Nếu bạn che đi tên và đổi màu áo của Napoli và Inter Milan ở trận đấu cuối tuần vừa rồi, chúng ta vẫn có thể dễ dàng nhận ra đó là một trận đấu của bóng đá Ý.
Trong phần lớn thời gian thi đấu ở mùa giải Serie A năm nay, cuộc chạm trán giữa Napoli và Inter luôn được xem là một trong những trận đấu mang tính chất quyết định trong cuộc đua giành Scudetto.
Sau cùng trận so tài tại Diego Armando Maradona cũng chẳng tạo ra bước ngoặt nào trong cuộc đua vô địch. Kết quả hoà 1-1 vẫn giữ khoảng cách của Inter với Napoli chỉ vỏn vẹn là 1 điểm. Trong khi đó Atalanta và Juventus cũng đang dần thu hẹp khoảng cách để sẵn sàng bứt lên.
Tuy nhiên, trận đấu này vẫn là bức tranh phản chiếu chân thực về bản sắc thi đấu của Serie A mùa 2024-25. Trong bối cảnh phần lớn bóng đá châu Âu ngày càng trở nên giống nhau về mặt phong cách thi đấu, bóng đá Ý vẫn là một trường hợp ngoại lệ đầy thú vị. Serie A giờ đây không còn là giải đấu chỉ biết "dựng xe buýt" để phòng thủ, nhưng xét về số bàn thắng có được ở mùa giải này thi đây vẫn là giải đấu này vẫn đang xếp cuối trong nhóm 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu.
Serie A cũng đang đội sổ ở nhiều chỉ số thống kê như số đường chọc khe, số pha rê bóng qua người, số lần việt vị và số đường chuyền hướng tới 1/3 cuối sân. Bóng đá Ý hiện tại được định hình bởi sự chặt chẽ và căng thẳng — một môtip khác hẳn với tính cởi mở của Bundesliga hay Premier League. Serie A cũng là giải đấu sử dụng hệ thống phòng ngự 3 trung vệ nhiều hơn hẳn so với Bundesliga hay La Liga. Và những khoảnh khắc các trung vệ xoạc bóng, cứu thua ngoạn mục vẫn là một phần không thể thiếu của giải đấu.
Trận cầu tối thứ Bảy tại Diego Armando Maradona không phải một bữa tiệc bàn thắng hay màn trình diễn giàu tính nghệ thuật. Sự sáng tạo hay những pha xử lý kỹ thuật thượng hạng gần như mất tích trong cuộc đụng độ ngày hôm đó. Dù trận đấu thiếu nhiều yếu tố hấp dẫn thông thường (bàn thắng đẹp, lối chơi tấn công mãn nhãn hay những pha bóng kỹ thuật đỉnh cao), nhưng nó vẫn cuốn hút theo cách riêng.
Cả Napoli lẫn Inter đều ưu tiên khai thác biên khi tấn công. Với Inter của Simone Inzaghi, hệ thống 3-5-2 quen thuộc tiếp tục vận hành xoay quanh hai cầu thủ chạy cánh: Federico Dimarco bên trái và Denzel Dumfries bên phải. Một trong những miếng đánh tiêu biểu là Bastoni bấm bóng ra sau lưng hàng thủ Napoli cho Dimarco băng xuống, trước khi cầu thủ này tạt bổng về phía cột xa để tìm đến vị trí của Dumfries đang băng lên.
Bóng đã bị phá ra ngay trong tình huống đưa bóng vào của Dimarco. Henrikh Mkhitaryan lúc này đã lao lên để thực hiện dứt điểm bóng hai nhưng đã bị Billy Gilmour phạm lỗi ở ngay rìa vòng cấm. Pha phạm lỗi đó đã mở ra cơ hội tuyệt vời để Dimarco đưa bóng hoàn hảo vào góc chữ A và mở tỉ số cho đội khách Inter Milan.
