Từ cầu thủ dự bị tại một MU đang sa sút đến trụ cột của tập thể Napoli đua vô địch, hành trình tỏa sáng của Scott McTominay là ví dụ sống động về niềm tin đặt đúng chỗ.
 |
TỪ “PHƯƠNG ÁN B” CỦA NAPOLI…
Ngày 13/8/2024, tại một cơ sở y tế có tên Villa Stuart ở Rome, một cầu thủ cao lớn với mái tóc vàng bước xuống từ chiếc Volkswagen Golf. Anh vẫy tay chào người hâm mộ, ký tên và chụp ảnh.
Scott McTominay? Không, đó là Marco Brescianini - tiền vệ trung tâm đã gây ấn tượng mạnh tại Serie A 2023/24 trong màu áo Frosinone.
Brescianini đến Villa Stuart để kiểm tra y tế trước khi ký hợp đồng với Napoli. Đối với người hâm mộ Napoli, khi các thủ tục chuyển nhượng đã đến giai đoạn này thì về cơ bản, Brescianini đã thuộc về đội bóng của họ.
Nhưng mọi thứ hòa ra chẳng đơn giản như thế. Sau khi Brescianini hoàn tất kiểm tra y tế, những đồn đoán bắt đầu xuất hiện cho thấy vụ chuyển nhượng đã thất bại do Napoli cố gắng thay đổi các điều khoản vào phút chót. Cuối cùng, Brescianini chuyển hướng gia nhập Atalanta và Napoli phải quay lại vạch xuất phát trong nỗ lực tìm kiếm một tiền vệ trung tâm cho mùa giải mới.
Vào thời điểm đó, Giám đốc thể thao Giovanni Manna của Napoli đang ở London để thảo luận về việc chiêu mộ Billy Gilmour từ Brighton. Biết tin thỏa thuận với Brescianini đổ vỡ, Manna liền đi lên phía bắc, nơi ông tìm đến nhà của Scott McTominay tại Manchester để thuyết phục tiền vệ này gia nhập Napoli.
Người trong giới lúc ấy đều biết, MU sẵn sàng bán McTominay. Dù là một lựa chọn hữu ích nhờ sự đa năng và tính cống hiến, McTominay chưa bao giờ được coi là trụ cột tại Old Trafford. Quan trọng hơn, anh có thể đem lại “lợi nhuận thuần túy” vì trưởng thành từ học viện của MU. Bán McTominay sẽ đem lại mức lãi cao hơn rất nhiều so với bán một cầu thủ mà Quỷ Đỏ phải bỏ tiền ra mua. Mà như thế, họ sẽ đáp ứng tối đa Quy tắc Lợi nhuận và Bền vững (PSR) mà UEFA quy định.
Tại Manchester, Manna đã có “bài thuyết trình” thành công trước McTominay. Ông phác thảo niềm đam mê và văn hóa của Naples, nhắc đến sự nổi tiếng của ẩm thực địa phương. Và sau đó, ông đã “chiêu đãi” cầu thủ người Scotland bằng cách nói về lịch sử của Napoli, về Diego Maradona và lượng người hâm mộ cuồng nhiệt của đội bóng.
Rất ít CLB trên thế giới mang tầm quan trọng về mặt văn hóa như Napoli, và McTominay có thể bổ sung thêm vào tất cả những điều đó bằng sự thật rằng anh sẽ được dẫn dắt bởi chuyên gia đua League - Antonio Conte, người chắc chắn sẽ đưa Napoli trở lại đúng hướng.
Giờ đây, khi mùa giải Serie A 2024/25 chỉ còn hai vòng đấu nữa và Napoli đang trên đường giành Scudetto với vai trò quan trọng của McTominay – tác giả của 11 bàn thắng và có 6 đường kiến tạo, hẳn các CĐV Napoli đang vô cùng biết ơn… vụ chuyển nhượng hụt Brescianini hồi tháng 8.
… ĐẾN HÀNH TRÌNH ĐÁNH THỨC MỘT NGÔI SAO
Vậy, làm thế nào mà McTominay có thể “chuyển cấp” từ một cầu thủ dự bị tại một MU đang sa sút trở thành một mắt xích quan trọng trong đội hình Napoli đang hướng đến Scudetto?
HLV Conte đã được hỏi câu đó trong một cuộc họp báo gần đây, và ông đã trả lời rất đơn giản nhưng đi thẳng vào yếu tố then chốt nhất: “Scot chưa bao giờ là trụ cột tại MU, trong khi ở đây chúng tôi đã trao cho cậu ấy một vị trí quan trọng. Tất nhiên, McTominay đã làm việc chăm chỉ nên không có gì ngạc nhiên khi cậu ấy hoàn thiện hơn, tiến bộ hơn”.
“Một vị trí quan trọng” mà Conte nhắc đến có thể thấy rõ qua rất nhiều con số. Ví dụ, ở Serie A mùa giải này, Scot McTominay đã chơi 2.761 phút; chỉ có Amir Rrahmani (3.226) và đội trưởng Giovanni Di Lorenzo (3.150) tích lũy được nhiều thời gian ra sân hơn anh.
