận hành của Argentina thường không tuân theo những sơ đồ thông thường như chúng ta đã thấy trên tivi ở trước trận.

Hệ thống của họ hoán đổi linh hoạt và biến hóa hơn so với những gì các cầu thủ hay làm ở cấp CLB tại châu Âu. Hai tiền vệ cánh Rodrigo De Paul và Thiago Almada thường xuyên bó vào trong, trước khi bất ngờ thực hiện pha bứt tốc ra biên. Argentina không duy trì một chiều rộng cố định, mà thay vào đó, họ khuyến khích các cầu thủ chủ động bó vào trong nhiều hơn, tổ chức phối hợp nhóm ở không gian hẹp để gây rối loạn hệ thống phòng ngự của Brazil. Điều này giúp họ thực hiện những pha đập nhả tam giác một cách nhanh gọn để xuyên phá tuyến sau của Brazil.

Trên hàng công, Julián Álvarez vẫn là một tiền đạo dẫn dắt lối chơi xuất sắc. Cầu thủ thuộc biên chế Atletico Madrid vừa xông xáo di chuyển phá bẫy việt vị để ghi bàn mở tỷ số, vừa lùi sâu kết nối tuyến dưới và tạo điều kiện cho các tiền vệ băng lên từ tuyến sau. Sau trận, Alvarez chia sẻ: "Chúng tôi đã khiêm tốn để làm tốt công việc của mình và có một trận đấu cũng rất tuyệt vời. Chúng tôi đã mang đến một màn trình diễn mãn nhãn cho người hâm mộ ngày hôm nay."

Và dưới đây là một ví dụ về vai trò khá "lạ" của các cầu thủ chạy cánh trong đội hình Argentina trước Brazil.

Ở pha bóng này, ban đầu Thiago Almada đứng ở vị trí tiền vệ trung tâm. Tuy nhiên, anh chàng này lại có một pha di chuyển chéo khoảng 40m về phía cánh trái mà không có bất kỳ sự thông báo hay ra dấu nào cho đồng đội. Chính pha di chuyển đột ngột này của Almada khiến hàng thủ Brazil rơi vào tình thế bối rối. Họ không biết nên theo kèm anh hay nên duy trì cấu trúc phòng ngự mà HLV đã đặt ra từ ban đầu.

Và một điểm nổi bật khác trong cách chơi của Argentina là họ thường xuyên dồn quân số áp đảo ở một cánh. Các học trò của Scaloni sẽ tập trung thật nhiều cầu thủ áo xanh-trắng xung quanh người cầm bóng để tạo ra vô số phương án chuyền ngắn.

Dưới đây là một ví dụ về cách vận hành kể trên của Argentina sau 10 phút thi đấu. Thời điểm này, De Paul (chấm xanh gần cạnh dưới của khung hình) đã chủ động bó vào trong thay vì giữ vị trí rộng ở biên phải.

Một phút sau, một tình huống tương tự xảy ra. Lần này, Nahuel Molina đã dâng cao từ vị trí hậu vệ phải để đảm nhiệm vai trò giữ chiều rộng đội hình ở bên cánh đối diện với hướng bóng đang triển khai. Nhưng nếu quan sát số lượng cầu thủ Argentina tập trung quanh bóng ở cánh trái thì chúng ta có thể thấy rõ các cầu thủ của đội chủ nhà đang dồn rất nhiều người về phía cánh người cầm bóng và gần như tạo ra một khoảng cách rất lớn với Molina ở bên kia của sân bóng.

Dưới đây là một ví dụ khác về việc hành lang cánh phải của Argentina đã hoàn toàn bị bỏ trống trong khi họ triển khai bóng bên cánh trái.

Nhưng thực tế, đây là một chiến thuật có chủ đích từ Scaloni và nó đã phát huy hiệu quả hoàn hảo trong bàn thắng thứ hai của họ.

Ở pha bóng này, một lần nữa Argentina lại tập trung số đông cầu thủ về phía cánh trái của sân và gần như bỏ lại nguyên cả phần sân bên phải của Brazil.

Nhưng bằng cách triển khai bóng và quân số về một phía, họ đã kéo toàn bộ hệ thống phòng ngự của Brazil dồn sang hướng cánh trái. Điều này mở ra một khoảng trống khổng lồ bên cánh đối diện để Molina băng lên khai thác.

Anh thực hiện quả căng ngang khiến bóng chạm chân một cầu thủ Brazil và vô tình trở thành đường kiến tạo cho Enzo Fernández…

… người sau đó đã nhanh chóng đá bồi để đưa bóng vào lưới Brazil lần thứ 2.

Dưới đây là một ví dụ khác về sự linh hoạt đặc biệt trong cách vận hành của Argentina (mặc dù có độ hiệu quả không bằng so với tình huống dẫn đến bàn thắng).

