Vậy là chút ít hy vọng còn sót lại của người Anh hòng vớt vát lại giải đấu thất bát đã chính thức tan biến khi Italia thậm chí còn không lấy nổi một điểm số nào từ tay Costa Rica. Bằng lối chơi catenaccio siêu đẳng (phòng ngự đổ bê tông) không kém gì Italia, vốn là cha đẻ của lối chơi này, ở thời kỳ đỉnh cao, Costa Rica thêm một lần khiến cả thế giới phải ngỡ ngàng xen lẫn thán phục khi lại tiêu diệt được một tên tuổi lớn khác từng 4 lần giành cúp vàng World Cup, qua đó chính thức trở thành đại diện đầu tiên của bảng Tử thần có mặt tại vòng 1/8 đồng thời đẩy Uruguay và Italia vào cuộc chiến sinh tử để giành tấm vé còn lại. Đúng là một kịch bản ngoài sức tưởng tượng của tất cả.
Tại lượt đầu vòng bảng World Cup 2014, đội tuyển nhỏ bé thuộc khu vực Bắc Trung Mỹ và Caribbean, Costa Rica để lại ấn tượng mạnh nhất khi xuất sắc đả bại tên tuổi lớn Uruguay bằng tỷ số ngỡ ngàng 3-1. Trong khi Italia vẫn chứng tỏ được đẳng cấp, sức mạnh, vị thế của mình bằng việc hạ gục đối thủ "đồng cân đồng lạng" Anh quốc. Có thể Italia không trẻ trung, tươi mới hay tấn công sôi nổi như Tam sư song họ lại quá thừa bản lĩnh, kinh nghiệm trận mạc, sự già dơ để tìm ra phương sách ứng phó tốt nhất cho từng đối thủ cụ thể. Trước Anh, Italia đã trình diễn thứ bóng đá mang hơi hướng tiqui-taka của người TBN nhưng lại đậm chất thực dụng truyền thống của người Italia. Tức là đoàn quân Thiên thanh chuyền rất nhiều song lại chạy rất ít (khác với tiqui-taka "xịn" phải bắt buộc chuyền nhiều, chạy nhiều), dựa trên nhãn quan chiến thuật thiên tài và kỹ thuật chuyền bóng siêu đẳng của những đạo diễn sân cỏ như Pirlo, Marchisio. Hẳn những ai theo dõi trận đấu Italia - Anh đã phải trầm trồ thán phục các pha chuyền đỉnh cao, đạt độ chính xác gần như tuyệt đối nhằm đưa bóng vào vòng cấm địa từ các tiền vệ trung tâm. Thêm vào đó, một nét mới tạo ra sự khác biệt của Italia so với giải đấu lớn gần nhất (Euro 2012) chính là sự "tả xung hữu đột" bên hành lang phải của Candreva, gương mặt chưa gì đã bộc lộ tiềm năng của một "ngôi sao nhất thời" mà đội nào cũng cần phải sở hữu nếu muốn thành công ở giải đấu lớn như World Cup chứ không thể chỉ dựa dẫm vào dàn sao đã được "biết mặt chỉ tên" bởi đơn giản, dễ bị đối thủ bắt bài. Còn nhớ ở World Cup 2006, Italia đã từng đăng quang với đóng góp không nhỏ của Fabio Grosso, một hậu vệ không quá nổi bật tại thời điểm được triệu tập vào đội hình tham dự World Cup 2006 và sau giải đấu lại trở về bộ dạng bình thường quen thuộc nhưng suốt thời gian giải đấu diễn ra tại Đức thì Grosso đã chơi như lên đồng, không khác gì một hậu vệ tầm cỡ thế giới.
| Costa Rica đích thực là chú ngựa ô đáng sợ tại World Cup 2014 |
Dù đang xếp trên Italia nhờ hơn hiệu số bàn thắng - bại nhưng tất cả đều rõ Costa Rica thua kém về mọi mặt. Italia đương nhiên sẽ quyết tâm thắng, chẳng phải vì muốn "giúp đỡ" bại tướng Anh, những người sẽ hồi hộp theo dõi trận đấu này để xem số phận của mình tại Brazil liệu có sớm kết thúc hay sẽ được kéo dài đến lượt cuối mà bởi họ cũng cần phải có 3 điểm trọn vẹn để tiến gần hơn đến vòng 1/8, tránh "đêm dài lắm mộng". Xét về mặt lý thuyết, kể cả có thắng trận này thì Italia vẫn phải đối diện với nguy cơ bị loại nhưng rõ ràng khả năng đó là cực thấp bởi so với các đối thủ còn lại trong bảng, Italia sẽ trội hơn cả về điểm số lẫn chỉ số phụ nên chắc chỉ có động đất mới khiến họ phải rời khỏi cuộc chơi sau lượt cuối (tức là Italia cần phải thua Uruguay với cách biệt khoảng từ hai bàn trở lên và Costa Rica cũng phải đánh bại Anh với kết quả tương tự). Tuy nhiên có một thực tế là Italia thường chơi tốt trước các đối thủ ngang cơ hoặc được đánh giá cao hơn chứ gặp các đội dưới cơ, họ thường rơi vào trạng thái lúng túng để rồi bị sảy chân. Căn bệnh sợ đội bóng nhỏ xuất phát từ lối tư duy chiến thuật mà người Ý theo đuổi từ vài chục năm nay. Azzurri vốn chỉ triển khai thế trận trơn tru, mạch lạc khi họ được với tâm thế cửa dưới. Đó là điều kiện lý tưởng để Binh đoàn Thiên thanh triển khai lối chơi phòng ngự phản công sở trường.
