Đã giành vinh quang ở ba giải đấu hấp dẫn nhất hành tinh - Anh, Italy và Tây Ban Nha - Mourinho phải chăng là HLV giỏi nhất mà thế giới bóng đá từng sản sinh. Tuần vừa qua, Mourinho đã giành chiếc cúp vô địch giải đấu quốc gia thứ 7 trong 10 năm, dẫn dắt Real Madrid vượt qua đội bóng vĩ đại Barcelona ở La Liga.
Đó là khoảnh khắc sung sướng, tự hào nhất của Mourinho. Khi Real Madrid đè bẹp Athletic Bilbao 3-0 ở San Mames hôm thứ tư tuần trước để đoạt lại chức vôđịch Liga lần đầu tiên kể từ năm 2008, "Người đặc biệt" giơ 5 ngón tay phải và 2 ngón tay trái để tạo thành số 7 - 7 chức vô địch quốc gia mà ông đã giành được trong sự nghiệp cầm quân chưa dài của mình.
7 thành công đó chỉ vỏn vẹn trong 10 năm, thật ra là chỉ 9 mùa giải trọn vẹn, khiến Mourinho trở thành một trong những HLV “khủng” nhất trong lịch sử môn thể thao vua. Ông đã leo lên đỉnh vinh quang ở 4 giải đấu, “trị quốc” ở quê hương Bồ Đào Nha trước khi “bình thiên hạ” ở ba giải đấu hàng đầu Châu Âu – Anh, Italy và Tây Ban Nha. Chiến công lần này là khó khăn nhất, và vì thế cũng là ngọt ngào nhất. Để giành được nó, ông đã hạ bệ đội bóng được nhiều người coi là hay nhất trong lịch sử bóng đá.
Nhưng nếu Barca được xem là đội bóng hay nhất từng xuất hiện trong lịch sử bóng đá, thì HLV đã giành chiến thắng trước họ ở cả Liga và Cúp Nhà Vua phải được xem là người thế nào? Chưa ai từng gây khó khăn cho Barca nhiều như Mourinho. Nếu Barca là đội bóng “khủng” nhất, liệu Mourinho có phải HLV hay nhất trong lịch sử?
| Chiếc Cup Champions League thứ hai thời dẫn dắt Inter đã đưa Mourinho sánh ngang nhiều HLV huyền thoại như Alex Ferguson, Ernst Happel |
Sẽ luôn khó khăn khi so sánh HLV và đội bóng ở những thời kì khác nhau, nhưng những con số của Mourinho nói lên tất cả. Chưa tới một thập kỉ làm công tác huấn luyện, “Người đặc biệt” là một trong số ít nhà cầm quân lên đỉnh vinh quang ở 4 giải đấu khác nhau, là người duy nhất thành công ở 3 giải vô địch quốc gia khắc nghiệt nhất, và là một trong ba HLV từng giành Champions League với 2 CLB khác nhau. Đây hiển nhiên là một cỗ máy chiến thắng.
Ở Porto, Mourinho tiếp quản đội bóng vào giữa mùa giải trong chiến dịch đầu tiên của ông, dẫn dắt “Những chú rồng” tới hai chức vô địch quốc nội liên tiếp, song song với đó là UEFA Cup và Champions League, trước khi chuyển đến Chelsea và giành tiếp hai chức vô địch Ngoại Hạng Anh.
Sau thất bại trước Manchester United ở mùa thứ ba, Mourinho bị ông chủ Roman Abramovich đẩy ra đường ở đầu mùa giải thứ tư. Tới Inter, ông giành 2 Scudetto liên tiếp cùng 1 Champions League và những danh hiệu khác, trước khi chuyển đến Real để giành Cúp Nhà Vua trong mùa bóng đầu tiên, chỉ chịu thất bại trước Barca ở Liga với 4 điểm ít hơn.
Nhưng năm thứ 2 mới là năm mà Mourinho khẳng định chắc chắn thành công. Và ông đã giữ lời khi nâng cao chiếc cúp vô địch La Liga tuần trước. 7 chức vô địch trong 10 năm, 9 mùa giải hoàn thiện, chỉ 2 thất bại khi xếp ở vị trí thứ 2. Một kỉ lục vô tiền khoáng hậu.Không giống các HLV vĩ đại trước ông, Mourinho chưa bao giờ thất bại. Kể từ mùa giải trọn vẹn đầu tiên ở Porto, ông luôn giành được ít nhất một danh hiệu mỗi mùa. Tổng cộng, ông đã giành 19 danh hiệu với 4 đội bóng khác nhau (6 ở Porto, 6 ở Chelsea, 5 ở Inter và 2 ở Real).
Hai năm qua, Mourinho đã chống lại đội bóng được nhiều người miêu tả là hay nhất trong lịch sử, giành được 3 chiến thắng. 2 với Madrid, 1 với Inter.