Con số đó cũng nhiều hơn gần 400 phút so với mùa giải McTominay được trọng dụng nhất tại MU. Và vì thế, nó không chỉ phản ánh sự sẵn sàng nhất quán của anh về mặt thể lực mà còn nói lên sự tin tưởng mà HLV Conte dành cho tiền vệ này.
Tất nhiên, vấn đề không chỉ là McTominay ra sân bao nhiêu phút, mà còn là anh chơi ở đâu và có vai trò chiến thuật gì. Ở đây, có một điều thú vị là Conte đã điều chỉnh đội hình của mình một phần để phát huy tối đa khả năng của McTominay. Napoli khởi đầu mùa giải với sơ đồ 3 hậu vệ, nhưng rồi Conte nhanh chóng chuyển sang sơ đồ 4-2-2-2 với McTominay chủ yếu sát cánh cùng Romelu Lukaku trên hàng tiền đạo, trước khi chuyển sang 4-2-3-1 với McTominay đá hộ công ngay phía sau trung phong Lukaku.
Và ở vị trí này, McTominay đã tỏa sáng, trở thành một trong những tiền vệ tấn công xuất sắc nhất Serie A, điều có lẽ khiến những fan của MU sốc nặng. Nhưng trong một cuộc phỏng vấn với The Athletic vào tháng 4, chính McTominay đã nói rõ điều mà nhiều chuyên gia Premier League từ lâu vẫn khẳng định, rằng anh đã bị “đánh giá sai lệch”.
“Điểm mạnh của tôi luôn là xâm nhập vòng cấm, ghi bàn, gây rắc rối cho đối phương ở đó,” McTominay cho biết. “Nhưng tôi chỉ được sử dụng như một 'số 6', hoặc như một trung vệ, và đó chưa bao giờ thực sự là cách chơi cũng như vị trí mà tôi yêu thích”.
 |
| Tỷ lệ phần trăm những vị trí mà Scot McTominay từng thi đấu trong 7 năm khoác áo đội 1 của MU |
Trong phần lớn sự nghiệp tại MU, McTominay có trung bình 2,1 pha tắc bóng và 6,1 lần giành lại bóng trong mỗi 90 phút ở Premier League. Dữ liệu này phản ánh trách nhiệm phòng ngự đáng kể mà cầu thủ người Scotland thường phải đảm nhiệm ở vị trí tiền vệ lùi sâu.
Trước mùa giải 2023/24, McTominay chưa bao giờ đạt trung bình trên 0,9 cú sút mỗi 90 phút tại giải Ngoại Hạng Anh. Trong các vai trò mà anh thường đảm nhiệm tại MU, tấn công chưa bao giờ là ưu tiên.
Trận thắng 6-2 trước Leeds vào tháng 12/2020 có lẽ là màn trình diễn đáng nhớ nhất của McTominay cho MU: Anh ghi 2 bàn thắng sớm và có 1 pha kiến tạo. Các cầu thủ của HLV Marcelo Bielsa không thể xử lý được những pha di chuyển không bóng của tiền vệ sinh năm 1996 này, và hôm ấy, McTominay đã thể hiện được những phẩm chất tốt nhất trên mặt trận tấn công.
Chuyển tới Napoli, những ngày tháng của McTominay với tư cách là một tiền vệ phòng ngự đã thực sự kết thúc. Cầu thủ người Scotland chỉ thực hiện trung bình 1,4 pha tắc bóng và 4,3 lần giành lại bóng mỗi 90 phút ở Serie A 2024/25, một chi tiết cho thấy anh ít tập trung vào phòng ngự hơn. Và ở chiều ngược lại, bình quân 2,4 cú sút mỗi 90 phút trong màu áo Napoli ở Serie A mùa này là thành tích cao nhất mà McTominay từng đạt được trong một mùa giải.
 |
| Bản đồ các vị trí dứt điểm của McTominay trong màu áo Napoli tại serie A mùa này |
Và khi việc dâng cao không còn là điều hiếm hoi nữa – việc chiếm giữ những vị trí nguy hiểm là điều mà người ta mong đợi ở McTominay. Có những dấu hiệu cho thấy MU bắt đầu sử dụng McTominay theo cách phù hợp hơn vào mùa giải trước, khi anh đã ghi tới 7 bàn thắng, bằng cả 3 mùa trước đó cộng lại. Nhưng ngay cả như vậy, bình quân 2,7 lần chạm bóng của McTominay trong vòng cấm đối phương mỗi 90 phút ở MU mùa trước vẫn thấp hơn đáng kể so với thống kê 3,6 lần mà anh đạt được tại Serie A mùa này.
Trên thực tế, cách tốt nhất để tóm tắt sự khác biệt trong vai trò của McTominay có lẽ là nhấn mạnh vào thực tế rằng đây là mùa giải trọn vẹn đầu tiên trong sự nghiệp mà anh có trung bình nhiều lần chạm bóng trong vòng cấm đối phương hơn là vòng cấm của đội mình.