Với phong cách chơi tấn công của Inter, Dimarco ghi bàn cũng là điều không gây ra quá nhiều sự bất ngờ. Tính từ đầu mùa trước, bộ đôi Dimarco và Dumfries đã ghi nhiều bàn hơn bất kỳ hậu vệ nào khác tại Serie A. Trên thực tế, gọi bộ đôi này là "hậu vệ" cũng chẳng chính xác một cách hoàn toàn bởi cả hai thực chất chính là những mũi nhọn tấn công chủ lực của Inter. Và đoàn quân của Simone Inzaghi tiếp tục khai thác biên không ngừng nghỉ, họ tiếp tục đeer Dimarco dâng cao và có tình huống chồng biên hoàn hảo để thực hiện cú tạt sâu về phía cột xa cho đà băng vào của Dumfries. Nhưng tiếc ở pha bóng này, McTominay đã lùi về kịp để đánh đầu phá bóng.
Thực tế, Inter cũng có những pha bóng còn cơ bản hơn, kiểu như xuất phát từ một quả ném biên. Họ lặp đi lặp lại bài tấn công rất quen thuộc: bóng cứ luân chuyển từ hậu vệ cánh này này sang hậu vệ ở cánh đối diện. Nhưng ở pha bóng dưới đây, cú dứt điểm của Dimarco đã bị chặn đứng bởi một pha cắt bóng xuất thần của Amir Rrahmani.
Ở tình huống tiếp theo, Dimarco một lần nữa thoát xuống đầy tốc độ bên hành lang trái để đón đường chuyền bổng từ tuyến dưới. Lautaro Martinez lúc này đã hét lên để xin bóng ở trong trung lộ nhưng Dimarco vẫn nhất quyết định dứt điểm ở góp hẹp. Và lần này, Alessandro Buongiorno là cầu thủ xoạc người chính xác để cắt đi pha dứt điểm của hậu vệ người Ý.
Nhưng khi nhìn sang cách tiếp cận của Napoli, nó lại là cách tổ chức hoàn toàn khác. Trong hệ thống 4-3-3 của Antonio Conte, đội hình Napoli được đẩy lệch hẳn sang cánh phải. Trên danh nghĩa Giacomo Raspadori sẽ là một cầu thủ chạy cánh trái, nhưng thực chất anh lại di chuyển bó nhiều vào trung lộ để đóng vai trò tiền đạo thứ hai. Trong khi đó, hậu vệ trái Leonardo Spinazzola cũng không chủ động dâng cao hay bám biên để tạo chiều rộng đội hình của Napoli.
Hầu hết những tình huống tấn công sắc nét nhất của Napoli đều bắt nguồn từ việc hậu vệ phải Giovanni Di Lorenzo chủ động bó vào trong giống như pha bóng dưới đây.
Chính Di Lorenzo với những bước di chuyển đã liên tục kéo hàng thủ Inter vào trung lộ. Từ đây anh mở ra khoảng trống mênh mông để Matteo Politano thoải mái nhận bóng ở biên phải.
Sau đó, Di Lorenzo thực hiện một pha chạy underlap (cầu thủ sẽ chạy vòng ra phía sau của hậu vệ cánh của đối phương thay vì chạy xuống dọc biên và luồn ra sau đồng đội chạy cùng cánh để nhận bóng) để chiếm lĩnh những vị trí nguy hiểm. Tiếp theo sẽ là một ví dụ khác: Politano lúc này chọc khe xuống hành lang trong cho Di Lorenzo - người sau đó đã thực hiện pha căng ngang vào vòng cấm nhưng đã bị Francesco Acerbi cắt được.
Napoli cũng có những pha phối hợp theo kiểu truyền thống: Politano giữ bóng sát biên để tạo ra tín hiệu cho Di Lorenzo thực hiện một pha chồng biên. Đường căng ngang sau đó của Di Lorenzo tìm đến đúng vị trí của Raspadori, nhưng cú sút của tiền đạo người Ý lại bị Acerbi chặn lại.