Và rồi, một lần nữa căn bệnh sợ đội nhỏ lại phát tác sau 90 phút trên sân Pernambuco tại thành phố Recife. Italia đã tiếp bước Uruguay trở thành nạn nhân của Costa Rica, chú ngựa ô thực sự của World Cup 2014 với kỳ tích xuất sắc chưa từng có tiền lệ trong lịch sử bóng đá thế giới khi một đội tuyển nhỏ bé đã liên tiếp đánh bại hai nhà cựu vô địch thế giới trong hai trận liên tiếp để hiên ngang bước vào vòng 1/8 dù bị đánh giá là đội lót đường trước khi giải diễn ra. Cú đánh đầu cuối hiệp một của Bryan Ruiz giúp Costa Rica làm nên cơn địa chấn nữa ở lượt đấu thứ hai và chưa biết chừng họ sẽ tiêu diệt nốt Tam sư ở lượt cuối để hoàn thành bộ sưu tập nạn nhân toàn "hàng khủng" từng giương cao cúp vàng World Cup. Rõ ràng Costa Rica đã dạy cho tuyển Anh bài học về cách thi đấu tại sân chơi lớn. Đại diện Trung Mỹ không sở hữu dàn sao chất lượng nhưng chơi hợp lý, tự tin và vô cùng mạnh mẽ. Costa Rica chưa bao giờ tỏ ra sợ hãi hay phải run rẩy giống như Anh khi gặp Uruguay và Italy. Một lợi thế không nhỏ ngoài chuyên môn cũng giúp Costa Rica là thời tiết. Phải chơi giữa trưa trong không khí nóng ẩm, Italy chỉ có thể chơi tốt trong hiệp một. Bước sang hiệp hai, các cầu thủ Italy thất thế trước sức mạnh và tốc độ của cầu thủ Costa Rica, những người vẫn chạy không mệt mỏi.
Trước Costa Rica, HLV Prandelli đã có vài sự điều chỉnh trong đội hình xuất phát. Tượng đài Buffon đã hoàn toàn bình phục chấn thương để lại đứng vào khung gỗ trong khi Abate thay thế Paletta ở vị trí hậu vệ phải còn tại tuyến giữa, cựu binh Thiago Motta chiếm chỗ của gương mặt trẻ được mệnh danh "Pirlo mới" Marco Veratti. Đây là sự thay đổi tất yếu khi mà Veratti là người chơi lạc lõng nhất trong hàng tiền vệ Italia ở trận trước. Về phần Costa Rica, HLV Pinto giữ nguyên đội hình thi đấu và những cái tên đáng chú ý đều đang chơi bóng tại châu Âu như Joel Campbell, tiền đạo trẻ thuộc biên chế Arsenal nhưng mùa trước chơi tốt ở Olympiakos (Hy Lạp) theo diện cho mượn, Bryan Ruiz, chân sút cao to đang khoác áo Fulham hay Bolanos (khoác áo một CLB Đan Mạch).
| Việc phải thi đấu giữa trưa đã mang đến cho Costa Rica nhiều lợi thế trong khi đã bòn rút hết thể lực của đoàn quân Thiên thanh |
Trận đấu diễn ra vào tầm buổi trưa tại Brazil lúc thời tiết nắng nóng đạt đỉnh điểm nên thực sự là một cực hình với những đội đến từ châu Âu như Italia còn Costa Rica vốn cũng nằm ở châu Mỹ nên không quá xạ lạ với hình thái khí hậu này. Bởi thế, bất ngờ mà không bất ngờ khi Costa Rica chiếm được ưu thế trong khoảng thời gian đầu trận. Họ đầy mạnh dạn và hưng phấn triển khai tấn công về phía khung thành Buffon còn các đôi chân Azzurri tỏ ra khá uể oải, nặng nề. Không những vậy, dựa trên nền tảng thể lực và sự thân thuộc với thời tiết, Costa Rica luôn tích cực chơi áp sát những cầu thủ đối phương có đẳng cấp hơn hẳn, khiến Pirlo, Marchisio hay Balotelli có rất ít khoảng trống để xoay sở. Những tình huống nguy hiểm đầu tiên cũng thuộc cả về Costa Rica song Buffon chưa một lần phải ra tay bởi trái bóng nếu không bay ra ngoài thì bị các đồng đội phía trên cản phá kịp thời.
