Ông Felix Mourinho có lẽ vẫn còn nhớ chuyến làm khách của đội Uniao de Madeira do ông dẫn dắt tại Amadora cách đây gần 40 năm, một trận đấu mà Uniao chỉ cần hòa là giành quyền chơi play-off thăng hạng. Rốt cục, Uniao đã hòa 0-0 và người đề ra chiến thuật cho đội là… con trai ông, Jose Mourinho.
1. Năm ấy, Mourinho mới 16 tuổi, nhưng đã có “kinh nghiệm” 2-3 năm làm trợ lý không chính thức cho cha cậu, ông Felix. “Nó ngồi sau băng ghế dự bị của đội. Tôi truyền đạt ý đồ, và nó sẽ chạy sang phần sân bên kia để nói lại với các cầu thủ” - Felix Mourinho tiết lộ. Khi Jose 15 tuổi, cậu đã bắt đầu mổ băng để giúp cha mình chuẩn bị các báo cáo trước trận.
Amadora là thử thách đầu tiên cho Jose. Felix giao cho con trai ông đi thị sát đối thủ trong vòng một tuần, và báo cáo lại với ông. Jose Mourinho làm tốt hơn thế: Cậu đề ra một chiến thuật khiến đối thủ không thể cựa quậy nổi, và Uniao giành quyền chơi play-off thăng hạng. Jose chỉ ra rất rõ những hạn chế của đối phương và qua đó, dắt trận đấu đi vào ngõ cụt.
Biệt tài chỉ ra điểm yếu của đối phương và phá lối chơi của họ cũng giúp Mourinho từ một phiên dịch viên trở thành một trợ lý đắc lực của cố HLV Bobby Robson thời hai người còn hợp tác ở Barcelona. Louis van Gaal cũng đã khai thác khả năng đặc biệt này của Mourinho bằng cách phái trợ lý trẻ tuổi người BĐN lên khán đài , quan sát lại những thay đổi của đối phương rồi báo cáo qua bộ đàm hoặc tin nhắn.
Mourinho “bắt thóp” đối thủ cực nhanh và đưa ra những phương án khắc chế rất hiệu quả. Chính van Gaal cũng phải thừa nhận điều đó, dù ông luôn dè bỉu rằng Mourinho, được coi là học trò của ông, sẽ “không bao giờ tạo ra thứ bóng đá đẹp như của tôi.”
2. Triệt tiêu sức mạnh của đối phương là sở trường của Mourinho, nhưng cũng như van Gaal nhận xét, HLV người BĐN không phải một chuyên gia của lối chơi chủ động. Ông đã từng phá kỷ lục bàn thắng ở Liga cùng Real Madrid, nhưng ngay cả trong những trận thắng hủy diệt, Madrid của Mourinho cũng không tạo ra sự lôi cuốn. Đó là kết quả của những tính toán sắc bén và xuất phát từ việc phá lối chơi của đối phương, hơn là bắt đầu từ việc xây dựng lối chơi của chính mình và dùng nó chinh phục đối phương.
Vì thế mà khi gặp những đội có khả năng chơi tấn công tốc độ cao và pressing thực sự như Dortmund mùa trước, Real Madrid của Mourinho đã phải tối tăm mặt mũi. Madrid không thể chơi phòng ngự phản công kiểu tiêu cực như Inter Milan hay Chelsea, và khi bị quan niệm tấn công của Real trói buộc, Mourinho cũng không còn đặc biệt.
Đầu mùa này, khi chịu áp lực phải chơi tấn công để làm vừa lòng ông chủ Abramovich, Chelsea của Mourinho đã tỏ ra rất chật vật. HLV người Bồ thậm chí đã phải tuyên bố “dọn đường” rằng Chelsea cần phải thực dụng hơn và kể từ đó, họ mới trở lại quỹ đạo mong muốn với lối chơi sở trường của Mourinho.
3. HLV người Bồ là một chuyên gia bảo vệ cầu môn và khai thác sai lầm của đối phương, một năng lực có lẽ là bẩm sinh của ông. Nhưng ngược lại, Mourinho không phải mẫu HLV có thể tạo ra một đội bóng biết cách dồn ép, chơi pressing ấn tượng như những gì mà Pep Guardiola làm được ở Bayern hay Juergen Klopp tại Dortmund.
Thậm chí với cách chơi ấy, Laurent Blanc còn làm tốt hơn Mourinho, với những gì đã thể hiện ở lượt đi: Sau bàn thắng từ chấm penalty gỡ hòa 1-1, Chelsea không sút nổi một quả trúng đích về phía khung thành PSG.
Blanc có lẽ đủ tỉnh táo để không rơi vào cái bẫy phản công Mourinho chắc chắn vẫn sẽ giăng ra ở Stamford Bridge, với cách biệt hai bàn đã tạo ra. Và chỉ cần một chút kiên nhẫn, PSG có lẽ cũng sẽ khiến Mourinho không cựa quậy nổi.
Theo Thể Thao Văn Hoá