Vấn đề ở cánh này của Inter càng trở nên nghiêm trọng hơn sau khi Dimarco buộc phải rời sân vì chấn thương. Chấn thương của Dimarco khiến họ mất đi một hậu vệ chạy cánh trái thực thụ. Benjamin Pavard lúc này được vào sân thay Dimarco, nhưng Pavard lại được xếp đá ở cánh phải. Điều này khiến Inter chuyển sang sơ đồ gần giống với việc chơi 4 hậu vệ. Nhưng ở thời gian đầu khi tổ chức lại đội hình, khối phòng ngự của Inter tỏ ra khá lộn xộn. Minh chứng rõ ràng nhất là hình ảnh Alessandro Bastoni - người đang chơi lệch trái liên tục quay ra hướng Simone Inzaghi đang đứng để xin chỉ đạo cho vị trí sẽ thi đấu tiếp ở phần còn lại. Các trợ lý và HLV của Inter lúc này đã hét ra khản cổ từ bên ngoài đường pitch để chỉ đạo Bastoni. Nhưng may cho họ là trong khoảnh khắc hỗn loạn đó, Henrikh Mkhitaryan đã tạm thời trám vào cánh trái để bọc lót.
Sau cùng, khi chỉ đạo đã được đưa ra, mọi thứ dần trở nền rõ ràng và có tổ chức hơn: Pavard chơi trung vệ lệch phải, còn Dumfries được kéo sang đá hậu vệ cánh trái. Nhưng thực tế việc đẩy Dumfries sang cánh đối diện lại khiến anh chàng này tỏ ra lúng túng và mất phương hướng. Khi Di Lorenzo lại bó vào giữa nhận bóng từ Romelu Lukaku và mở ra cánh cho Politano, Dumfries lúc này chẳng biết phải kèm ai cả. Anh không theo Di Lorenzo, mà cũng chẳng áp sát Politano. Và một lần nữa, pha lăn xả kịp thời nữa từ Bastoni đã cứu nguy cho Inter khỏi một cơ hội nguy hiểm.
Tuy nhiên, điểm mạnh lớn nhất của Dumfries chính là năng lượng và tốc độ. Nếu anh chỉ nhanh hơn một tích tắc để đón được đường chuyền bổng ra sau lưng hàng thủ Napoli (đúng theo kiểu luân chuyển bóng mà Inter đã liên tục thực hiện cho Dimarco trong hiệp 1) thì có lẽ Inter đã có bàn nhân đôi cách biệt ở phút 70.
Cuối cùng, cả hai đội buộc phải chấp nhận rời sân với 1 điểm. Bàn gỡ hòa của Napoli thực tế lại hoàn toàn không giống với bất kỳ tình huống nào trước đó trong trận đấu. Stanislav Lobotka - tiền vệ mỏ neo của Napoli là cầu thủ suốt cả trận chỉ duy trì vai trò cầm nhịp và giữ vị trí ở tuyến giữa. Thế nhưng, khi thời gian thi đấu chỉ còn 4 phút, anh lại bất ngờ thực hiện một pha bật tường với Scott McTominay để xâm nhập vòng cấm. Không một cầu thủ Inter nào theo kèm Lobotka và anh có đủ sự bình tĩnh để chuyền bóng cho Philip Billing ghi bàn gỡ hoà. Cú dứt điểm đầu tiên của Billing bằng chân trái bị cản phá, nhưng cầu thủ đang khoác áo Napoli theo dạng cho mượn từ Bournemouth đã nhanh chân sút bồi bằng chân phải thành công.
Điểm nhấn của trận đấu này chính là việc nó chẳng có gì quá đặc biệt. Không có ai sẵn sàng nhận bóng từ khoảng không giữa các tuyến rồi thực hiện những đường chọc khe tinh tế ra sau lưng hàng thủ đối phương. Các tiền đạo gần như vô hình bởi bóng đến chân họ chủ yếu là từ những pha bóng cầu âu (phần lớn thời gian tiền đạo của cả Inter và Napoli đều bị các trung vệ phong tỏa hoàn toàn). Cách pressing của hai đội cũng không phải kiểu gây sức ép tầm cao để ép đối thủ mắc sai lầm, mà chủ yếu là chặn đứng các đường chuyền xuyên qua tuyến giữa. Cả trận chỉ có đúng 7 lần cầu thủ rê bóng thành công qua đối thủ.
Nhưng thực ra, chính những điều đó lại phản ánh rõ nét bản sắc riêng của bóng đá Ý so với các giải đấu lớn khác. Thậm chí nếu đổi tên cầu thủ, cho họ mắc áo khác màu truyền thống của CLB thì người xem vẫn có thể dễ dàng nhận ra đây là một trận đấu của Serie A.
Theo Michael Cox (NY Times)
Napoli
Inter Milan