Phải sau nửa hiệp 1, khi cơ thể bắt đầu thích ứng được với môi trường xung quanh đồng thời nhận thấy đối thủ cũng chẳng ghê gớm cho lắm nên Italia đã dần chơi tốt hơn, kiểm soát được cục diện. Những đường chuyền theo trục dọc quen thuộc đã xuất hiện nhiều hơn nhưng mỗi khi bị mất bóng hay bị tấn công, Costa Rica thi đấu khá quyết liệt, không ngại "chặt chém" hòng truy cản bằng mọi giá. Đôi lần Balotelli, cầu thủ sở hữu nền tảng thể lực tốt nhất đội, có bóng trước vòng cấm đối phương nhưng ngay lập tức, vài bóng áo trắng bu vào cản trở, buộc Super Mario phải bất lực. Vì thế, chính xác đến tận phút 31, Italia mới có được tình huống ăn bàn đầu tiên. Từ giữa sân, Pirlo tung ra đường chuyền một chạm quá đẹp, hoàn toàn loại bỏ hàng thủ Costa Rica và đặt đồng đội Balotelli vào thế đối mặt với thủ thành Navas. Thế nhưng cú dứt điểm được thực hiện bằng kỹ thuật tâng bóng qua đầu của tiền đạo gốc Ghana lại thiếu chính xác.
Ngay sau đó, vẫn xuất phát từ một màn kiến tạo mang thương hiệu Pirlo, Motta đánh đầu sượt bóng cho Balotelli tung ra cú demi-volley trái phá ở sát vạch 16m50 nhưng đáng tiếc bóng lại đi trúng vào người thủ thành Costa Rica. Thực ra, ở tình huống này, "đứa trẻ hư" của bóng đá Italia đã rơi vào thế việt vị. Phút 36, Bolanos dẫn bóng đột phá trung lộ từ cánh trái rồi kết thúc bằng cú nã đạn tầm thấp, buộc Buffon lần đầu phải trổ tài trong trận đấu đánh dấu lần thứ 4 tham dự các VCK World Cup, ngang bằng với thành tích của Maldini, Gianni Rivera, Bergomi và Cannavaro. Nhưng cũng chính từ tình huống đó, Costa Rica đã chứng tỏ rằng họ không dễ đối phó chút nào và còn có thể tạo ra nhiều điều to tát gây sốc nữa ở Brazil mùa hè này. Quả thực, cuối hiệp 2, Costa Rica lại chiếm ưu thế và lần này, khung thành Italia liên tục chao đảo. Không lâu sau khi Duarte bật cao đánh đầu ngược kỹ thuật đưa bóng vọt qua xà ngang trong gang tấc thì tới lượt Joel Campbell bị Chiellini đẩy ngã rõ ràng từ phía sau trong khu vực 16m50 nhưng không hiểu sao, trọng tài Osses đã từ chối thổi 11m và ban huấn luyện Costa Rica không khỏi tức giận.
Tuy nhiên, rốt cục Costa Rica vẫn có được bàn thắng, một thành quả hoàn toàn xứng đáng cho những gì họ đã trình diễn. Đúng vào phút cuối cùng, Diaz thực hiện quả tạt mẫu mực từ cánh trái và Bryan Ruiz ập vào bật cao đánh đầu đưa bóng dội xà ngang trước khi rơi vào khu vực phía sau vạch vôi. Do tình huống diễn ra quá nhanh nên thực sự trọng tài rất khó mà quan sát một cách chính xác nhưng bây giờ, ở World Cup 2014, với sự hỗ trợ của công nghệ Goal-line thì đội ngũ điều khiển trận đấu không còn phải lo về chuyện mắc sai lầm trong các tình huống như thế này. Chỉ sau khoảng gần chục giây ngập ngừng vì chưa nhận được tín hiệu từ bộ phận kỹ thuật, trọng tài đã công nhận bàn thắng và tất nhiên, quyết định của ông là hoàn toàn chính xác. Với chiến thắng trước Uruguay và 45 phút vừa rồi, Costa Rica mới đích thực là đội tuyển để lại nhiều ấn tượng tốt đẹp nhất hơn hẳn Colombia bởi Costa Rica rơi vào bảng tử thần và từng được xem là "viên gạch lót đường" nhưng cuối cùng lại chơi cực hay, hoàn toàn ngang ngửa các tên tuổi lớn từng VĐTG.