Điều đó có thể một phần là do tiền vệ người Scotland được chơi cho một đội bóng tốt, nhưng nó cũng mang tính biểu tượng cho vai trò khác biệt mà anh được yêu cầu thực hiện. Và quan trọng nhất là tác động mà McTominay tạo ra là rất đáng kể.
 |
| Tỷ lệ sở hữu bóng (sống) phân bổ theo các khu vực sân của McTominay tại MU dười thời HLV Ten Hag |
 |
| Tỷ lệ sở hữu bóng (sống) phân bổ theo các khu vực sân của McTominay tại Napoli |
Trong số các tiền vệ đã ra sân tối thiểu 900 phút tại Serie A mùa này, McTominay xếp thứ 7 về số lần chạm bóng trong vòng cấm đối phương (bình quân 3,6 lần/trận), thứ tư về số pha dứt điểm (2,4 lần/trận) và thứ 5 về số cú sút trong vòng 16m50 (1,7 lần/trận). Không còn nghi ngờ gì nữa, McTominay đang khẳng định tài năng thực sự của mình ở một phần ba cuối sân.
 |
| Những vị trí dứt điểm của McTominay ở Serie A mùa này, trong đó chấm đỏ là các cú sút thành bàn. |
“LỜI HẸN THỀ” VỚI SCUDETTO
Trên thực tế, chỉ có 8 cầu thủ trong toàn bộ Serie A mùa này có thành tích ghi bàn tốt hơn McTominay, và tất cả họ đều là tiền đạo cắm hoặc tiền đạo cánh. Và 5 trong số 11 bàn thắng của tiền vệ trung tâm này đến từ đầu tháng 4. Anh ghi cả 2 bàn trong chiến thắng 2-0 trước Torino, cũng là người “nổ phát súng” quyết định trong thắng lợi 1-0 trước Monza ở vòng đấu thứ 33.
Chính phong độ chói sáng đó đã giúp McTominay được BTC Serie A bầu là “Cầu thủ xuất sắc nhất tháng 4”, giải thưởng mà anh đã nhận trước khi có 2 pha kiến tạo trong trận hòa 2-2 với Genoa cuối tuần qua.
Dù dành khá nhiều thời gian để chiếm giữ các vị trí ở hành lang trái, McTominay cũng không ngần ngại bó vào khu vực 16m50 của đối thủ. Ở đó, dù không nhất thiết phải là người dứt điểm cuối cùng, cầu thủ cao 1m91 vẫn nguy hiểm nhờ sức mạnh thể chất và khả năng không chiến. Với rất nhiều hậu vệ tại Serie A, việc theo kèm “gã khổng lồ” Scotland này là một nhiệm vụ mà họ không muốn nhận.
Hiện tại, Napoli đang dẫn trước Inter 1 điểm trong bối cảnh mùa bóng chỉ còn 2 vòng đấu nữa là hạ màn. Cách biệt mong manh ấy không dễ bảo vệ trước một Inter đang cực kỳ hưng phấn sau khi đoạt vé vào chung kết Champions League. Nhưng cũng chính vì Champions League, chẳng biết chừng Inter lại phân tâm mà hụt bước.
Nếu vế thứ hai đó trở thành sự thật, nghĩa là Napoli giành Scudetto, các CĐV đội bóng này hẳn sẽ còn phát cuồng vì McTominay hơn nữa.
 |
“Tôi muốn mang đến cho người hâm mộ Napoli một danh hiệu. Tôi sẽ cống hiến hết mình trên sân cỏ để không phải hối tiếc khi mùa giải khép lại”, McTominay cho biết trong một cuộc phỏng vấn gần đây.
Nếu nhìn vào hành trình từ một chuyên gia dự bị của MU đến ngôi sao không thể thiếu tại Napoli của anh, có thể tin vào “lời hứa” ấy. Và rồi trong thời khắc đón Scudetto thứ 4 của mình, hẳn nhiều người Naples sẽ một lần nữa phải thốt lên rằng: “May mà ngày ấy, đội bóng không mua Brescianini!”.
Nguồn tham khảo: From Man Utd Spare Part to Napoli’s Driving Force: Scott McTominay’s Glow-Up Is a Tale of Managerial Faith (The Analyst)
Scott McTominay cho rằng anh đã bị định hình sai tại Man United. Tiền vệ người Scotland đã thể hiện phong độ cao kể từ khi gia nhập Napoli trong mùa hè vừa qua.
Scott McTominay khẳng định Napoli không nên hoảng loạn dù vừa đánh rơi điểm số quan trọng trong cuộc đua vô địch Serie A mùa giải 2024/25.
Cựu tiền vệ Man United, Roy Keane, cho rằng Scott McTominay đã không được đánh giá đúng mức trong quãng thời gian khoác áo đội chủ sân Old Trafford, một phần vì thường xuyên phải đá cặp với Fred ở tuyến giữa.
Manchester United
Napoli
Scott McTominay 