Mourinho luôn khẳng định ông sẽ ở lại Tây Ban Nha mùa sau, thậm chí sẽ tiếp tục cải tiến đội bóng hơn nữa kể cả khi Guardiola ra đi. Mục tiêu lớn nhất của “Người đặc biệt” với Real lúc này là Decima: chức vô địch Champions League thứ 10 cho CLB. Sau khi giành Champions League ở Inter năm 2010, ông tiết lộ mong muốn giành chiếc cúp danh giá nhất Châu Âu ở ba nước khác nhau. Đó là mục tiêu tiếp theo của ông. Nếu giành được nó, Mourinho sẽ “đứng riêng một góc trời”. Huyền thoại của Liverpool, Bob Paisley từng bỏ túi ba chức vô địch Châu Âu trong giai đoạn siêu thành công ở sân Anfield, là HLV duy nhất lập hat-trick trên đấu trường này. Để làm được điều đó với ba đội bóng khác nhau từ ba quốc gia khác nhau sẽ là một điều còn hơn cả đặc biệt.
Tất cả 3 đội bóng gần đây của Mourinho đều đầu tư không giới hạn cho ông trên thị trường chuyển nhượng, vì thế ngoại trừ thành công với Porto, nhiều người băn khoăn liệu ông có thể tái lập những thành công của mình với nguồn lực tài chính ít hơn, ví dụ như Brian Clough từng làm được ở Nottingham Forest.
Tuy nhiên, bóng đá đã thay đổi nhiều so với ba thập kỷ trước. Giờ đây, một trận chung kết giữa Forest và Malmo (cúp C1 năm 1979) dường như chỉ có trong mơ. Ví dụ gần nhất có lẽ là Porto và Monaco năm 2004. Những đội giàu đã ngày càng giàu hơn và khoảng cách càng ngày càng được nới rộng. Vì thế, cũng là hợp lý khi Mourinho tìm kiếm những đội bóng cho ông cơ hội lớn nhất để thành công.
Khả năng hòa nhập của Mourinho ở những đất nước, nền văn hóa và giải đấu khác nhau ấn tượng đến đáng kinh ngạc. Ông sẵn sàng rời bỏ môi trường quen thuộc, thuận tiện của mình, chấp nhận thử thách, học ngôn ngữ mới và nói chung làm tất cả những điều cần thiết để đưa đội bóng mới đến thành công. Và cho tới nay ông đã luôn thành công.
Và mặc dù bị chỉ trích bởi người hâm mộ cũng như báo chí, chưa có cầu thủ nào của Mourinho từng chê bai ông điều gì. Từ Cristiano Ronaldo tới Zlatan Ibrahimovic, tất cả những cầu thủ hàng đầu được huấn luyện bởi “Người đặc biệt” đều rộng rãi trong những lời ca ngợi HLV người Bồ Đào Nha. Họ yêu mến ông. Các cầu thủ mến mộ người luôn biết giành chiến thắng, một HLV có thể khai thác tối đa khả năng của họ.
Mourinho luôn chú trọng đến những chi tiết nhỏ nhất, ở điểm này dường như không ai bằng được ông. Các cầu thủ luôn được chuẩn bị với những phương pháp khoa học và chính xác nhất, được cung cấp một lượng thông tin thích hợp về các đối thủ. Ông không để lại điều gì phụ thuộc vào may rủi. Việc giành nhiều danh hiệu và duy trì kỉ lục bất bại 9 năm liền trên sân nhà không có gì liên quan đến may mắn.
Vậy liệu ông có phải người giỏi nhất từ trước tới nay?
Điều đó phụ thuộc vào định nghĩa của sự vĩ đại. Nếu đó là thành công bền vững, giành nhiều danh hiệu với một CLB, như Sir Alex Ferguson tại Manchester United hoặc Giovanni Trapatoni tại Juventus trong thập niên 1970 và 80, là thước đo cho một HLV hoàn hảo, thì hiển nhiên Mourinho không thuộc loại đó. Ông chưa bao giờ thiết lập một đế chế tại bất kỳ CLB nào ông đi qua.
Một nghi vấn khác là nguồn lực tài chính. Ngoài Porto, tất cả các chức vô địch của Mourinho đến sau những chi tiêu đáng kể: Chelsea, Inter và Madrid đều đầu tư một lượng tiền khổng lồ để HLV người Bồ Đào Nha xây dựng một đội hình như ý. Nhiều HLV khác cũng có thể làm điều tương tự, ví dụ điển hình là Roberto Mancini ở Manchester City, người đang đứng trước cơ hội giành được chức vô địch Ngoại hạng Anh sau sự đầu tư ồ ạt những năm gần đây.