| Phải nhờ công nghệ Goal-line bàn thắng của Ruiz mới được xác định chính xác tuyệt đối |
Đầu hiệp 2, HLV Cesare Prandelli đã đưa Antonio Cassano vào sân nhằm cải thiện hàng tấn công. Cassano cũng "lắm tài nhiều tật" như Balotelli nhưng thuộc về một thế hệ khác và trong quá khứ, họ từng là cặp bài trùng khá ăn ý ở ĐTQG. Cùng với sự thay đổi này, Italia đẩy cao đội hình và tăng cường sức ép lên phần sân Costa Rica hòng gỡ hoà bằng mọi giá. Cassano cũng sớm bắt nhịp vào trận đấu, Candreva không còn mờ nhạt như hiệp đầu nên sức công phá của người Italia tăng lên rõ rệt. Hậu vệ trái Darmian (khoác áo Torino) trong một lần dâng lên tham gia tấn công đã mạnh dạn thực hiện cú sút rất căng từ ngoài vòng cấm và Navas đã phải nỗ lực dùng 5 đầu ngón tay cứu thua. Phút 53, Pirlo thực hiện cú sút phạt theo phong cách sở trường ở cự ly phải đến 30m nhưng vẫn không thể hạ gục nổi sự xuất sắc của Navas, thủ thành đang chơi bóng tại Tây Ban Nha cho Levante.
Phút 57, chưa cảm thấy thoả mãn với sự tiến bộ của Candreva trong hiệp 2, Prandelli đã rút anh ra khỏi sân để trao cơ hội cho Lorenzo Insigne, tiền đạo sinh năm 1993 sở hữu nền tảng kỹ thuật tốt và khả năng tạo đột biến cao. Nhưng Insigne do kinh nghiệm thi đấu quốc tế còn ít ỏi nên chưa thể giúp ích nhiều cho ĐT. Sau khoảng thời gian "hoang mang" và bối rối chống đỡ, Costa Rica đã xốc lại được đội hình cũng như tinh thần để lại thiết lập ra một bức tường vững chãi trước cầu môn, khiến Italia không còn thoải mái đe doạ như trước. Giữa Costa Rica và Italia tất nhiên chẳng tồn tại dây mơ rễ má nào, cũng chẳng có tuyển thủ nào của Costa Rica chơi bóng tại Italia song Costa Rica lại cho thấy trình độ phòng ngự siêu hạng, không kém gì bậc thầy Italia, khiến mọi con đường tiếp cận khung thành đều bị khép chặt. Sự thay đổi người sau cùng của Prandelli cũng dành cho hàng công song hiệu quả vẫn chưa thấy đâu.
Italia miệt mài tấn công nhưng càng lâm vào bế tắc hoặc bị Costa Rica kiềm toả gần tuyệt đối. Đến cuối trận, đội tuyển nhỏ bé này vẫn duy trì được thể lực hiếm có để tiếp tục làm nản lòng các ngôi sao màu Thiên thanh. Tin chắc họ mà chơi như thế này thì thừa khả năng đánh gục Tam sư đã chính thức bị loại ở trận cuối để lập nên kỳ tích: Giành 9 điểm trọn vẹn ở vòng bảng. Không những vậy, Costa Rica còn đủ sức tiến vào tứ kết, thậm chí có thể nghĩ đến việc đánh bại bất cứ một ông lớn nào. Dù trận đấu được bù giờ đến 4 phút nhưng Italia vẫn không làm sao kiếm được bàn gỡ và đành tủi hổ rời khỏi sân. Ai bảo bản sao không thể sánh bằng bản gốc. Không còn nghi ngờ gì, Costa Rica đích thực là "chú ngựa ô" của World Cup lần này và nếu không có gì bất thường, họ thừa khả năng lọt vào tứ kết bởi những đối thủ tiềm năng của họ ở vòng 1/8 (thuộc bảng C) không phải diện ông lớn như Italia và Uruguay vừa bị họ đánh bại và xét về phong độ thì hoàn toàn thua xa Costa Rica. Chỉ cần không thua ĐT Anh ở lượt cuối, Costa Rica chắc chắn đứng đầu bảng D trong khi Italia cũng không được phép thua Uruguay nếu không muốn nối gót Anh xách valy về nước sớm như lời khẳng định cho sự yếu thế của các ĐT đến từ châu Âu ở VCK World Cup thứ 20.
Đội hình thi đấu
Italia: Buffon, Abate, Barzagli, Darmian, Chiellini, De Rossi, Pirlo, Motta (Cassano 46'), Marchisio (Cerci 69'), Candreva (Insigne 53'), Balotelli
Costa Rica: Navas; Gamboa, Duarte, Gonzalez, Umana, Diaz; Borges, Ruiz (Brenes 81'), Tejeda (Loria 68'); Campbell (Urena 74'), Bolanos
Bảo Phương