Vì sao các đội bóng Premier League ngày càng nguy hiểm sau các pha phòng ngự phạt góc?

Xu hướng chơi phản công sau các pha phòng ngự phạt góc đang ngày được lan rộng tại Premier League. Và ở bài viết này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu vì sao các đội bóng tại Premier League lại trở nên nguy hiểm tới vậy.

Trong bóng đá, các ý tưởng chiến thuật luôn phát triển theo một chu kỳ nhất định. Khi một chiến thuật mới hoặc xu hướng nào đó bắt đầu phát huy hiệu quả và được ưa chuộng, thì các đội bóng khác sẽ nhanh chóng nghiên cứu, thích nghi và sử dụng chiến thuật đó. Điều này khiến những lợi thế ban đầu dần bị triệt tiêu. Nói cách khác, không có gì “mới mẻ” có thể tồn tại mãi mãi, mọi thứ rồi cũng sẽ bị phổ cập và bắt kịp bởi bất kỳ ai trên thế giới này.

Việc các đội bóng tại Premier League những mùa gần đây ngày càng chú trọng tới các pha tấn công từ phạt góc, cùng với đó là sự nổi lên của các HLV chuyên trách cho các tình huống cố định, đã kéo theo sự gia tăng đáng kể về số bàn thắng ghi được từ các tình huống phạt góc.

Tuy nhiên, khi chúng ta xét đến khía cạnh phòng ngự ở các tình huống này thì nó cũng là một yếu tố quan trọng không hề kém cạnh. Khi các quả phạt góc trở thành một mối đe dọa đáng kể tới khung thành, các đội bóng ở Premier League đã bắt đầu chuyển hướng sang việc cải thiện khả năng phòng ngự ở các pha bóng này. Nhưng liệu điều đó có đủ hiệu quả để hoá giải đi sự nguy hiểm kể trên?

Trước hết, cần nhìn vào tỷ lệ bàn thắng tính trên mỗi 100 quả phạt góc theo từng mùa. Thống kê này sẽ giúp tạo ra sự công bằng trong việc so sánh giữa các mùa vì số lượng quả phạt góc có thể chênh lệch theo từng năm.

Nếu tính từ thời điểm mùa 2007-08 (thời điểm Opta bắt đầu thu thập dữ liệu về phạt góc) đến nay, thì mùa trước (2023-24) đang ghi nhận số bàn thắng cao nhất với 4,2 bàn sau mỗi 100 quả phạt góc.

Tuy nhiên, con số đó đã giảm mạnh trong mùa này (2024-25) khi chỉ còn 3,3 bàn mỗi 100 quả phạt góc - số bàn thắng trung bình thấp nhất kể từ mùa 2019-20.

Bên cạnh đó, chất lượng trung bình của các cơ hội ghi bàn từ phạt góc cũng giảm. Nếu xét theo thống kê bàn thắng kỳ vọng (xG) trên mỗi 100 quả phạt góc, mùa giải hiện tại chỉ đạt 3,6 - thông số thấp hơn 3 mùa giải gần nhất. Điều này cho thấy các đội đang phòng ngự phạt góc tốt hơn trong mùa 2024-25 (hoặc cũng có thể là do chất lượng tấn công có phần sa sút).

Hai xu hướng phổ biến trong vài mùa gần đây là đá góc ngắn và tổ chức tấn công với cầu thủ đứng ở rìa vòng cấm. Để hóa giải các phương án đó, các đội thường bố trí 1 hoặc 2 cầu thủ đứng phòng ngự theo khu vực ở gần chấm phạt đền.

Tổng hợp những yếu tố kể trên giúp chúng ta lý giải phần nào lý do mùa này đang chứng kiến sự gia tăng nhẹ của các pha phản công sau khi một đội phòng ngự thành công các tình huống phạt góc ở Premier League.

Việc phòng ngự phạt góc được cải thiện trên toàn giải đấu đang tạo ra nhiều cơ hội phản công hơn cho các đội ở thế phòng ngự. Và khi có 1 hoặc 2 cầu thủ vốn đã đứng ở vị trí cao trong vòng cấm khi tham gia phòng ngự, khả năng tận dụng cơ hội để chuyển đổi trạng thái phản công cũng được gia tăng lên đáng kể.

Xét theo tiêu chí phản công từ tình huống phòng ngự phạt góc ở Premier League (được định nghĩa là những pha lên bóng bắt đầu từ phần sân nhà sau một tình huống phòng ngự góc và dẫn đến cú sút hoặc chạm bóng trong vòng cấm đối phương trong vòng 15 giây) thì tỷ lệ phản công mùa này đạt 3,1 tình huống phản công mỗi 100 quả góc - thông số cao hơn so với 2 mùa trước.

Một trong những đội phản công nguy hiểm nhất từ các tình huống phòng ngự phạt góc thành công ở mùa này là Liverpool. Đội bóng của HLV Arne Slot đặc biệt xuất sắc trong các tình huống chuyển trạng thái - một bài tấn công khiến họ trở nên cực kỳ nguy hiểm mỗi khi hoá giải được một quả phạt góc của đối phương.