Còn phong cách thì sao? Mourinho đã giành 19 danh hiệu kể từ khi bắt đầu nghiệp HLV, nhưng không có đội bóng nào của ông được nhớ đến bởi lối chơi đẹp và trong sáng. Jose mang lại danh hiệu, nhưng sự đẹp mắt không phải khi nào cũng song hành.
Mặc dù không phải một HLV thiên về phòng ngự, các đội bóng của ông luôn chú trọng kỉ luật và sự hiệu quả hơn là kiểm soát bóng và lối chơi hào hoa. Real của ông là một ngoại lệ khi ghi tới hơn 100 bàn thắng tại La liga mùa này, nhưng điều đó được thực hiện chủ yếu với triết lý phòng ngự phản công, khác xa với lối đá thiên về kiểm soát và chuyền bóng của Barca. Liệu có đội bóng nào của Mourinho được nhớ tới bởi các thế hệ sau như Ajax của những năm 70, Milan của Arrigo Sacchi, Barca của Guardiola hay thậm chí Brazil của World Cup 1970. Có lẽ câu trả lời là không.
Dù sao, có lẽ Mourinho cũng không quan tâm tới điều đó. Ông là con người của chủ nghĩa chiến-thắng-bằng-mọi-giá. Tình hữu hảo trước đây với Guardiola nay trở thành thù địch. Hành động chọc vào mắt HLV sắp tới của Barca, Tito Vilanova là đáng xấu hổ. Dù vậy, Clough trước đây từng nổi tiếng với việc đấm một cổ động viên, hay gần đây HLV Fiorentina, Delio Rossi đánh học trò ngay trên sân.
| Ngoài tài năng và thành tích lẫy lừng, Mourinho còn nổi tiếng với cách hành xử thiếu tôn trọng đối với HLV đối phương |
Những hành động trên hiển nhiên làm xấu hình ảnh của Mourinho, nhưng không liên quan tới khả năng huấn luyện của ông. Ông khác xa những HLV dùng tâm lý chiến và càng không giống với những người thích giữ hình ảnh điềm đạm như Guardiola. Có lẽ ông nên như thế, nhưng chẳng phải những cầu thủ hàng đầu như Diego Maradona hay Zinedine Zidane cũng đều để lại những hình ảnh đáng xấu hổ hay sao. Thậm chí, Guardiola khi còn là cầu thủ cũng lập kỉ lục là người bị đuổi khỏi trận đấu nhiều nhất trong lịch sử Barca
Mourinho chưa từng thử sức ở cương vị HLV đội tuyển, nhưng không có nhiều người từng thành công ở cả hai cấp độ. Vì thế đó không thể là thước đo của sự vĩ đại. Dù sao, còn quá sớm để đánh giá về Mourinho. Ở tuổi 49, ông vẫn còn trẻ cho sự nghiệp cầm quân. Ông từng tuyên bố ý định tiếp tục làm việc thêm 20 năm nữa và chỉ nghỉ ngơi khi đã trở thành HLV có nhiều danh hiệu nhất trong lịch sử.
Nếu ông tiếp tục giành chiến thắng với tỉ lệ như hiện nay, việc tìm người có thể so sánh với ông sẽ là vô cùng khó. Paisley giành 20 danh hiệu tại Liverpool trong 9 năm; Ferguson có tổng cộng gần 50 danh hiệu ở cả Aberdeen và MU; Trapattoni nắm 20 chiếc cúp ở 4 đất nước khác nhau. Michels và Johan Cruyff coi trọng lối chơi hơn kết quả nhưng cũng giành được nhiều thành công. Trong khi những người khác, điển hình là Clough, Ernst Happel và Helenio Herrera, cũng giành được những kết quả đáng khen ngợi ở những hoàn cảnh khác nhau.
Trở về hiện tại, Guardiola cũng có thể thách thức Mourinho. Trước khi rời Barca vào cuối mùa giải 2011-12, HLV 41 tuổi đã kiếm được 13 danh hiệu (có thể là 14 nếu giành chiến thắng trong trận chung kết Cúp Nhà Vua tới đây) trong chỉ 4 năm dẫn dắt đội một.
Pep đã giành thành công lớn tại sân Nou Camp, nhưng mọi thứ đã được sắp sẵn cho ông từ con người tới triết lý bóng đá. Ông và Barca có mối liên hệ không thể tách rời, vì thế giành được những kết quả như vậy ở một nơi khác có vẻ sẽ là bất khả thi.
Việc giành được thành công ở nhiều đất nước khác nhau đã cho thấy sự vượt trội của Mourinho so với Guardiola. HLV người Bồ Đào Nha, như nhận xét của Maradona, giống như một ông chủ. Thích hay không thích ông, Mourinho là HLV giỏi nhất thế giới, và có thể là giỏi nhất lịch sử.
(Theo Vnexpress)