Dù phải thi đấu ở thế bất lợi quân số trước Benfica, nhưng Hansi Flick và các học trò đã giải quyết bài toán khó tại Estadio da Luz bằng một lời giải không thể ấn tượng hơn.
Những chuyến phiêu lưu gần đây của Barcelona ở cấp độ châu Âu thường liên quan đến việc họ tự gây khó dễ cho chính mình. Vì vậy, khi Pau Cubarsi bị truất quyền thi đấu ở phút 22 trong trận lượt đi vòng 16 đội Champions League gặp Benfica, chắc chắn những thất vọng trong suốt nhiều năm qua đã hiện lên trong tâm trí bất kỳ ai có trái tim thuộc về Barcelona.
Tuy nhiên, đội bóng của Hansi Flick đã chiến đấu bằng 200% khả năng để giành chiến thắng 1-0 vào thứ Tư trên sân Estadio da Luz ở Lisbon. Barcelona cũng từng có một cú lội ngược dòng khó tin cũng chính tại sân bóng này với tỉ số 5-4 để đánh bại Benfica ở vòng bảng cách đây chỉ 6 tuần.
Tuy nhiên, vào thứ Tư vừa rồi, Barcelona đã thể hiện sự kiên cường kết hợp với sự linh hoạt trong tính chiến thuật - điều mà họ hiếm khi có được ở sân chơi Châu Âu kể từ lần gần nhất giành chức vô địch Champions League vào năm 2015 (giống như được minh họa qua khối đội hình không đối xứng trong bảng thống kê trận đấu dưới đây).
| Diễn biến, bản đồ nhiệt và bản đồ luân chuyển bóng của Benfica và Barcelona |
Đây không phải là lần đầu tiên Barcelona thử thay đổi phong cách chơi dưới sự dẫn dắt của Flick kể từ khi ông được bổ nhiệm vào mùa hè năm ngoái.
Họ đã từng từ bỏ lối chơi kiểm soát bóng, pressing với cường độ cao trong chiến thắng 4-1 trên sân nhà trước Bayern Munich ở vòng bảng vào tháng Mười. Đó được coi là một trong những màn trình diễn tốt nhất của họ trong mùa giải này tại sân chơi Châu Âu. Thay vì duy trì một lối chơi cũ đã ăn mòn vào suy nghĩ của các cầu thủ Barca, Hansi Flick lại sử dụng chiến thuật kèm người và giăng bẫy việt vị đầy mạo hiểm. Barcelona kết thúc trận đấu đó với 39% thời gian cầm bóng và PPDA - Passes Per Defensive Action (số đường chuyền đối thủ thực hiện trên mỗi hành động phòng ngự) là 16.1. Điều này cho thấy họ đã kiên nhẫn hơn và không ép đối phương phạm sai lầm ngay trên phần sân của mình.
Trong trận đấu với Benfica vào thứ Tư, Barcelona bắt đầu bằng một chiến thuật pressing tầm cao. Họ đạt PPDA là 7.7 trong khoảng thời gian từ khi trận đấu bắt đầu đến phút 22. Bẫy việt vị của họ cũng được chuẩn bị rất rõ ràng. Trong tình huống ở phút 16, Kerem Akturkoglu đã cố gắng chuyền bóng cho Vangelis Pavlidis đang trong đà băng lên, trong khi Inigo Martinez di chuyển theo hướng ngược lại (một động tác mà anh đã thực hiện rất thành thạo trong mùa giải này) nhằm bắt Pavlidis rơi vào tư thế việt vị.
Tuy nhiên, Pavlidis - người đã ghi hat-trick trong 30 phút đầu tiên của trận đấu ở vòng bảng vào tháng Giêng vẫn giữ được vị trí rất tốt và xâm nhập vào vòng cấm của Barca. Chỉ tiếc là cú sút cuối cùng lại đưa bóng đi lên trời.
Dễ hiểu khi tấm thẻ đỏ của Cubasi khiến Barcelona buộc phải đưa ra sự thay đổi về mặt chiến thuật. Ronald Araujo đã được đưa vào thay cho Dani Olmo và từ đó lối chơi pressing của Barcelona đã giảm nhịp một cách đáng kể với PPDA là 24.3 - mức cường độ thấp nhất của họ ở cả đấu trường La Liga lẫn Champions League mùa này.