Xét theo tỷ lệ phản công trên mỗi 100 tình huống phòng ngự phạt góc, Liverpool đang dẫn đầu Premier League mùa này với con số 9,3 lần.

Không chỉ mạnh trong chuyển trạng thái, khả năng phòng ngự phạt góc vững vàng còn giúp Liverpool có nhiều cơ hội phản công hơn trong mùa giải này. Mùa này, đội bóng của Arne Slot chỉ để lọt lưới 1,6 bàn mỗi 100 quả phạt góc - thông số đứng thứ ba toàn giải. Họ cũng đang là đội có chỉ số bàn thắng kỳ vọng bị đe dọa từ các quả phạt góc thấp thứ nhì giải đấu với chỉ khoảng 2.7 xG.

Trong các tình huống phòng ngự góc, Liverpool thường bố trí Mohamed Salah cùng cầu thủ chạy cánh trái (Luis Díaz hoặc Cody Gakpo) đứng theo khu vực ở gần chấm phạt đền và cột gần. Họ bố trí như vậy là để các cầu thủ này luôn ở trạng thái sẵn sàng bứt tốc nếu đội giành được bóng và tổ chức phản công.

Còn trong trường hợp đối phương có khả năng thực hiện quả phạt góc ngắn, cầu thủ chạy cánh trái của Liverpool sẽ là người được giao nhiệm vụ ngăn chặn tình huống đó, trong khi Salah vẫn giữ vai trò kèm cặp các cầu thủ bên trong khu vực gần chấm phạt đền.

Tuy nhiên, Liverpool cũng có một phương án bố trí khác ở các tình huống phòng ngự phạt góc. Họ sẽ sử dụng Trent Alexander-Arnold để phòng thủ các phương án đá phạt góc ngắn của đối phương, còn cầu thủ chạy cánh trái được đẩy vào kèm khu vực gần cột gần. Trong khi đó, Mohamed Salah vẫn tiếp tục án ngữ vị trí quen thuộc của mình.

Khả năng chuyền bóng của Alexander-Arnold cũng là một công cụ hữu ích để khởi động pha phản công nhanh của Liverpool. Chính vì vậy, việc cầu thủ số 66 đảm nhận vai trò phòng ngự này cũng phục vụ luôn mục tiêu chuyển trạng thái tấn công của cả đội.

Mùa này, Liverpool đã ghi 2 bàn từ những tình huống phản công sau khi hóa giải phạt góc của đối thủ tại Premier League. Và chính cách bố trí vị trí ban đầu của Salah cùng Diaz đóng vai trò then chốt trong các bàn thắng đó của đội chủ sân Anfield.

Trong ví dụ dưới đâ (ở trận gặp Brentford hồi tháng 8), Salah là người đứng gần chấm phạt đền, còn Diaz là người theo kèm phương án đá phạt góc ngắn. Pha bóng này khi bóng được treo vào phía trong đã bị Ibrahima Konate bật cao để đánh đầu phá ra.

Chính vị trí phòng ngự ban đầu của Salah và Diaz đã đưa họ vào tư thế lý tưởng để lập tức triển khai pha phản công khi bóng được phá ra.

Salah cố gắng chuyền cho Diaz ngay khi chuyển trạng thái, nhưng đường chuyền của anh đã bị Vitaly Janelt chặn lại. May mắn cho Liverpool, Diogo Jota đã được quả bóng bật ra để tiếp tục luôn chuyển bóng lên phía trước rồi chuyền cho Diaz - người sau đó đã ghi bàn để kết thúc tình huống phản công ấn tượng của Liverpool.

Dĩ nhiên, việc các đội phản công nhiều hơn sau các quả phạt góc không chỉ là nhờ điều chỉnh chiến thuật cố định mà còn bởi lối chơi ở Premier League từ mùa trước đến nay đã mang thiên hướng chuyển trạng thái nhiều hơn trước rất nhiều.

Phần lớn các đội bóng tại Premier League hiện nay đều sở hữu những cầu thủ có thể lực và kỹ năng để phát huy hiệu quả trong các tình huống chuyển trạng thái. Dù là sức bền, tốc độ hay khả năng rê bóng, thì việc thực hiện một pha bứt tốc từ vòng cấm này sang vòng cấm kia không còn là điều quá xa vời với nhiều cầu thủ ở giải đấu này.

Tuy nhiên, cách bố trí đội hình vẫn đóng vai trò then chốt trong xu hướng này. Và khi chu kỳ chiến thuật phạt góc tiếp tục xoay vòng, các đội bóng sẽ không ngừng tìm ra những phương án mới để khai thác hàng thủ đối phương cũng như hạn chế rủi ro từ các pha phản công.

Mấu chốt là luôn phải đi trước một bước khi chu kỳ chiến thuật tiếp tục thay đổi từng ngày.

Theo Mark Carey (NY Times)