Tình huống bắt đầu khi De Paul (theo lý thuyết đá ở tiền vệ lệch phải) nhận bóng ở một vị trí chếch về bên phải trung lộ. Sau đó, anh đã chủ động rê bóng đi theo đường chéo và hướng về cánh trái.

Tiếp theo, anh chuyền bóng cho Nicolás Tagliafico - người đang dâng cao từ vị trí hậu vệ trái.

Từ vị trí trống trải, Tagliafio dẫn bóng lên và thực hiện một pha chồng biên với Almada để đẩy bóng xuống đáy biên. Nhưng điểm đáng tiếc ở pha bóng này là đường tạt vào trong của Tagliafico lại đi quá sâu và vượt qua tầm với của tất cả mọi người. Không có bất kỳ cầu thủ nào băng vào vị trí cột xa để đón bóng...

… nên De Paul buộc phải tự mình di chuyển ra vị trí bóng rơi để tiếp tục xử lý pha bóng.

Thông thường, người xem sẽ đoán De Paul sẽ có mặt sẵn ở khu vực đó khi Argentina phản công hoặc ít nhất phải có một đồng đội nào đó của Argentina nhận ra khoảng trống và di chuyển vào để tận dụng cơ hội.

Nhưng đây chính là cách vận hành của đội tuyển Argentina vào thời điểm hiện tại. Họ thi đấu với sự linh hoạt và có vị trí rất khó đoán. Các cầu thủ sẵn sàng phá vỡ các quy tắc cố định về mặt không gian, chấp nhận tập trung quân số ở một cánh để kéo giãn hàng thủ đối phương, và tận dụng khoảng trống lộ ra bằng những pha di chuyển đột ngột.

Điều này phần nào đi ngược lại với quan điểm phổ biến gần đây trong bóng đá, rằng: cấu trúc vị trí là yếu tố quan trọng nhất trong lối chơi. Trên thực tế, Argentina không phải đội duy nhất tìm cách thoát khỏi triết lý này trong những năm vừa qua. Nhưng khi cách thoát ly đó được vận hành từ nhà vô địch thế giới - đội bóng đang đứng số một trên bảng xếp hạng FIFA, thì phải công nhận đó là một sự thay đổi đáng chú ý.

Dẫu vậy, câu hỏi song hành cũng sẽ được đặt ra cho tương lai của Argentina. Liệu họ sẽ làm cách nào để Messi có thể hòa nhập vào hệ thống này vào mùa hè năm sau nếu như anh quyết định cùng Argentina thi đấu tại World Cup 2026?

Thời điểm khi World Cup 2026 diễn ra, Messi sẽ bước sang tuổi 39 và đó sẽ là một bài toán lớn nữa cho cách vận hành của Argentina. Đúng là Messi đã có một giải đấu cực kỳ thăng hoa tại Qatar, nhưng chúng ta cũng không thể phủ nhận rằng Argentina thời điểm đó đã xây dựng một lối chơi xoay quanh số 10 một cách khá cực đoan. Lúc đó, Alvarez vừa phải đá cắm và vừa phải đảm nhiệm luôn nhiệm vụ lùi về tuyến giữa, đồng thời gánh vác luôn phần lớn công việc phòng ngự mà Messi thường không phải đảm nhận.

Argentina đã liều mình dồn hết tâm sức để xây dựng mọi thứ xoay quanh ngôi sao sáng nhất của đội và rốt cuộc họ đã thành công một cách rực rỡ. Nhưng đến tháng 7/2026, khi Messi đã già hơn khá nhiều, có thể HLV Lionel Scaloni sẽ không còn muốn đặt tất cả kỳ vọng vào một chiến lược có phần hơi mạo hiểm như vậy nữa.

Dẫu vậy, chúng ta vẫn phải thừa nhận rằng, Lionel Scaloni đang dần vẽ ra những bản kế hoạch để vận hành Argentina khi thiếu vắng đi Lionel Messi. Và nếu Argentina vẫn tiếp tục có những màn trình diễn bóng đá tuyệt vời như thế này, thì Messi có lẽ cũng chẳng phải lo lắng quá cho các đàn em. Việc của anh lúc đó sẽ chỉ đơn giản là ngồi trên ghế sofa tại Miami và chiễm ngưỡng các đồng đội thi đấu thay phần mình.

Nhưng tất nhiên, đó vẫn là câu chuyện của mùa hè năm sau. Còn hiện tại, chúng ta phải thừa nhận rằng chiến thắng 4-1 của Argentina trước Brazil là màn trình diễn đặc biệt của một tập thể xuất sắc. Đây có thể là dấu hiệu cho thấy kỷ nguyên chiến thuật tiếp theo của bóng đá sẽ vận hành như thế nào.

Theo Michael Cox (NY Times)