Ngoài việc phòng ngự, Barcelona đã chuyển sang hệ thống 4-4-1 khi Benfica vượt qua phần sân nhà của mình. Họ có Raphinha và Lamine Yamal tham gia cùng Pedri và Frenkie de Jong khu vực tuyến giữa. Robert Lewandowski được nhiều người dự đoán là sẽ bị thay ra khi Barca thiếu người thay vì Dani Olmo (một cầu thủ có khả năng cầm bóng tốt hơn trong không gian hẹp), nhưng tiền đạo người Ba Lan vẫn được giữ lại trên sân ở vị trí cao nhất trên hàng công của Barca như khối mô tả bên dưới.
Cách chơi này của Barcelona đã cắt đứt đi khả năng Benfica sẽ thực hiện những đường chuyền dễ dàng vào tuyến giữa. Khối đội hình này cũng khiến Orkan Kokcu và Fredrik Aursnes phải lùi sâu hơn để nhận bóng và tịnh tiến lên phía trên. Đội chủ nhà lúc này buộc phải tịnh tiến bóng ra các khu vực xung quanh khi không thể tìm ra phương án xuyên thủng 10 cầu thủ còn lại của Barca. Benfica cũng sử dụng bóng dài, nhưng phương án này cũng tỏ ra không hiệu quả vì đội bóng của Hansi Flick đã chủ động lùi sâu hơn. Benfica cũng gần như bất lực để xuyên thủng hàng phòng ngự Barca bằng những quả tạt. Khi bị đẩy lùi sâu, Araujo dường như lại tỏ ra phù hợp hơn thay vì phong cách cũ ở một hàng phòng ngự dâng cao, trong khi đó Inigo Martinez cũng cho ra những phán đoán tốt để cắt đi những đường bóng mà Benfica thực hiện.
Trong hiệp hai, khối đội hình của Barcelona đã được thay đổi thành 5-3-1 khi Raphinha chuyển sang chơi ở vị trí hậu vệ cánh trái.
Điều này đồng nghĩa là Pedri và De Jong sẽ phải di chuyển nhiều hơn, nhưng họ đã hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình ở hiệp 2. Bộ đôi này giành chiến thắng trong 10 pha tranh chấp và thực hiện 15 pha giành lại bóng trong phần còn lại của trận đấu (biểu đồ bên dưới là để biểu thị cho những hành động phòng ngự của Pedri trong 90 phút cuộc đối đầu với Benfica).
| Thông số của Pedri trong trận đấu với Benfica |
Thêm vào đó, Hansi Flick cũng thể hiện khả năng kiểm soát trận đấu của mình khi Benfica đã tập trung nhiều đợt tấn công xuống cánh trái ngay đầu hiệp hai. Hậu vệ trái Alvaro Carreras đã gây khó khăn cho Jules Kounde khiến Flick phải thay Yamal bằng Ferran Torres rồi chuyển Raphinha sang cánh phải. Tác động của Carreras bị giảm đi, trong khi Torres vẫn đảm nhận nhiệm vụ hậu vệ trái mà trước đó Raphinha đã thi đấu. Điều này giúp Raphinha có thể dâng cao hơn và chớp được cơ hội để dẫn đến bàn thắng duy nhất của trận đấu sau khi anh cắt bóng từ đường chuyền hỏng của trung vệ Antonio Silva.
Sự thay đổi trong cách bố trí của Barcelona rõ ràng nhất là vào phút thứ 74 trong một tình huống chuyển đổi trạng thái của Benfica. Khi đường chuyền được thực hiện, Inigo Martinez đã chạy thẳng về phía khung thành của mình thay vì thực hiện một pha di chuyển ngược để giăng bẫy việt vị như mọi khi.
Điều này khiến Andrea Belotti (người vào sân thay người) đã bị loại ra khỏi một phương án chuyền bóng của Benfica trong pha phản công. Sau cùng, Benfica buộc phải đẩy bóng ra biên để tiếp tục triển khai.
Năm phút sau, Flick thay Lewandowski và De Jong bằng hậu vệ Gerard Martin và tiền vệ Marc Casado. Khi đó, Raphinha đã trở thành cầu thủ tấn công có vị trí cao nhất của Barcelona trong sơ đồ 5-3-1 khi không có bóng. Khi Benfica đẩy thêm cầu thủ lên phía trước trong những phút cuối, Barcelona đã phản ứng lại bằng cách bổ sung thêm người vào hàng phòng ngự.
Wojciech Szczesny đã thực hiện nhiều pha cứu thua quan trọng, bao gồm một pha cản phá cú sút của Renato Sanches trong những giây cuối của thời gian bù giờ. Tuy nhiên, khả năng thích ứng và kiên nhẫn của Barcelona mới là yếu tố quan trọng nhất để giúp họ giành chiến thắng trận này. Đây là điều mà họ đã không thể thể hiện được trong trận hòa 2-2 với Atalanta tại vòng đấu cuối cùng của giai đoạn league phase vào tháng Giêng và trận hòa 4-4 với Atletico Madrid ngay tuần trước trong trận lượt đi bán kết Copa del Rey.
Hansi Flick thực chất cũng đã thay đổi cách tiếp cận khi Barcelona có bóng sau khi Cubarsi phải thẻ đỏ. Szczesny đã thực hiện 27 đường chuyền dài - số lượng đường chuyền nhiều nhất của một thủ môn Barcelona trong hai mùa giải gần đây ở La Liga và Champions League. Phương án này của Flick giúp Barcelona có thời gian tổ chức lại đội hình trong khi các tiền đạo của họ tranh chấp ở các pha chạm một và tình huống bóng hai với các hậu vệ Benfica.
| Thống kê của Wojciech Szczesny trong trận đấu với Benfica |
Hansi Flick đã có những sự điều chỉnh tinh tế trong cả hai hiệp đấu. Trong hiệp một, Szczesny sử dụng những pha phất bóng không có quá nhiều độ cong và gần như đi ngang rất gần với mặt sân hướng về phía tiền đạo Lewandowski - người có nhiệm vụ giành chiến thắng trong pha không chiến và chuyền bóng cho Pedri - người đã sẵn sàng dẫn bóng đi về phía trước như trong hình dưới đây.
Yamal và Raphinha đã chạy lên phía trước Lewandowski để tạo ra các lựa chọn chuyền bóng cho Pedri. Ở đây, Pedri có thể đưa ra hai lựa chọn là thực hiện một đường chọc khe hoặc một pha bấm bóng qua đầu hàng phòng ngự.
Barcelona sau đó đã thay đổi cách tiếp cận này trong hiệp hai. Szczesny bắt đầu thực hiện những đường chuyền dài hơn, có độ cong nhiều hơn hướng về hai biên - nơi Lewandowski và Raphinha (và sau này là Torres) tranh chấp những pha bóng bổng. Trong hình dưới đây, Pedri đã quay lưng lại với khung thành để ưu tiên việc kiểm soát bóng hơn là cố gắng tính đến phương án dẫn bóng lên phía trước.
Trong tình huống diễn ra vào phút thứ 78, Lewandowski đã cố gắng cài đè nhằm tranh chấp pha bóng bổng trong khi Ferran Torres kéo Samuel Dahl di chuyển về phía bên trái.
Lewandowski giành chiến thắng pha tranh chấp bóng bổng với hai hậu vệ của Benfica và đánh đầu bật lại đến vị trí của Pedri - người đã di chuyển ra sát hành lang biên bên cánh trái trong khi Torres kéo Dahl phải di chuyển theo mình. Barcelona sau đó vẫn duy trì quyền kiểm soát bóng để tiêu tốn thêm vài giây của trận đấu.
Thực chất tình huống không có gì quá khác biệt nhưng nó lại quan trọng khi chúng ta tính tới việc Hansi Flick chủ đích giữ Lewandowski ở lại chỉ với mục tiêu tranh chấp bóng bổng.
Barcelona đã tham gia 36 pha tranh chấp trên không - con số cao nhất của họ trong mùa giải này tại cả La Liga và Champions League (bằng với thông số trong trận hòa 1-1 trước Getafe vào tháng 1 và chiến thắng 1-0 trước Alaves vài tuần sau đó). Lewandowski đã tham gia 13 pha tranh chấp và giành chiến thắng 6 lần (bao gồm một vài tình huống trong các tình huống phòng ngự phạt góc từ phía Benfica).
Sau trận đấu, Szczesny đã giải thích sự thay đổi trong chiến thuật khi nói chuyện với CBS Sports Golazo: "Chúng tôi hiểu rằng không thể chơi thoáng và đẩy đội hình lên cao vì sẽ rất khó để gây áp lực lên bóng khi chúng tôi chỉ còn 10 người. Chúng tôi duy trì đội hình rất chặt chẽ, lùi sâu hơn một chút, chờ đợi cơ hội phản công. Đây là một bài kiểm tra tốt về sự trưởng thành và bản lĩnh của đội bóng."
Và quả thật, Barcelona đã hoàn thành bài kiểm tra có độ khó cao bằng một kết quả quá xuất sắc.
Theo Anantaajith Raghuraman (NY Times)